Αρρυθμίες της καρδιάς και αντιμετώπιση

arrythmies 44Οι αρρυθμίες αποτελούν συχνό φαινόμενο οπότε δεν υπάρχει ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας. Ορισμένες φορές, όμως χρειάζεται αντιμετώπιση. Για παράδειγμα, ο βηματοδότης είναι απαραίτητος σε περιπτώσεις πλήρους καρδιακού αποκλεισμού, ενώ σε περιπτώσεις κολπικής μαρμαρυγής χρειάζεται αντιπηκτική αγωγή.

Η κοιλιακή μαρμαρυγή και η κοιλιακή ταχυκαρδία αντιμετωπίζονται με ηλεκτρική απινίδωση και εμφύτευση απινιδωτή. Ωστόσο, οι πιο συνήθεις αρρυθμίες -για παράδειγμα, οι πρώιμες κολπικές και κοιλιακές συστολές- δεν χρειάζονται συνήθως αντιμετώπιση και σταματούν αυτομάτως.

Τι συμβαίνει όταν η καρδιά φαίνεται να «τρέμει» αντί να χτυπά τακτικά;

Πρόκειται για κολπική μαρμαρυγή. H κολπική μαρμαρυγή είναι ένα σύνηθες φαινόμενο και εμφανίζεται σε 1 % των ατόμων άνω των 60 ετών, ενώ φτάνει σε ποσοστό 5% σε άτομα άνω των 69 ετών. Στην κολπική μαρμαρυγή, η κολπική πυροδότηση αποδιοργανώνει τις ηλεκτρικές ώσεις από 400 ως 600 φορές το λεπτό. Ο ρυθμός αυτός είναι υπερβολικά γρήγορος και οι κόλποι δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν αποτελεσματική συστολή. Έτσι, ουσιαστικά «τρέμουν» με ακανόνιστο τρόπο. Ο κολποκοιλιακός κόμβος βομβαρδίζεται από αυτόν τον καταιγισμό ώσεων, αλλά δεν επιτρέπει σε όλες να περάσουν στις κοιλίες. Συνήθως, 110-150 ώσεις το λεπτό προκαλούν τον χτύπο των κοιλιών με ρυθμό που περιγράφεται ως ακανόνιστα ακανόνιστος. Ο ρυθμός αυτός είναι τελείως άτακτος.

Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως ζάλη ή ταχυσφυγμία, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και χωρίς συμπτώματα.

Τι συμβαίνει όταν η καρδιά επιταχύνει για σύντομα χρονικά διαστήματα και επιστρέφει ξαφνικά στον φυσιολογικό ρυθμό της;

Πρόκειται μάλλον για υπερκοιλιακή ταχυκαρδία, δηλαδή για αρρυθμία που ξεκινά στους κόλπους. Ο ρυθμός φτάνει συνήθως τους 150 με 200 χτύπους το λεπτό. Συχνά, η αρρυθμία συμβαίνει σε επαναλαμβανόμενα μικρά διαστήματα που σταματούν αυτομάτως. Απαιτείται θεραπεία μόνο αν τα επεισόδια είναι συχνά ή προκαλούν αδιαθεσία.

Μου φαίνεται πως η καφείνη κάνει την καρδιά μου να χτυπά παράξενα. Τι μπορεί να συμβαίνει;

Η καφεΐνη συχνά προκαλεί πρώιμες κολπικές συστολές. Ίσως, όμως, να αισθάνεστε πρώιμες κοιλιακές συστολές, όπου οι κοιλίες της καρδιάς σας συστέλλονται σχετικά νωρίς κατά τον καρδιακό κύκλο. Οι πρώιμες κοιλιακές συστολές είναι αρκετά συνήθεις, ειδικά σε παιδιά και εφήβους. Συνήθως δεν υπάρχει υποκείμενο καρδιακό πρόβλημα, αλλά, περιστασιακά, μπορεί οι πρώιμες κοιλιακές συστολές να προκληθούν από υποκείμενη καρδιακή βλάβη, με αποτέλεσμα ο γιατρός να σας συστήσει εξετάσεις ώστε να ελεγχθεί η κατάσταση υγείας της καρδιάς σας. Άλλες ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν πρώιμες κοιλιακές συστολές είναι ο καπνός και το αλκοόλ.

Ο γιατρός μου με ενημέρωσε ότι παρουσίασα επεισόδιο κοιλιακής ταχυκαρδίας. Πρόκειται για σοβαρό πρόβλημα;

Ναι. Η κοιλιακή ταχυκαρδία αποτελεί δυνητικά θανάσιμη αρρυθμία που λαμβάνει χώρα όταν οι πρώιμες κοιλιακές συστολές συνεχίζουν για 30 ή περισσότερα δευτερόλεπτα. Οι παλμοί σας ποικίλλουν αλλά είναι συνήθως πολύ γρήγοροι (έως 250 χτύπους το λεπτό). Οι χτύποι της καρδιάς σας είναι τόσο γρήγοροι που οι κοιλίες δεν έχουν χρόνο να γεμίσουν με αίμα πριν τη συστολή τους, με αποτέλεσμα να μην μπορεί η καρδιά να διοχετεύσει επαρκή ροή αίματος στο σώμα. Αυτό έχει ως συνέπεια τη ζάλη και μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια των αισθήσεων και ανακοπή. Η κοιλιακή ταχυκαρδία αντιμετωπίζεται με εμφύτευση απινιδιστή και φαρμακευτική αγωγή για την πρόληψη υποτροπής.

Η κοιλιακή ταχυκαρδία συσχετίζεται με τις καρδιοπάθειες;

Ναι. Πάνω από τους μισούς ασθενείς που παρουσιάζουν κοιλιακή ταχυκαρδία πάσχουν από υποκείμενη στεφανιαία νόσο, ενώ οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους πάσχουν από άλλες καρδιοπάθειες. Ελάχιστα άτομα που παρουσιάζουν κοιλιακή ταχυκαρδία δεν πάσχουν από καμία υποκείμενη καρδιακή πάθηση. Τα συμπτώματα εξαρτώνται από τον ρυθμό και τη διάρκεια της κοιλιακή ταχυκαρδία. Αν ο ρυθμός είναι υπερβολικά ταχύς, όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, η καρδιακή απόδοση είναι ανεπαρκής και μπορεί να ακολουθήσει καρδιαγγειακή καταπληξία. Ωστόσο, αν η κοιλιακή ταχυκαρδία έχει μικρή διάρκεια και υποστεί αυθόρμητη ύφεση, μπορεί να απουσιάζουν πλήρως τα συμπτώματα ή, στη χειρότερη των περιπτώσεων, να είναι ελαφρά και μικρής διάρκειας.

Τι προκαλεί τον αιφνίδιο θάνατο;

Ο αιφνίδιος θάνατος οφείλεται συχνότερα σε κοιλιακή μαρμαρυγή. Η αρρυθμία αυτή προκαλεί παλμό των κοιλιών σε ρυθμούς που υπερβαίνουν τις 300 ταλαντώσεις το λεπτό. Αυτή η κοιλιακή δραστηριότητα δεν μπορεί να διατηρήσει τις οργανωμένες συστολές που απαιτούνται για την κυκλοφορία του αίματος και έτσι ακολουθεί θάνατος μέσα σε λίγα λεπτά, εκτός αν ληφθεί διορθωτική δράση – απινίδωση συνεχούς ρεύματος. Τα άτομα που επιζούν από την κοιλιακή μαρμαρυγή χρειάζονται εμφύτευση απινιδιστή για την άμεση αντιμετώπιση πιθανής υποτροπής.

Τι συμβαίνει αν η ηλεκτρική ώση δεν φτάσει στον κοιλιακό ιστό;

Πρόκειται για τον επονομαζόμενο κολποκοιλιακό αποκλεισμό. Υπάρχουν τρία είδη κολποκοιλιακού αποκλεισμού – πρώτου, δευτέρου και τρίτου βαθμού. Κατά τον πρώτο βαθμό όλοι οι χτύποι μεταβιβάζονται από τους κόλπους προς τις κοιλίες, αλλά με καθυστέρηση σε σχέση με τον κανονικό χρόνο μεταβίβασης. Κατά τον δεύτερο βαθμό δεν μεταβιβάζονται επιτυχώς όλοι οι χτύποι από τους κόλπους στις κοιλίες, πράγμα που προκαλεί «απώλεια χτύπων». Ο τρίτος βαθμός, γνωστός και ως πλήρης καρδιακός αποκλεισμός, σημαίνει ότι καμία ώση δεν μεταβιβάζεται από τους κόλπους στις κοιλίες, με αποτέλεσμα να λειτουργούν ανεξάρτητα οι μεν από τις δε. Ο φλεβοκολπικός κόμβος συνεχίζει να πυροδοτεί κολπικές συστολές, ενώ οι δευτερεύοντες βηματοδότες στην κοιλία πυροδοτούν αργές κοιλιακές συστολές.

Αν υποστώ κολποκοιλιακό αποκλεισμό, αυτό συσχετίζεται με υποκείμενη καρδιακή πάθηση;

Ναι. Οι περισσότερες περιπτώσεις κολποκοιλιακού αποκλεισμού δεύτερου και τρίτου βαθμού συνδέονται με υποκείμενη πάθηση, συνήθως ισχαιμική καρδιοπάθεια. Αυτό συμβαίνει συχνά σε ηλικιωμένα άτομα, γιατί η γήρανση επηρεάζει το σύστημα μεταβίβασης, αλλά μπορεί να προκληθεί και από φαρμακευτική αγωγή ή τραυματισμό μετά από καρδιακή χειρουργική επέμβαση. Ο πλήρης καρδιακός αποκλεισμός μπορεί να αποτελέσει επείγον περιστατικό που απαιτεί βηματοδότη.

Αντιμετώπιση

Πώς αντιμετωπίζονται οι αρρυθμίες;

Εξαρτάται από τον τύπο αρρυθμίας. Ορισμένα φάρμακα ελέγχουν τον καρδιακό ρυθμό όταν υπάρχουν διαταραχές γρήγορου καρδιακού ρυθμού, ενώ άλλα φάρμακα καταργούν τη ρυθμική διαταραχή και μπορεί να προλάβουν την επανεμφάνιση της αρρυθμίας. Σε περιπτώσεις διαταραχών αργού καρδιακού ρυθμού είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν εμφυτεύσιμοι βηματοδότες για την αύξηση του καρδιακού ρυθμού. Κατά τις χειρουργικές επεμβάσεις, η χειρουργική εξαίρεση μπορεί να διακόψει τις ηλεκτρικές οδούς που παράγουν διαταραχές γρήγορου καρδιακού ρυθμού, ενώ οι εμφυτεύσιμοι απινιδωτές είναι δυνατό να εμποδίσουν την εμφάνιση δυνητικά μοιραίων αρρυθμιών που ξεκινούν από τις κοιλίες.

Ποια είναι τα διάφορα φάρμακα κατά της αρρυθμίας;

Ορισμένα φάρμακα, όπως η προκαιναμίδη και η κινιδίνη, επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο μεταδίδονται οι ηλεκτρικές ώσεις αποκλείοντας τους ταχείς διαύλους νατρίου. Υπάρχουν φάρμακα τα οποία είναι μεν πιο αποτελεσματικά αλλά και πιο επικίνδυνα, όπως η αμιοδαρόνη και η σοταλόλη, και λειτουργούν παρόμοια με τα προηγούμενα. Τα φάρμακα αυτά έχουν τη δυνατότητα να προλάβουν αποτελεσματικά την κοιλιακή μαρμαρυγή, την παροξυσμική κολπική ταχυκαρδία και ορισμένες κοιλιακές αρρυθμίες. Οι βήτα αναστολείς είναι αποτελεσματικοί όσον αφορά στην αντιμετώπιση ορισμένων διαταραχών γρήγορου καρδιακού ρυθμού. Ορισμένες φορές, οι αναστολείς των διαύλων ασβεστίου είναι χρήσιμοι για την αντιμετώπιση των γρήγορων κολπικών αρρυθμιών.

Ποιες είναι οι παρενέργειες των φαρμάκων κατά της αρρυθμίας;

Η προκαιναμίδη μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στους συνδετικούς ιστούς του σώματος. Η αμιοδαρόνη μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστικές δυσκολίες, διαταραχές στην όραση και θυρεοειδική δυσλειτουργία. Όλα τα φάρμακα κατά της αρρυθμίας είναι δυνατό να προκαλέσουν πιο σοβαρές ρυθμικές διαταραχές.

Πώς αντιμετωπίζεται το σύνδρομο νοσούντος φλεβοκόμβου;

Αν πάσχετε από σύνδρομο νοσούντος φλεβοκόμβου, ο κάρδιο λόγος σας θα προσαρμόσει την αντιμετώπιση στα χαρακτηριστικά της ρυθμικής διαταραχής. Συνήθως, η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την εμφύτευση βηματοδότη για τη διόρθωση το αργού καρδιακού ρυθμού, καθώς και φαρμακευτική αγωγή για τον έλεγχο των αρρυθμιών γρήγορου καρδιακού ρυθμού.

Οι πρώιμες κολπικές συστολές χρειάζονται θεραπεία;

Σπανίως. Αν είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές για τον ασθενή, είναι δυνατό να αντιμετωπιστούν με τη χορήγηση φαρμάκων όπως οι βήτα αναστολείς.

Ποια είναι η πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση του κολπικού πτερυγισμού;

Ο κολπικός πτερυγισμός αντιμετωπίζεται καλύτερα με απινίδωση συνεχούς ρεύματος. Υπάρχουν φάρμακα όπως η δακτυλίτιδα, οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου ή η αμιοδαρόνη, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να επαναφέρουν τον ρυθμό σε φυσιολογικά επίπεδα ή να επιβραδύνουν τον κοιλιακό καρδιακό ρυθμό.

Πώς αντιμετωπίζεται η κολπική μαρμαρυγή;

Όταν εμφανίζεται πρώτη φορά κολπική μαρμαρυγή μπορεί να αντιμετωπιστεί με απινίδωση συνεχούς ρεύματος. Σε αντίθετη περίπτωση, μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή για να επιβραδυνθούν οι ηλεκτρικές ώσεις και να αυξηθεί ο χρόνος που έχουν οι κοιλίες στη διάθεση τους για να γεμίσουν με αίμα. Αν η κολπική μαρμαρυγή διαρκέσει περισσότερο από 24 ώρες, μπορεί να δημιουργηθούν θρόμβοι στους κόλπους και γι’ αυτό η αγωγή περιλαμβάνει αντιπηκτική ουσία. Η αναγνώριση των τμημάτων των κόλπων που προκαλούν τη μαρμαρυγή και η αφαίρεση τους με τη χρήση κυμάτων υψηλής συχνότητας -μιας διαδικασίας που ονομάζεται εξαίρεση- ίσως αποδειχτεί χρήσιμη.

Είναι αναγκαία η αντιμετώπιση της υπερκοιλιακής ταχυκαρδίας;

Σε γενικές γραμμές, η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία παρουσιάζεται σε υγιή άτομα, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και ; σε ασθενείς που πάσχουν από καρδιοπάθεια. Τα επεισόδια ταχυσφυγμίας έχουν συχνά μικρή διάρκεια και δεν απαιτούν αντιμετώπιση. Αν οι γρήγοροι χτύποι της καρδιάς διαρκέσουν περισσότερο από μερικά λεπτά, ίσως χρειαστούν φάρμακα όπως η δακτυλίτιδα, οι βήτα ανα-στολείς ή οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου. Αν τα επεισόδια είναι ενοχλητικά, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μέθοδος της εξαίρεσης.

Πώς αντιμετωπίζονται οι πρώιμες κοιλιακές συστολές;

Οι συστολές αυτές είναι πολύ συνηθισμένες και πιθανώς δεν χρειάζονται αντιμετώπιση. Στην περίπτωση καρδιοπάθειας, είναι δυνητικά πιο σημαντικές και ίσως είναι αναγκαία η αντιμετώπιση τους με φαρμακευτική αγωγή.

Πώς αντιμετωπίζονται τα επεισόδια κοιλιακής ταχυκαρδίας (KT);

Για την αποφυγή επεισοδίου εν δυνάμει μοιραίας κοιλιακής ταχυκαρδίας, πραγματοποιείται απινίδωση συνεχούς ρεύματος ή χορηγείται ενδοφλεβίως αμιοδαρόνη ή λιγνοκαίνη. Μπορεί να εμφυτευτεί, όπως στην περίπτωση του βηματοδότη συσκευή απινίδωσης συνεχούς ρεύματος, γνωστή και ως αυτόματος εμφυτεύσιμος καρδιοανατάκτης απινιδωτής (ΑΕΚΑ).

Δείτε επίσης