Το αλκοόλ είναι συνήθως συνυφασμένο με το μεθύσι και την ασωτεία, μήπως όμως υπήρξε τελικά πιο σημαντικό από όσο νομίζουμε, σε βαθμό μάλιστα κάποτε να αποτελέσει τον καταλύτη του ανθρώπινου πολιτισμού; Αυτό ακριβώς πιστεύει ένας αμερικανός επιστήμονας, ο οποίος υποστηρίζει ότι η δίψα των προγόνων μας για μπίρα και άλλα αλκοολούχα ποτά ήταν αυτή που αποτέλεσε τον “σπινθήρα” για την ανάπτυξη της γεωργίας και τελικά την ανάδυση του πολιτισμού.
Σύμφωνα με τον βιομοριακό αρχαιολόγο Πάτρικ ΜακΓκάβερν του πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, αν οι προϊστορικοί άνθρωποι αποφάσισαν να μεταστραφούν από κυνηγοί-συλλέκτες σε γεωργούς, ήταν κυρίως επειδή είχαν ένα ισχυρό κίνητρο: ήθελαν να πιούν! “Το αλκοόλ παρείχε το αρχικό κίνητρο και στη συνέχεια πήρε μπρος η ‘μηχανή’ της κοινωνίας”, δήλωσε, σύμφωνα με τη βρετανική “Ιντεπέντεντ”.
Η βιομοριακή αρχαιολογία είναι ένας νέος επιστημονικός τομέας, κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες, πρωτοπόρος του οποίου υπήρξε ο Μακγκάβερν. Είναι ένας από τους κορυφαίους ειδικούς στον κόσμο στην μελέτη των αρχαίων αλκοολούχων ποτών και έχει βρει στοιχεία που δείχνουν ότι οι άνθρωποι έφτιαχναν ποτά ήδη πριν 9.000 χρόνια. Το αρχαιότερο απτό δείγμα που έχει βρει, χρονολογείται από το 7.000 π.Χ. περίπου και αφορά θραύσματα πήλινων αγγείων από ένα νεολιθικό χωριό στην Κίνα, στα οποία ανακαλύφθηκαν ίχνη ταρταρικού οξέος, μιας χημικής ένωσης που υπάρχει στα αλκοολούχα ποτά.
Οι δημιουργοί εκείνων των ποτών πιθανότατα θα βασίζονταν σε μια πρωτόγονη μέθοδο παρασκευής, τα δόντια και το σάλιο τους. Αρχικά, για να υπάρξει ζύμωση, θα μασούσαν άγριο ρύζι και θα το μετέτρεπαν το άμυλο σε βύνη. Αυτήν θα την πρόσθεταν σε ένα μίγμα μελιού, αγριοστάφυλων και άλλων φρούτων, που όλα θα μπορούσαν να βρουν στο περιβάλλον τους.
Όπως γράφει ο ΜακΓκάβερν στο νέο βιβλίο του “Ξεβουλώνοντας το παρελθόν: Η αναζήτηση για Κρασί, Μπίρα και άλλα Αλκοολούχα ποτά”, τα παραπάνω αγγεία στην Κίνα, μαζί με ίχνη αρχαίων ποτών που έχουν βρεθεί σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπως στην Αφρική και στο Μεξικό, δείχνουν ότι το αλκοόλ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του προϊστορικού ανθρώπου. Οι πρόγονοί μας μπορεί να μην είχαν ιδέα από χημεία, όμως πιθανότατα κατά τύχη θα ανακάλυψαν πώς να φτιάχνουν αλκοόλ. Θα τους άρεσε τόσο πολύ, που θα έκαναν ό,τι μπορούσαν, για να πιούν κι άλλο – ακόμα και αν χρειάζονταν να σταματήσουν τη νομαδική ζωή και να στεριώσουν κάπου ως γεωργοί!
Σύμφωνα με τον ΜακΓκάβερν, οι Νεολιθικοί άνθρωποι ήθελαν με πάθος να βρίσκονται κοντά στα καλλιεργημένα φυτά τους, από όπου έφτιαχναν αλκοόλ, ώστε… κατέληξαν αγρότες. Με άλλα λόγια, όπως υποστηρίζει, οι πρώτοι γεωργοί ήσαν ουσιαστικά ζυθοποιοί και εν γένει ποτοποιοί.
Από την άλλη, όπως επισημαίνει, αν σήμερα το αλκοόλ βοηθάει να πέφτουν τα ψυχολογικά φράγματα και οι αναστολές ανάμεσα στους ανθρώπους, ενώ παράλληλα όσοι πίνουν, νιώθουν πιο ανοιχτοί και γεμάτοι αυτοπεποίθηση, ασφαλώς το ίδιο θα συνέβαινε και τότε, πράγμα που θα συνέβαλε στο να γίνει το αλκοόλ ακόμα πιο δημοφιλές.
Επιπλέον, η καλλιέργεια των φυτών και η παραγωγή του αλκοόλ θα ήταν μια συνεργατική προσπάθεια που έφερνε μεγαλύτερη ισότητα στην πρωτόγονη κοινωνία. Ακόμα, το αλκοόλ χρησιμοποιείτο σταδιακά για ιατρικούς σκοπούς, καθώς και σε διάφορες τελετουργίες, θρησκευτικές και άλλες.
