Ειλεός: Συμπτώματα και θεραπεία

eileosΣτον ειλεό (απόφραξη του εντέρου) η προώθηση του εντερικού περιεχομένου μειώνεται ή φράζει πλήρως. Η απόφραξη μπορεί να έχει αιτία κάποιο εμπόδιο (μηχανικός ειλεός) ή την ελάττωση της κινητικότητας του εντέρου (παραλυτικός ειλεός).  Έτσι ανακόπτεται η μεταφορά των κοπράνων τα οποία συσσωρεύονται στο σημείο της «απόφραξης». Δεν αποβάλλονται ούτε κόπρανα, ούτε εντερικά αέρια.

Ο ειλεός (ileus) είναι η πιο συνηθισμένη πάθηση του λεπτού εντέρου για την οποία η θεραπεία απαιτεί χειρουργείο. Μόνο το 15% των αποφράξεως αφορά το παχύ έντερο. Η αντιμετώπιση πρέπει να είναι άμεση.

Εξαιτίας της απόφραξης του εντέρου (bowel obstruction), τα συμπτώματα είναι να πρήζεται η κοιλιά και εκδηλώνονται ερυγές (ρεψίματα) και κοιλόπονοι. Μερικές φορές παρουσιάζεται και κοπρανώδης εμετός. Τα συμπτώματα του ειλεού μπορούν να αναπτυχθούν είτε αργά είτε ραγδαία. Στην περίπτωση του ειλεού λόγω κατάποσης ξένων σωμάτων (για παράδειγμα αμάσητα ξερά δαμάσκηνα και σύκα που φουσκώνουν στο έντερο), παρατηρούνται αυξημένες εντερικές κινήσεις, που είναι ορατές από το τοίχωμα της κοιλιάς, και ιδιαίτερα οξείς πόνοι στην κοιλιά (κολικοί).

Ο ειλεός είναι ένα πρόβλημα του εντέρου που μπορεί να εμφανιστεί στα βρέφη τα παιδιά και στους ενήλικες. Οι πιο συχνές αιτίες στους ενήλικες είναι οι κοίλες, οι συμφύσεις, ο καρκίνος, οι πολύποδες, τα ξένα σώματα, η μεκέλεια απόφυση, η νόσος του Crohn, η συστροφή του τυφλού και διάφορες σπάνιες συγγενείς ανωμαλίες. Στα παιδιά οι πιο συχνές αιτίες είναι οι εξής ανάλογα με την ηλικία. Στα νεογνά είναι οι ατρησίες, η ατελής στροφή, και ο ειλεός από μηκώνιο. Στα βρέφη είναι ο εγκολεασμός, οι συμφύσεις, η μεκέλεια απόφυση. Στα μεγαλύτερα παιδιά είναι οι συμφύσεις από σκωληκοειδίτιδα, ο εγκολεασμός, τα ξένα σώματα, οι όγκοι (πολύποδες).

Συχνά ο ειλεός μπορεί να προκληθεί από μια περίσφιξη βουβωνοκήλης ή από συστροφή του εντέρου. Ο ειλεός από συστροφή του εντέρου, για παράδειγμα συμβαίνει  όταν ένα τμήμα του εντέρου περιστραφεί γύρω από τον μεσεντέρικο του άξονα για 360 μοίρες ή και παραπάνω.

Στην περίπτωση του ειλεού λόγω παράλυσης των κανονικών κινήσεων του εντέρου (παραλυτικός ειλεός), η αιτία εντοπίζεται σε φλεγμονές στην κοιλιακή χώρα, όπως μια σκωληκοειδίτιδα ή μια περιτονίτιδα.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Στο αρχικό στάδιο του ειλεού εκδηλώνονται οξείς ή σταδιακά κλιμακούμενοι κοιλόπονοι με πρηξίματα, αναγούλες, και εμετούς. Σε αυτά προστίθενται μόνιμη αποβολή αερίων του γαστρεντερικού από το στόμα (ρέψιμο) και, μερικές φορές, κοπρανώδης εμετός.

Στην περίπτωση του ειλεού λόγω κατάποσης ξένων σωμάτων δημιουργούνται ορατές κυματοειδείς κινήσεις κάτω από το τοίχωμα της κοιλιάς που συνοδεύονται από έντονους εντερικούς ήχους. Στον ειλεό λόγω εντερικής παράλυσης αντίθετα, η κοιλιά είναι ακίνητη και δεν ακούγονται εντερικοί ήχοι.

Στον ειλεό λόγω περίσφιξης βουβωνοκήλης μπορεί να εντοπιστεί δια της αφής μια επώδυνη ορατή διόγκωση στην περιοχή της κήλης.

eileosΠρέπει να ξέρετε ότι το τμήμα του εντέρου που βρίσκεται πριν την απόφραξη διατείνεται και γεμίζει με αέρια και υγρά, που δεν μπορούν να προχωρήσουν. Λόγω της στασιμότητας του περιεχομένου του εντέρου, αρχίζουν να αναπτύσσονται μικρόβια που παράγουν αέρια που φουσκώνουν κι άλλο τις εντερικές έλικες. Το έντερο στην προσπάθειά του να σπρώξει το περιεχόμενο αυξάνει την κινητικότητα και έτσι παράγονται οι ήχοι προσπάθειας ή βορβορυγμοί τους οποίους ακούει οι γιατρός με τα ακουστικά. Τελικά, το έντερο κουράζεται, ατονεί και τελικά σταματά (παραλυτικός ειλεός). Συνήθως, ο παραλυτικός ειλεός αφορά όλο το γαστρεντερικό σωλήνα.

Για να καταλήξει σε μια ασφαλή διάγνωση, ο γιατρός πραγματοποιεί ακτινοσκόπηση ή υπερηχογράφημα της κοιλιακής χώρας προκειμένου να διαπιστώσει την παρουσία αέρα και υγρών στο έντερο πάνω από τη θέση της απόφραξης (υδραερικά επίπεδα).

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η αντιμετώπιση του ειλεού θα πρέπει να γίνεται αμέσως μετά τη διάγνωση.

Ο ειλεός λόγω συστροφής του εντέρου, λόγω περισφιγμένης βουβωνοκήλης και λόγω κατάποσης ξένων σωμάτων πρέπει να αντιμετωπίζεται αμέσως με χειρουργική επέμβαση -αν είναι δυνατόν μέσα σε 6 ώρες από την εμφάνιση του. Ανάλογα με το πιθανό αίτιο γίνεται και η κατάλληλη εγχείρηση.

Εφόσον αιτία του ειλεού είναι μια εντερική παράλυση, μπορεί να καταστεί απαραίτητη η τοποθέτηση για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μιας τεχνητής εντερικής εξόδου. Θα πρέπει να τοποθετηθεί συνεχής αναρρόφηση από το στομάχι με καθετήρα.

Ορισμένες φορές τα καθαρτικά ή οι εντερικές πλύσεις από ορθό δρουν αποτελεσματικά. Σε αυτές τις περιπτώσεις απαγορεύεται η κατανάλωση τροφών ή υγρών, οπότε οι ανάγκες σε υγρά για την καλή λειτουργία του κυκλοφορικού θα πρέπει να καλυφθούν με ενδοφλέβια χορήγηση.

ΕΙΛΕΟΣ ΣΕ ΝΕΟΓΕΝΝΗΤΑ

Μια ειδική μορφή εντερικής απόφραξης είναι ο ειλεός των νεογνών, που δημιουργείται λόγω πιθανής προδιάθεσης των εντερικών ελίκων ή λόγω μηχανικής απόφραξης από παχύρρευστα ή αποξηραμένα κόπρανα των νεογέννητων (μηκώνιο). Σπανιότερα, στα νεογέννητα παραμορφώνεται η επιδερμίδα ή ο σφιγκτήρας του πρωκτού.

Για να αποκλειστεί ο ειλεός, σε κάθε νεογέννητο, ελέγχεται από τον μαιευτήρα ή τη μαία η βατότητα του πρωκτού και η παρουσία μηκωνίου στη λήκυθο.

Προσοχή: Εάν το παιδί σας έχει έντονους οξείς ή συνεχείς πόνους στην κοιλιά, δεν μπορείτε να αποκλείσετε μια απόφραξη του εντέρου. Γι’ αυτόν το λόγο πηγαίνετε αμέσως το παιδί σας στο γιατρό ή στην πλησιέστερη κλινική.

Δείτε επίσης