Όσπρια: Μια “υποτιμημένη” καλλιέργεια

“Χωρίς τα όσπρια η ανθρωπότητα δεν θα είχε φτάσει ούτε μέχρι το μεσαίωνα” είχε υποστηρίξει ο Ουμπέρτκο Έκο και όχι άδικα, αφού επί σειρά δεκαετιών, τα φασόλια και η φακή ήταν το “κρέας των φτωχών”. Και παρά το γεγονός ότι με το πέρασμα των χρόνων, τα όσπρια- συνώνυμο της υγιεινής διατροφής- άρχισαν να γίνονται αγαπημένη συνήθεια ευκατάστατων οικογενειών, τα ελληνικά νοικοκυριά συνέχισαν να δείχνουν την προτίμησή τους στο κρέας- αν και η συνήθεια αυτή φαίνεται ν’ αλλάζει, εν μέσω κρίσης.

Μάλιστα, όπως επισημαίνει ο γεωπόνος Ιωάννης Παπαϊορδανίδης, συνέταιρος στη βορειοελλαδική εταιρεία «Προϊόντα Γης Βοΐου» μπορεί τα τελευταία χρόνια η καλλιέργεια οσπρίων να ακολούθησε φθίνουσα πορεία, με αποτέλεσμα η παραγωγή στην Ελλάδα να είναι ελλειμματική, αλλά οι προοπτικές ανάπτυξης μοιάζουν «ανεξάντλητες».

«Η καλλιέργεια οσπρίων στη χώρα μας ακολούθησε φθίνουσα πορεία τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα η παραγωγή στην Ελλάδα να είναι ελλειμματική. Έτσι, η χώρα μας αναγκάζεται να καλύπτει πάνω από το 50% των εγχώριων αναγκών με εισαγόμενα προϊόντα, κυρίως από την Τουρκία, αλλά και κράτη όπως η Κίνα, το Μεξικό, η Αίγυπτος, η Μαδαγασκάρη και η Ινδία» επισήμανε ο κ. Παπαϊορδανίδης.

Το σύνολο της καλλιεργούμενης με όσπρια έκτασης στην Ελλάδα ανέρχεται σε περίπου 150.000 στρέμματα, με τα φασόλια να αποτελούν πάνω από 70% της συνολικής παραγωγής. Οι ποσότητες της φακής που παράγονται στην Ελλάδα είναι ελάχιστες, με αποτέλεσμα ποσοστό μεγαλύτερο του 95% των αναγκών μας να καλύπτεται με εισαγωγές από χώρες, όπως η Τουρκία, η Αμερική και ο Καναδάς. Μάλιστα, η Τουρκία μάλιστα είναι ο βασικός προμηθευτής της Ελλάδας και σε ρεβίθια, καθώς η εγχώρια παραγωγή περιορίζεται σε μόλις 1000-2000 τόνους.

Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ο ετήσιος τζίρος της αγοράς οσπρίων εκτιμάται σε μόλις 200 εκ. ευρώ, βάσει των στοιχείων της εγχώριας κατανάλωσης, υπάρχουν προοπτικές για ανάπτυξη του κλάδου.

Το κλίμα ευνοεί τα όσπρια

“Η Β. Ελλάδα, λόγω του κλίματός της, μπορεί να μετεξελιχθεί στον ‘παράδεισο’ των οσπρίων”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπαϊορδανίδης, διευκρινίζοντας ότι είναι άκρως θετικό το γεγονός ότι πλέον ο αγροτικός κόσμος σταδιακά εγκαταλείπει τις παραδοσιακές καλλιέργειες, που πλέον δεν αποδίδουν όσο παλαιότερα και στρέφεται σε νέες, πιο ανταγωνιστικές και προσοδοφόρες.

Σημείωσε ακόμη ότι η είσοδος νέων στη γεωργία, δημιουργεί άλλη δυναμική στο χώρο, αφού “οι νέοι δεν έχουν απαρχαιωμένη νοοτροπία και δείχνουν έντονο ενδιαφέρον τόσο να εργαστούν σκληρά, ενσωματώνοντας και εξελιγμένες πρακτικές και τεχνικές όσο και να ασχοληθούν με καλλιέργειες που παρουσιάζουν προοπτική”.

Πάντως, όπως είπε, πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος της αποτυχίας για τους παραγωγούς στο νέο τους ξεκίνημα, εάν η είσοδός τους δεν γίνει με βάση τη γνώση για ό,τι μπορεί να παρουσιαστεί μπροστά τους.

Έτσι, ο κ. Παπαϊορδανίδης μπορεί να λέει “ναι” στην έναρξη καλλιέργειας οσπρίων, διευκρινίζει ωστόσο ότι είναι απαραίτητη η συνεργασία του δυνάμει παραγωγού με επιστημονικό προσωπικό πανεπιστημίων και άλλων ινστιτούτων σχετικών με τη γεωργία, υπογραμμίζοντας τη σπουδαιότητα του να διαθέτει κάποιος την απαραίτητη τεχνογνωσία.

Σε ό,τι αφορά τα προβλήματα της αγοράς οσπρίων στην Ελλάδα ανέφερε- μεταξύ άλλων- ότι δεν υπάρχουν επαρκείς ελληνικοί σπόροι, κυρίως φακής και ρεβιθιού, όπως και το ότι λείπει το πλαίσιο υποστήριξης, κυρίως του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Όλα τα παραπάνω θέματα θα αναπτύξει ο κ. Παπαϊορδανίδης στην εισήγησή του σε συνέδριο που διοργανώνεται στην 24η Διεθνή Έκθεση Γεωργικών Μηχανημάτων, Εξοπλισμού και Εφοδίων “Agrotica”, που εγκαινιάζεται απόψε από τον υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Γ. Δριβελέγκα.

Όσπρια και καλλιέργεια

Το κοινό φασόλι είναι ένα φυτό ετήσιο, που μπορεί να καλλιεργηθεί σε διάφορα είδη εδαφών ως βιολογική καλλιέργεια.

H μέση απόδοση των ξηρών φασολιών είναι 200-250 κιλά το στρέμμα, με μέση τιμή τα 2,5-3 ευρώ το κιλό. Η ακαθάριστη πρόσοδος είναι 500-750 ευρώ το στρέμμα και το καθαρό εισόδημα 250-350 ευρώ το στρέμμα.

Η φακή αναπτύσσεται ως βιολογική καλλιέργεια σχεδόν σε όλα τα είδη των εδαφών, αρκεί να έχουν καλή στράγγιση.

Η μέση παραγωγή είναι 120 κιλά το στρέμμα, ενώ η τιμή κυμαίνεται γύρω στα 3 ευρώ το κιλό.

Αν θεωρήσουμε ότι το κόστος καλλιέργειας είναι περίπου 110 ευρώ το στρέμμα, τότε το καθαρό κέρδος είναι περίπου 250 ευρώ το στρέμμα.

Το ρεβίθι αναπτύσσεται ως βιολογική καλλιέργεια σχεδόν σε όλα τα είδη των εδαφών, ακόμη και σε άγονα αμμώδη, αλλά και σε αλκαλικά ή αλατούχα εδάφη.

Η μέση απόδοση του ρεβιθιού είναι 140-180 κιλά το στρέμμα, ενώ η τιμή πώλησης είναι 0,8-1,5 ευρώ το κιλό. Η ακαθάριστη πρόσοδος είναι 150-250 ευρώ το στρέμμα.

Τα μαυρομάτικα φασόλια είναι φυτά ποώδη με πυκνό φύλλωμα και άνθιση κλιμακωτή, η οποία συνεχίζεται μέχρις ότου οι συνθήκες του φθινοπώρου δεν είναι ευνοϊκές. Τα σπέρματά τους έχουν το χαρακτηριστικό σχήμα των φασολιών και χρώμα υπόλευκο με μια μαύρη περιοχή γύρω από το μάτι, απ’ όπου παίρνουν το όνομα «μαυρομάτικα».

Δείτε επίσης