Ο διαβήτης και η φροντίδα των ποδιών

Οι επιπλοκές στα πόδια είναι ένα συχνό πρόβλημα που συνδέεται με τον ζαχαρώδη (σακχαρώδη) διαβήτη. Υπολογίζεται ότι κάθε 30 δευτερόλεπτα ένα πόδι διαβητικού ασθενούς χάνεται παγκόσμια. Στην Ελλάδα γύρω στους 6.000 διαβητικοί ασθενείς ακρωτηριάζονται κάθε χρόνο. Οι ακρωτηριασμοί προκύπτουν από βλάβη των νεύρων και των αγγείων των ποδιών.

Τόσο η νευροπάθεια όσο και αγγειοπάθεια στα πόδια των διαβητικών ασθενών μπορεί να οδηγήσουν σε έλκη (πληγές) που μολύνονται. Οι λοιμώξεις αυτές αν δεν αντιμετωπισθούν έγκαιρα καταλήγουν σε ακρωτηριασμό.

Αν έχετε διαβήτη και υποστούν βλάβη τα νεύρα των ποδιών σας, αλλάζει η ικανότητα σας να αισθάνεστε τι τους συμβαίνει. Μπορεί η αίσθηση που έχετε να διαφέρει απ’ ό,τι αισθάνεστε συνήθως, π.χ., μυρμήγκιασμα, αλλά, κατά κανόνα, θα έχετε μειωμένη αισθητικότητα, οπότε αν κάψετε ή χτυπήσετε το πόδι σας, δεν θα πονέσετε τόσο έντονα. Ο πόνος που αισθάνεστε δεν αποτελεί καλή ένδειξη για την ύπαρξη νευρικής βλάβης.

Η προσεκτική καθημερινή φροντίδα των ποδιών σας, στην περίπτωση που έχετε διαβήτη τύπου 2 θα τα διατηρήσει υγιή. Αν αφιερώνετε επαρκή χρόνο κάθε μέρα στο σχολαστικό έλεγχο για τραυματισμούς ή προβλήματα, θα έχετε τη δυνατότητα να εντοπίζετε τυχόν προβλήματα εγκαίρως.

Γιατί χρειάζεται να φροντίζω τα πόδια μου;

Με την πάροδο του χρόνου, ο διαβήτης μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα του κυκλοφορικού και του νευρικού συστήματος. Αυτό μπορεί να επηρεάσει πολλές περιοχές του σώματος σας, καθώς και τα πόδια σας, πράγμα που θα αυξάνει την πιθανότητα για έλκη των κάτω άκρων και άλλους τραυματισμούς. Τα έλκη μπορεί να επιμολυνθούν. Μπορείτε να αποφύγετε σοβαρά προβλήματα φροντίζοντας προσεκτικά τα πόδια σας.

Αν συμβεί κάτι στα πόδια μου, θα πονάνε;

Όχι απαραίτητα. Αν έχουν υποστεί βλάβη τα νεύρα των ποδιών σας, μπορεί να έχει μειωθεί η αισθητικότητα τους. Μπορεί να αισθάνεστε μυρμηγκιάσματα στα πόδια σας, αλλά να μην καταλάβετε ότι υπάρχει τραυματισμός ή άλλο πρόβλημα μέχρις ότου η βλάβη εξελιχθεί αρκετά. Ο μόνος τρόπος να δείτε αν κάτι δεν πάει καλά είναι να εξετάζετε προσεκτικά τα πόδια σας κάθε μέρα. Μπορεί να χρειαστεί να ζητήσετε και τη βοήθεια κάποιου άλλου, αν δεν μπορείτε να εξετάσετε τα πόδια σας οι ίδιοι.

Πώς πρέπει να φροντίζω τα πόδια μου;

Όσοι έχουν διαβήτη πρέπει να πλένουν καθημερινά τα πόδια τους με ζεστό νερό και ελαφρύ σαπούνι. Αποφύγετε, όμως, να μουλιάσετε τα πόδια σας πάνω από 10 λεπτά, γιατί μπορεί να ξεραθεί η επιδερμίδα σας. Στεγνώστε προσεκτικά τα πόδια σας. Σκουπίστε με ιδιαίτερη προσοχή ανάμεσα στα δάκτυλα. Ελέγξτε μήπως υπάρχουν περιοχές με ευαισθησία, μώλωπες, κοψίματα, σκληρή ή σκασμένη επιδερμίδα είτε στην επάνω επιφάνεια είτε στην πατούσα.

Μπορώ να κόβω μόνος μου τα νύχια των ποδιών μου;

Ναι. Αν χρειάζεται, κόψτε τα νύχια σε σχήμα και επίπεδο που να ακολουθεί την άκρη των δακτύλων. Μην τα κόβετε πολύ κοντά και μην τρυπάτε με αιχμηρά αντικείμενα τις πλευρές των νυχιών. Ενυδατώστε τα πόδια σας με άοσμη κρέμα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στο δέρμα μεταξύ των δακτύλων και στα σκληρά σημεία στις πατούσες σας.

Ωστόσο, αν έχετε μειωμένη αισθητικότητα ή κυκλοφορία στα πόδια, ρωτήστε το γιατρό σας αν είναι ασφαλές να κόβετε οι ίδιοι τα νύχια των ποδιών σας. Ίσως χρειάζεστε βοήθεια, αν δεν μπορείτε να σκύψετε όσο χρειάζεται ή αν τα νύχια σας είναι πολύ σκληρά.

Τι πρέπει να φοράω στα πόδια μου;

Όσοι έχουν διαβήτη πρέπει να αποφεύγουν τις σφιχτές κάλτσες ή το καλσόν, όπως και τα μυτερά παπούτσια και τα ψηλά τακούνια στην καθημερινή τους ζωή – ό,τι φοράτε στα πόδια σας δεν πρέπει να ερεθίζει ή να σφίγγει κανένα σημείο των ποδιών σας. Ελέγξτε το εσωτερικό των υποδημάτων σας, για να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει κανένα αιχμηρό αντικείμενο που μπορεί να τραυματίσει την πατούσα σας.

Τι πρέπει να κάνω, αν έχω φουσκάλα;

Μην την πειράξετε καθόλου. Μην τη σπάσετε και προστατέψτε την από την πίεση. Αν σπάσει, σκεπάστε τη με γάζα και λευκοπλάστη και ελέγχετε τη μέχρι να επουλωθεί. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας, αν η φουσκάλα δεν επουλώνεται όπως πρέπει.

Πρέπει να παίρνω ιδιαίτερες προφυλάξεις, όταν βγαίνω για μεγάλους περιπάτους;

Θα ήταν καλό να φοράτε ένα ζευγάρι παπούτσια καλής ποιότητας ή μπότες που στηρίζουν τα πόδια σας σε μήκος και σε πλάτος. Το δέρμα είναι ιδανικό υλικό, γιατί προσαρμόζεται στο σχήμα των ποδιών σας. Να ελέγχετε προσεκτικά τα πόδια σας τόσο πριν βγείτε για μεγάλο περίπατο όσο και όταν επιστρέψετε. Είναι χρήσιμο να έχετε μαζί σας ένα βασικό σετ πρώτων βοηθειών για την περίπτωση που εμφανιστεί φουσκάλα.

Πότε χρειάζεται να ζητήσω επαγγελματική βοήθεια για τους τραυματισμούς των ποδιών;

Εκτός από τα πραγματικά μηδαμινά προβλήματα των ποδιών, όλα τα άλλα πρέπει να αντιμετωπίζονται από γιατρό. Μπορείτε να αντιμετωπίσετε οι ίδιοι τις μυκητιάσεις στο σπίτι με μυκητοκτόνο αλοιφή ή ταλκ, αλλά ζητήστε βοήθεια για όλα τα υπόλοιπα: κάλους, νύχια που αυξάνονται προς τα μέσα, σκληρή ή σκασμένη επιδερμίδα, πληγές που δεν επουλώνονται, μώλωπες ή δυσχρωμίες.

Μπορώ να χρησιμοποιώ θερμοφόρα στα πόδια μου;

Εφόσον έχετε διαβήτη, μην ακουμπάτε τα πόδια σας σε οποιαδήποτε πηγή θερμότητας, είτε πρόκειται για θερμοφόρα είτε για θερμαντικό σώμα, λόγω κινδύνου εγκαύματος. Αν τα πόδια σας κρυώνουν στο κρεβάτι, φορέστε ένα ζευγάρι κάλτσες που δεν σφίγγουν.

 

Δείτε επίσης