Οι άνθρωποι αισθάνονται περισσότερη κατανόηση και συναισθηματική ταύτιση για κάποιον που πονά, σωματικά ή ψυχικά, όταν ανήκει στην ίδια κοινωνική ομάδα με τους ίδιους. Παράλληλα, εμπιστεύονται περισσότερο όσους τους μοιάζουν εξωτερικά, ενώ αποφεύγουν συστηματικά να εκτεθούν στις απόψεις των “άλλων”, σύμφωνα με τρεις νέες επιστημονικές έρευνες, μια κινεζική, μια βρετανική και μια αμερικανική.
Η πρώτη κινεζική μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό νευροεπιστημών “Journal of Neuroscience”, δείχνει ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που αντιλαμβάνονται τον πόνο των άλλων και αντιδρούν με συναισθηματική κατανόηση, ενεργοποιούνται περισσότερο όταν αυτός που υποφέρει, ανήκει στην ίδια φυλή με τον παρατηρητή. Η ανακάλυψη αυτή δείχνει ότι υπάρχουν υποσυνείδητες προκαταλήψεις ενάντια στους “άλλους”, οι οποίες λειτουργούν στο πιο βασικό επίπεδο των εγκεφαλικών νευρώνων.
Η προκατάληψη αυτή (μερικές φορές ρατσιστική) υπέρ των ατόμων της ίδιας κοινωνικής ομάδας και ενάντια στους “ξένους” ήταν γνωστή ήδη από τη δεκαετία του ΄50, αλλά για πρώτη φορά επιβεβαιώθηκε τώρα με νευροαπεικονιστικές τεχνικές. “Τα πορίσματα της έρευνάς μας έχουν σημαντικές επιπτώσεις για την κατανόηση της κοινωνικής συμπεριφοράς και των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων”, δήλωσε ο ερευνητής Σιχούι Χαν, του πανεπιστημίου του Πεκίνου.
Το πείραμα εστιάστηκε στη διαφοροποίηση των ανθρώπων με βάση τη φυλή (Κινεζική έναντι Καυκάσιας), όμως οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ανάλογα θα ήταν τα συμπεράσματα αν επιλεγόταν μια διαφορετική κοινωνική ομάδα. Σε κάθε περίπτωση, οι “εντός” της ομάδας αναμένεται να δείχνουν μεγαλύτερη ευαισθησία για τους “δικούς τους” σε σχέση με τους “εκτός” της δικής τους ομάδας.
Στο πείραμα, οι εθελοντές Κινέζοι παρακολούθησαν, μεταξύ άλλων, ένα βίντεο στο οποίο μια βελόνα τρυπούσε εναλλάξ ένα κινεζικό ή ένα λευκό (καυκάσιο) πρόσωπο. Η ταυτόχρονη παρακολούθηση των εγκεφαλικών διεργασιών έδειξε ότι οι Κινέζοι έδειχναν να συμμερίζονται περισσότερο τον πόνο των ομοφύλων τους παρά των λευκών.
Μια άλλη βρετανική επιστημονική έρευνα διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι τείνουν να εμπιστεύονται περισσότερο άτομα που τους μοιάζουν εξωτερικά. Με άλλα λόγια, αν κανείς επισκεφτεί μια επιχείρηση πώλησης μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, είναι πιθανότερο να αγοράσει ένα αυτοκίνητο από δεύτερο χέρι, αν ο πωλητής μοιάζει με τον υποψήφιο αγοραστή. Όσο πιο διαφορετικός είναι ο άλλος, τόσο λιγότερη είναι η εμπιστοσύνη που υποσυνείδητα αναπτύσσουμε για αυτόν.
Η έρευνα, υπό την Λίζα ΝτεΜπρούιν του πανεπιστημίου του Αμπερντίν στη Σκωτία, εκτιμά ότι η τάση αυτή έχει εξελικτική βάση, καθώς από τα πανάρχαια χρόνια έχουμε την τάση να θεωρούμε συγγενείς όσους μας μοιάζουν, ανεξαρτήτως φύλου. Συναφής είναι και η τάση γυναικών και ανδρών να διαλέγουν συντρόφους που μοιάζουν με τους γονείς του αντίθετου φύλου.
Μια τρίτη αμερικανική έρευνα διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι αποφεύγουν να εκθέτουν τους εαυτούς τους σε καταστάσεις, ανθρώπους, ιδέες και πληροφορίες που αντιτίθενται σε αυτό που οι ίδιοι πιστεύουν και έχουν συνηθίσει. Αντίθετα, τείνουν να περιβάλλονται από ομοϊδεάτες τους και έτσι να ενισχύουν τις ήδη διαμορφωμένες αντιλήψεις τους.
Η έρευνα, που έγινε από επιστήμονες των πανεπιστημίων του Ιλινόις και της Φλόριντα, υπό την καθηγήτρια ψυχολογίας Ντολόρες Αλμπαρασίν, και δημοσιεύτηκε στο ψυχολογικό περιοδικό “Psychological Bulletin”, δείχνει ότι οι άνθρωποι είναι δύο φορές πιο πιθανό (67%) να επιλέγουν πληροφορίες που υποστηρίζουν την άποψή τους, σε σχέση με ιδέες και καταστάσεις που υποστηρίζουν μια αντίθετη αντίληψη (33%).
Ορισμένα άτομα, που έχουν πιο “κλειστές” προσωπικότητες, είναι ακόμα πιο δύσκολο να εκθέσουν τον εαυτό τους σε άλλες οπτικές γωνίες κι έτσι επιλέγουν πληροφορίες και ανθρώπους, που ταιριάζουν με τις αντιλήψεις τους, τρεις στις τέσσερις φορές (75%). Σύμφωνα με την έρευνα, οι άνθρωποι αντιστέκονται ιδιαίτερα σε “ξένες” ιδέες, όταν αυτές σχετίζονται με πολιτικές, θρησκευτικές και ηθικές αντιλήψεις.
Επιπλέον, όπως διαπιστώθηκε, όσοι έχουν μικρότερη εμπιστοσύνη και αυτοπεποίθηση στις δικές τους πεποιθήσεις, είναι λιγότερο πιθανό να εκθέσουν τους εαυτούς τους στις αντιλήψεις των “άλλων”, σε σχέση με όσους αισθάνονται σιγουριά για τις ιδέες τους.
Σύμφωνα με την Αλμπαρασίν, οι άνθρωποι εκείνοι, όπως οι πολιτικοί, που είναι υποχρεωμένοι να υπερασπιστούν δημοσίως τις απόψεις τους, αναγκάζονται να εκτεθούν περισσότερο στους “άλλους”, να μάθουν καλύτερα τις αντιλήψεις των τελευταίων
