Σύμφωνα με νέα διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο New England Journal of Medicine, η ακτινοθεραπεία στην οποία υποβάλλονται οι γυναίκες που πάσχουν από τον καρκίνο του μαστού αυξάνει αργότερα τον κίνδυνο για έμφραγμα (καρδιακή προσβολή) ή άλλο είδος καρδιοπάθειας.Ο κίνδυνος για την καρδιά προκύπτει περίπου πέντε χρόνια μετά την έκθεση στην ακτινοθεραπεία και διαρκεί για τουλάχιστον 20 χρόνια, ενώ αυξάνεται ανάλογα με την δοσολογία της ακτινοβολίας που δέχεται η καρδιά, διαπίστωσαν οι ερευνητές, με επικεφαλής την Δρ Σάρα Ντάρμπι από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Ο καρκίνος του μαστού
Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στις γυναίκες, με πάνω από μισό εκατομμύριο νέες περιπτώσεις σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο. Συνήθως οι ασθενείς υποβάλλονται σε χειρουργική αφαίρεση του όγκου και στη συνέχεια υποβάλλονται σε ακτινοθεραπεια.
Η ακτινοθεραπεία αποτελεί βασικό θεραπευτικό μέσο κατά του πρώιμου καρκινου του μαστου, όμως δεν είναι εύκολο οι γιατροί να περιορίσουν την έκθεση του ασθενούς μόνο στο σημείο του όγκου.
Το πρόβλημα είναι δυνητικά μεγαλύτερο για εκείνες τις γυναίκες, που είτε ανήκουν ήδη σε ομάδα υψηλού καρδιολογικού κινδύνου (π.χ. έχουν υποστεί έμφραγμα στο παρελθόν ή πάσχουν από διαβήτη), είτε η απόσταση της καρδιάς από τον μαστό είναι πολύ μικρή για ανατομικούς λόγους.
Οι επιστήμονες μελέτησαν τις περιπτώσεις περίπου 2.200 καρκινοπαθών γυναικών από τη Σουηδία και τη Δανία, οι οποίες είχαν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία την περίοδο 1958-2001. Από αυτές, οι 963 υπέστησαν έμφραγμα ή εμφάνισαν άλλο καρδιολογικό πρόβλημα μέσα στα επόμενα χρόνια. Διαπίστωσαν ότι η πιθανότητα σοβαρού στεφανιαίου επεισοδίου αυξανόταν ανάλογα με τη δόση της ακτινοβολίας που είχε δεχτεί κάθε γυναίκα.
Για κάθε μία πρόσθετη μονάδα Gray ο κίνδυνος αύξανε κατά 7,4%. Η μέση δόση που είχαν λάβει οι γυναίκες κατά τη θεραπεία τους, ήταν 4,9 gray, πράγμα που σημαίνει αυξημένο κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου κατά περίπου 36%. Σήμερα πάντως, η τυπική δόση είναι μικρότερη (1 έως 5 gray).
Οι γυναίκες που δέχτηκαν τις μεγαλύτερες δόσεις ακτινοβολίας (15,8 gray κατά μέσο όρο), είχαν κατά 116% αυξημένο κίνδυνο καρδιακού προβλήματος. Ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος στις γυναίκες όπου ο όγκος είχε εμφανιστεί στον αριστερό μαστό, πιο κοντά στον οποίο βρίσκεται η καρδιά. Η μέση έκθεση της καρδιάς στην ακτινοβολία ήταν 6,6 gray για τις γυναίκες με όγκο στον αριστερό μαστό και 2,9 gray για όγκο στον δεξί μαστό.
Ακτινοβολία και καρδιά
Η ακτινοβολία φαίνεται να κάνει ζημιά στις αρτηρίες, καθιστώντας τις πιο επιρρεπείς στη σκλήρυνση και τη θρόμβωση. Οι ερευνητές όμως έσπευσαν να καθησυχάσουν τις γυναίκες, λέγοντας ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο κίνδυνος εμφράγματος είναι μικρός, ενώ οι νεότερες και πιο εξελιγμένες τεχνικές ακτινοθεραπείας φροντίζουν πλέον να προστατεύουν σε σημαντικό βαθμό την καρδιά σε σχέση με το παρελθόν.
«Τα ευρήματα της μελέτης μας δεν θα πρέπει να τρομοκρατήσουν τις γυναίκες και να τις κάνουν να αποφεύγουν την ακτινοθεραπεία, η οποία είναι μια διαδικασία που σώζει ζωές», εξηγεί η Δρ Ντάρμπι. Όπως λέει, μια υγιής γυναίκα 50 ετών έχει πιθανότητα ισχαιμικού επεισοδίου μόλις 1,9% μέσα στα επόμενα 30 χρόνια, ενώ αν εκτεθεί σε ακτινοβολία 3 gray, ο καρδιαγγειακός κίνδυνος θα αυξηθεί κατά 22%, άρα και πάλι η πιθανότητα καρδιοπάθειας έως τα 80 έτη δεν θα ξεπερνά το 2,4%.
Ωστόσο ο Δρ Γιαβί Μοσλεχί, επικεφαλής του προγράμματος Καρδιο-Ογκολογίας του Αντικαρκινικού Ινστιτούτου Dana-Farber της Βοστόνης, επισημαίνει πως ο κίνδυνος που αναδεικνύει η νέα έρευνα, μπορεί να μην είναι παρά «η κορυφή του παγόβουνου», καθώς η μελέτη δεν ασχολήθηκε με λιγότερο σημαντικά καρδιολογικά προβλήματα, όπως η καρδιομυοπάθεια και οι αρρυθμίες, οι οποίες επίσης έχουν συσχετισθεί με την ακτινοθεραπεία του καρκίνου του μαστού.
