Ευρωπαίοι ερευνητές αναφέρουν στο περιοδικό «Human Molecular Genetics» ότι οι καπνιστές παρουσιάζουν ενδείξεις αυξημένης δραστηριότητας σε γονίδια που σχετίζονται με τον καρκίνο. Η αύξηση του κινδύνου για καρκίνο που διατρέχουν οι καπνιστές δεν δείχνει να οφείλεται σε μεταλλάξεις, δηλαδή σε μεταβολές της αλληλουχίας των γονιδίων, αλλά σε «επιγενετικές» αλλαγές, δηλαδή σε χημικές τροποποιήσεις των γονιδίων που ρυθμίζουν πόσο έντονη είναι η λειτουργία τους.
Η έκφραση των ανθρώπινων γονιδίων ρυθμίζεται με διάφορους τρόπους και ένας από αυτούς είναι η προσθήκη ή αφαίρεση μεθυλομάδων (-CH3) στο μόριο του DNA (η προσθήκη ονομάζεται μεθυλίωση). Προηγούμενες μελέτες είχαν δώσει ενδείξεις ότι το κάπνισμα προκαλεί επιγενετικές αλλαγές, μέχρι σήμερα όμως οι αλλαγές αυτές δεν είχαν συνδεθεί ευθέως με τον καρκίνο. Τώρα, η ομάδα του δρ Τζέιμς Φλάναγκαν στο Imperial College του Λονδίνου διαπιστώνει ότι το κάπνισμα δημιουργεί ένα «επιγενετικό αποτύπωμα» σε γονίδια που επηρεάζουν την πιθανότητα καρκίνου.
Και επιγενετικά τεστ
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν γενετικές αναλύσεις σε δείγματα αίματος από 374 άτομα που συμμετείχαν σε μια ευρύτερη ευρωπαϊκή έρευνα με την ονομασία EPIC, η οποία εξετάζει τη σχέση του τρόπου ζωής με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και χρόνιων ασθενειών. Από τους εθελοντές που επέλεξε να εξετάσει η ομάδα του Δρ Φλάναγκαν, οι μισοί είχαν εμφανίσει καρκίνο του μαστού ή του παχέος εντέρου.
Η ανάλυση αποκάλυψε ότι οι καπνιστές έτειναν να φέρουν λιγότερες μεθυλομάδες σε 20 διαφορετικές περιοχές του γονιδιώματος. Παράλληλα, οι εθελοντές αυτοί παρουσίαζαν και αυξημένο κίνδυνο καρκίνου. Η περαιτέρω εργαστηριακή διερεύνηση έδειξε τελικά ότι το κάπνισμα δείχνει να αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου λόγω της αφαίρεσης μεθυλομάδων από τέσσερα γονίδια, η οποία έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της έκφρασής τους. Και τα τέσσερα γονίδια είχαν συνδεθεί στο παρελθόν με τον καρκίνο, ωστόσο ο ρόλος τους στην καρκινογένεση παραμένει ακόμα ασαφής.
Οι ερευνητές ελπίζουν τώρα ότι η μελέτη θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της καρκινογόνου δράσης του καπνού, και ίσως οδηγήσει σε επιγενετικά τεστ που θα εκτιμούν πόσο κοντά στην εκδήλωση καρκίνου βρίσκεται κάθε καπνιστής.
