Με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η σχιζοφρένεια και η κατάθλιψη είναι τα δύο πιο σοβαρά νοσήματα σήμερα. Αν η ψυχική υγεία ορίζεται ως η αναγκαία εκείνη ικανότητα του ατόμου να αγαπά και να εργάζεται, τότε η κατάθλιψη και η σχιζοφρένεια είναι οι σκοτεινότεροι υπονομευτές.
Με βάση τον δείκτη βαρύτητας, η κατάθλιψη είναι η 4η στη σειρά σήμερα και η 2η ασθένεια μέχρι το 2020. Θίγει όλες τις ηλικίες. Παρατηρείται στο 6%-7% του γενικού πληθυσμού, με διπλάσιο ποσοστό να πλήττει τις γυναίκες.
Χαρακτηριστικά της συμπτώματα είναι η μελαγχολική διάθεση, η ενοχή και το αίσθημα αναξιότητας, σωματικά ενοχλήματα, η έλλειψη ελπίδας, οι σκέψεις θανάτου. Ο πάσχων ζει μία «νεκρή» ζωή. Οι επιπτώσεις της βαρύτατες: αναπηρία, κοινωνική δυσλειτουργία, χαμηλή ποιότητα ζωής, απώλεια ζωής…
Η σχιζοφρένεια είναι η πιο βαριά και συνάμα αινιγματική ψυχική διαταραχή. Αν και όχι τόσο συχνή όσο οι άλλες ψυχικές ασθένειες (1%), έχει τεράστιες επιπτώσεις ψυχικές και κοινωνικές. Διαταράσσει την επαφή του ατόμου με την πραγματικότητα, με αποτέλεσμα εκείνο να μην μπορεί να διαχωρίσει τις αληθινές από τις ψευδείς εμπειρίες. Ο πάσχων αντιλαμβάνεται πράγματα που δεν υπάρχουν (ψευδαισθήσεις) και κατέχει ψευδείς πίστεις που δεν υπόκεινται στη λογική (παραλήρημα). Η ιδιορρυθμία του πάσχοντος στην επικοινωνία οδηγεί σε απομόνωση, σε κοινωνικό στιγματισμό, στην εδραίωση του στίγματος της «τρέλας».
Ποιες είναι οι σύγχρονες αναπαραστάσεις του μέσου έλληνα για την ψυχική ασθένεια;
Η «εξελιγμένη» εποχή μας συνεχίζει να ενεργοποιεί προκαταλήψεις και φόβους για τις ψυχικές ασθένειες («ο σχιζοφρενής δολοφόνος», «η κατάθλιψη είναι αδυναμία χαρακτήρα» κ.λπ.). Το στίγμα, δηλαδή, σε όλο του το μεγαλείο. Μυθολογικές και δαιμονολογικές προεκτάσεις αποδίδονται στους ασθενείς, ο ψυχικός πόνος και η αποδιοργάνωση εκλαϊκίζονται, ευτελίζοντας την ποιότητα της ζωής των πασχόντων και των οικογενειών τους. Μια εύθραυστη αυτοεικόνα, όμως, μπορεί να συμβάλει στην επιδείνωση της ψυχικής διαταραχής, λόγω της έλλειψης κινήτρου του ατόμου ως προς τη δυνατότητά του να παρέμβει στο πρόβλημά του. {APNEA}
Οχι! Ο ασθενής με σχιζοφρένεια δεν είναι βίαιος ή επικίνδυνος, δεν έχει διχασμένη προσωπικότητα, δεν είναι δαιμονισμένος (o John Nash, μαθηματικός, βραβείο Νομπέλ 1994, διεγνώσθη με σχιζοφρένεια). Ο ασθενής με κατάθλιψη δεν είναι αδύναμος, βρίσκεται σε μία κατάσταση «πένθους», αποθάρρυνσης και απώλειας ελπίδας για το μέλλον του.
Οι σύγχρονες εξελίξεις στην ψυχοφαρμακολογία και στην ψυχοθεραπεία έχουν συμβάλει σε σημαντικά ποσοστά θεραπευτικής επιτυχίας. Η κατάθλιψη είναι πλέον αντιμετωπίσιμη, ενώ στη σχιζοφρένεια είναι δυνατή η μείωση των συμπτωμάτων και η πρόληψη των μελλοντικών υποτροπών.
