Τα παιδιά, τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια μπορεί να εμφανίσουν ημικρανίες. Πολλοί άνθρωποι παθαίνουν την πρώτη τους ημικρανία κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας ή της εφηβείας. Ωστόσο, πολλές φορές η ημικρανία δεν γίνεται αντιληπτή κατά την παιδική ηλικία και δεν αντιμετωπίζεται μέχρι να γίνουν ενήλικες. Η ημικρανία είναι κληρονομική διαταραχή της χημείας του εγκεφάλου, η οποία προκαλεί συγκεκριμένα συμπτώματα.
Η ημικρανία στα παιδιά διαφέρει από εκείνη στους ενήλικες;
Οι ημικρανίες παρουσιάζουν διαφορές στα παιδιά. Συνήθως είναι σπανιότερες και έχουν μικρότερη διάρκεια, δυο ώρες ή και λιγότερο. Τα παιδιά έχουν επίσης κοιλιακά συμπτώματα, γνωστά ως κοιλιακή ημικρανία, τα οποία δεν έχουν οι ενήλικες. Όταν εμφανίζουν το σύνηθες σύμπτωμα του πονοκεφάλου, ο πόνος εντοπίζεται συνήθως στο μέτωπο ή στο μέσο του κεφαλιού, αντί να είναι μονόπλευρος. Τα παιδιά σπανίως εμφανίζουν την αύρα με τις οπτικές διαταραχές που εμφανίζουν οι μεγάλοι, ωστόσο κάποια παιδιά περιγράφουν συμπτώματα θολής όρασης και φωτεινά ή χρωματιστά στίγματα. (Δείτε εδώ περισσότερα για την ημικρανία).
Ποια είναι τα συμπτώματα της παιδικής ημικρανίας;
Μεγάλο ποσοστό, περίπου 70%, των παιδιών έχει κοιλιακούς πόνους, μερικές φορές ταυτόχρονα με ναυτία και εμετό. Αυτή η πάθηση είναι γνωστή ως κοιλιακή πλευρά -στο μέτωπο- και σπανιότερα στην πίσω πλευρά του κεφαλιού. Ο πονοκέφαλος ποικίλλει σε ένταση και συχνά εξαφανίζεται με τον ύπνο. Στα παιδιά μπορεί, επίσης, να εμφανιστούν κρίσεις εμετού (κυκλικός εμετός), ζαλάδες (καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος) ή και περίοδοι σύγχυσης (ημικρανία βασικής αρτηρίας). Προτού διαγνωστεί η ημικρανία, το παιδί πρέπει να εξεταστεί ώστε να αποκλειστούν άλλα ιατρικά προβλήματα που μπορεί να προκαλούν αυτά τα συμπτώματα.
Τι είδους παιδικός πονοκέφαλος μπορεί να σηματοδοτεί πρόβλημα επικίνδυνο για τη ζωή του παιδιού;
Σπανίως τα παιδιά ξυπνούν με πονοκέφαλο ημικρανίας (να σημειωθεί ότι η ημικρανία διαφέρει από τον απλό πονοκέφαλο). Η εμφάνιση πρωινής ημικρανίας, αλλά και οι πόνοι στο πίσω μέρος του κεφαλιού, πρέπει να εκτιμηθούν από γιατρό, ώστε να αποκλειστούν άλλα πιθανά προβλήματα, όπως ένας όγκος στον εγκέφαλο. Ο πονοκέφαλος που συνοδεύεται από πυρετό ή/και ακαμψία του λαιμού, πρέπει να ερευνηθεί προκειμένου να αποκλειστεί η πιθανότητα μηνιγγίτιδας.
Τι είναι ο κυκλικός εμετός και η κοιλιακή ημικρανία;
Όσα παιδιά υποφέρουν από κυκλικό εμετό, έχουν περιοδικά επεισόδια εμέτων με έντονη ναυτία. Ωστόσο, τα συμπτώματα εξαφανίζονται ανάμεσα στις κρίσεις. Η κοιλιακή ημικρανία χαρακτηρίζεται από πόνο που εστιάζεται στον αφαλό, με πολλαπλές κρίσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας ή μερικές κρίσεις κατά τη διάρκεια ενός μήνα. Ο πόνος δεν συνοδεύεται απαραίτητα από ναυτία και εμετό. Τα παιδιά που πάσχουν από κοιλιακή ημικρανία, συνήθως αναπτύσσουν κανονική ημικρανία όταν ενηλικιώνονται.
Τι είναι ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος της παιδικής ηλικίας;
Τα παιδιά που πάσχουν από αυτό το ημικρανιακό σύνδρομο έχουν επεισόδια ιλίγγου (ζαλάδες). Ανάμεσα σε αυτά τα επεισόδια έχουν τους συνήθεις πονοκεφάλους ημικρανίας. Είναι πιθανό να υπάρχει κάποια σύνδεση ανάμεσα στα επεισόδια ιλίγγου και στη ναυτία των ταξιδιωτών, καθώς οι μισοί από όσους πάσχουν από ημικρανία έπασχαν και από ναυτία των ταξιδιωτών
Τι είναι η ημικρανία βασικής αρτηρίας;
Η βασική αρτηρία τροφοδοτεί με αίμα τμήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με την κίνηση και την ισορροπία. Στην ημικρανία βασικής αρτηρίας παρουσιάζεται διαταραχή σε αυτή τη ροή αίματος. Τα παιδιά που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο παθαίνουν ξαφνικά επεισόδια σύγχυσης και νιώθουν σαν να βρίσκονται σε όνειρο. Σε κάποια παιδιά κλονίζεται η αίσθηση του χρόνου, η αντίληψη του σώματος τους ή διαταράσσεται η οπτική τους αντίληψη σχετικά με το περιβάλλον, και τα παιδιά αυτά βιώνουν παραισθήσεις. Το σύνδρομο ονομάζεται κάποιες φορές σύνδρομο της «Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων».
Τα παιδιά με ημικρανίες χρειάζονται θεραπεία;
Παρά το γεγονός ότι πολλοί ενήλικες αναφέρουν ότι βίωσαν την πρώτη τους ημικρανία κατά τη διάρκεια της παιδικής ή εφηβικής ηλικίας, οι γιατροί διστάζουν να διαγνώσουν ημικρανία στα παιδιά, ιδίως εφόσον οι σύντομες κρίσεις κοιλιακού πόνου μπορεί να είναι παραπλανητικές. Επιπλέον, κάποιοι φοβούνται ότι το παιδί μπορεί να «στιγματιστεί για μια ζωή» ότι πάσχει από ημικρανίες. Αυτή η αντίληψη είναι περίεργη, δεδομένου ότι όσοι νοιάζονται για τα παιδιά τους δεν θεωρούν ότι η διάγνωση διαβήτη ή άσθματος στην παιδική ηλικία αποτελεί κάποιο είδος στιγματισμού που πρέπει να αποφευχθεί. Η αποφυγή της διάγνωσης δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα εξαφανίζεται. Αντιθέτως, το παιδί και η οικογένεια του συνεχίζουν να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα που έχει σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή τους.
Γιατί είναι τόσο σημαντική η σωστή διάγνωση του πονοκεφάλου στα παιδιά;
Ο πονοκέφαλος ενός παιδιού μπορεί να αποτελεί ένδειξη για ένα σοβαρό, άγνωστο πρόβλημα, όπως ο όγκος στον εγκέφαλο ή η επιληψία, οπότε είναι ιδιαίτερα σημαντική η έγκαιρη εξέταση από γιατρό. Εάν αποδειχτεί ότι το πρόβλημα είναι η ημικρανία, η θεραπεία του παιδιού πρέπει να γίνει με εξίσου επιθετικό τρόπο όπως και σε έναν ενήλικα. Δεν είναι επαρκής η αντιμετώπιση χωρίς θεραπεία, με την απλή διαβεβαίωση των γονέων και των παιδιών ότι «δεν τρέχει τίποτα» ή ότι είναι «απλώς ημικρανία». Τα παιδιά των οποίων οι ημικρανίες δεν έχουν αντιμετωπιστεί, μπορεί να έχουν πρόβλημα στην παρακολούθηση των μαθημάτων στο σχολείο και ενδέχεται να μην μπορούν να συμμετάσχουν σε αρκετές κοινωνικές και οικογενειακές δραστηριότητες.
Μπορεί το παιδί μου να «ξεπεράσει» τις ημικρανίες του καθώς μεγαλώνει;
Καθώς η ημικρανία είναι κληρονομική ασθένεια, οι άνθρωποι δεν μπορούν απλώς να την «ξεπεράσουν» μεγαλώνοντας. Πάντως, ορισμένα παιδιά -ιδίως αγόρια-που αναπτύσσουν ημικρανίες κατά τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας της ζωής τους, έχουν μικρότερη συχνότητα κρίσεων αργότερα, μετά την εφηβεία.
Η ημικρανία στους εφήβους
Η σύγχρονη κοινωνία περιμένει πολλά από τους νέους ανθρώπους. Το πρόγραμμα τους είναι συχνά υπερφορτωμένο, ενώ η διατροφή τους τις περισσότερες φορές δεν είναι η ιδανική. Είναι πολύ σημαντικό η ημικρανία να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί επιθετικά κατά τη διάρκεια της εφηβείας. Πολλοί από τους ενήλικες που ακολουθούν θεραπεία για χρόνιο καθημερινό πονοκέφαλο (περισσότερες από 15 ημέρες με πονοκέφαλο κατά τη διάρκεια ενός μήνα), είχαν τα πρώτα τους συμπτώματα όταν ήταν ακόμα έφηβοι.
Γιατί πρέπει να ακολουθούν θεραπεία οι έφηβοι με ημικρανία;
Στις περισσότερες γυναίκες, η πρώτη κρίση ημικρανίας συμβαίνει είτε κατά τη διάρκεια της εφηβείας είτε ένα ή δύο χρόνια νωρίτερα. Εφόσον οι ημικρανίες έχουν ξεκινήσει σε νεαρότερη ηλικία, συνήθως εντείνονται ένα χρόνο πριν από την έναρξη της εμμηνόρροιας. Οι σεξουαλικές ορμόνες, η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα, που απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας, δεν αλλάζουν απλώς την εμφάνιση του σώματος, αλλά έχουν συνέπειες και στη λειτουργία των εγκεφαλικών κυττάρων. Θεωρείται ότι οι αλλαγές στα επίπεδα των οιστρογόνων είναι συνήθως υπεύθυνες για την ημικρανία στα κορίτσια κατά τη διάρκεια της εφηβείας.
Πως επηρεάζουν τις ημικρανίες στα αγόρια οι ορμονικές αλλαγές της εφηβείας;
Κατά τη διάρκεια της εφηβείας, η σεξουαλική ορμόνη τεστοστερόνη αυξάνεται ραγδαία στα αγόρια. Για λόγους που δεν είναι ξεκάθαροι, αυτές οι ορμονικές αλλαγές συχνά οδηγούν σε μείωση των κρίσεων ημικρανίας. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνδρες δεν έχουν ημικρανίες. Οι κρίσεις ημικρανίας τους μοιάζουν περισσότερο με αυτές που παθαίνουν τα παιδιά πριν από την εφηβεία. Επίσης, τα αγόρια παρουσιάζουν λιγότερες κρίσεις ημικρανίας απ’ ό,τι τα κορίτσια στην εφηβεία.
