Τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τους ιούς παρά μόνο τα βακτήρια
Η τάση να παίρνουμε αντιβιοτικά με τον πρώτο βήχα, έχει οδηγήσει την ανθεκτικότητα των μικροβίων στα ύψη. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας έρευνας της Υπηρεσίας Προστασίας της Υγείας της Βρετανίας που έδειξε ότι 1 στους 4 ενήλικες εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο βήχας και κρυολόγημα πρέπει να αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά και ότι ο 1 στους 10 πάει μόνος του και τα αγοράζει. Όμως το κρυολόγημα και άλλες χειμερινές λοιμώξεις του αναπνευστικού προκαλούνται από ιούς, ενώ τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τους ιούς παρά μόνο τα βακτήρια.
Την ίδια στιγμή, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης & Ελέγχου Ασθενειών (ECDC) ανακοίνωσε ότι η αντίσταση των μικροβίων στα αντιβιοτικά αποτελεί πλέον ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημοσίας υγείας, που κοστίζει ετησίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση χιλιάδες ζωές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ECDC, η Ελλάδα παραμένει πρωταθλήτρια σε μικρόβια ανθεκτικά στα πιο προηγμένα αντιβιοτικά που υπάρχουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι περισσότεροι από 1 στους 3 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν πέρυσι στα ελληνικά νοσοκομεία με πνευμονία από το βακτήριο κλεμπσιέλα, είχαν κολλήσει στέλεχος ανθεκτικό στις καρμπαπενέμες – το τελευταίο «όπλο» εναντίον του συγκεκριμένου μικροβίου.
Πριν από λίγα χρόνια, εξάλλου, πανευρωπαϊκή μελέτη έδειξε πως όχι μόνο παίρνουμε αντιβιοτικά με τις… χούφτες, αλλά προτιμάμε και τα πιο εξελιγμένα – τακτική που εγγυάται την ανθεκτικότητα των μικροβίων.
Όπως εξηγεί ο γενικός γιατρός Στάθης Σκληρός, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, υπάρχουν περισσότερα από 250 είδη ιών που προκαλούν τα ίδια συμπτώματα, δηλαδή καταρροή, βήχα, συνάχι, πονόλαιμο, δακρύρροια και χαμηλό πυρετό (κάτω από 38 βαθμούς).
«Oι περισσότερες από τις λοιμώξεις που προκαλούν, θεραπεύονται από μόνες τους μέσα σε διάστημα λίγων ημερών», επισημαίνει.«Από τη στιγμή που ο βήχας και ο πονόλαιμος δεν οφείλονται σε κάποια βακτηριακή λοίμωξη, θα κάνουν το κύκλο τους και θα υποχωρήσουν, χωρίς να χρειαστεί να καταφύγει κανείς στα αντιβιοτικά».
Τα αντιβιοτικά δεν καταπολεμούν τις ιώσεις
Η δικλείδα ασφαλείας για να μην παίρνουμε άνευ λόγου αντιβιοτικά είναι να συμβουλευόμαστε έναν γιατρό. Κατά τα άλλα, πρέπει όλοι να θυμόμαστε τα εξής:
* Οι περισσότερες ιώσεις υποχωρούν από μόνες τους και άρα τα αντιβιοτικά δεν επιταχύνουν την ανάρρωση.
* Τα φλέγματα από μόνα τους δεν είναι επαρκής λόγος για να πάρει κανείς αντιβιοτικά, ακόμα κι αν έχουν κίτρινο χρώμα.
* Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, ο πονόλαιμος σε συνδυασμό με συνάχι και φλέγματα υποδηλώνει πως η ασθένεια που έχει κανείς πιθανότατα δεν θα ανταποκριθεί στα αντιβιοτικά, ακόμα κι αν τα συμπτώματα συνοδεύονται από χαμηλό πυρετό.
* Αν στην πορεία μιας ίωσης του αναπνευστικού προστεθεί υψηλός πυρετός, υπάρχει φόβος για μικροβιακή επιπλοκή, οπότε απαιτείται ιατρική συμβουλή για να γίνει πιθανότατα έναρξη αντιβιοτικής αγωγής.
* Αν στην πορεία της ίωσης εμφανιστούν πυώδεις εκκρίσεις από τη μύτη (πράσινες ή κίτρινες), δεν σημαίνει πως έχει αναπτυχθεί ιγμορίτιδα και άρα δεν είναι σίγουρο ότι χρειάζονται αντιβιοτικά.
* Αν οι πυώδεις εκκρίσεις από τη μύτη επιμένουν περισσότερο από μία εβδομάδα, ο ασθενής πρέπει να συμβουλευτεί τον γιατρό του, διότι τότε υπάρχει υποψία ιγμορίτιδας και σ’ αυτή την περίπτωση τα αντιβιοτικά είναι απαραίτητα.
* Αντιβιοτικά ενδεχομένως χρειάζονται και όταν ο ασθενής εξ αρχής έχει υψηλό πυρετό, κόκκινο λαιμό και πραγματικά νιώθει χάλια – αλλά και πάλι, μόνο ένας γιατρός μπορεί να το κρίνει.
* Εάν πήρατε από μόνοι σας αντιβιοτικό και το σταματήσατε σε λίγες μέρες επειδή νιώθατε «περδίκι», πιθανότατα δεν έπρεπε εξ αρχής να το πάρετε.
* Μην διακόπτετε πρόωρα το αντιβιοτικό, επειδή αισθάνεστε καλύτερα. Να παίρνετε πάντοτε όσες δόσεις και για όσο καιρό έχει συστήσει ο γιατρός.
* Μην παίρνετε όποιο αντιβιοτικό βρίσκετε μπροστά σας. Το καθένα έχει την ένδειξή του και έτσι ένα αντιβιοτικό που πήρατε για μία λοίμωξη μπορεί να είναι εντελώς ακατάλληλο για μία άλλη.
* Να θυμάστε πως κάθε ενήλικας μπορεί να αρρωσταίνει 3-4 φορές τον χρόνο, αλλά ειδικά το χειμώνα είναι τόσο αυξημένη η συχνότητα των ιώσεων ώστε νομίζει κανείς πως υποτροπιάζει όλη την ώρα. Αυτό είναι λάθος, χώρια που οι περισσότερες ιώσεις κάνουν τον κύκλο τους και υποχωρούν.
* Τα αντιβιοτικά δεν δρουν προστατευτικά εναντίον των βακτηριακών επιπλοκών των ιώσεων. Πολλές μελέτες λ.χ. έχουν δείξει πως οι Έλληνες παίρνουν αντιβιοτικά για να προλάβουν τυχόν επιπλοκές μιας ίωσης, όπως την ωτίτιδα, την ιγμορίτιδα ή την πνευμονία. Όμως τα αντιβιοτικά δεν δρουν προληπτικά, οπότε αυτό που κάνουν δεν έχει νόημα, ούτε και αποτέλεσμα.
Τι πρέπει συνεπώς να κάνετε; Να ξεκουράζεστε, να τρώτε υγιεινά και να κοιμάστε αρκετά όσο έχετε ίωση και να πάρετε κάτι που μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματά σας – λ.χ. κάποιο σπρέι για το μπούκωμα.
