Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν πως η έλλειψη ύπνου βλάπτει τη γνωστική απόδοση.
Για την χρόνια στέρηση ύπνου, την οποία υφίστανται οι εργαζόμενοι σε βάρδιες, οι φοιτητές, οι φορτηγατζήδες κλπ, μια κοινή στρατηγική είναι να καλύψουν τη διαφορά τα Σαββατοκύριακα. Αλλά μια νέα μελέτη δείχνει ανησυχητικά στοιχεία που καταδεικνύουν ότι η χρόνια έλλειψη ύπνου μπορεί να είναι πιο σοβαρή από ό,τι εθεωρείτο μέχρι σήμερα: μπορεί να οδηγήσει σε μη αναστρέψιμη απώλεια ορισμένων εγκεφαλικών κυττάρων.
Τρεις συνεχόμενες μέρες λιγοστού ύπνου φτάνουν για να προκληθούν βλάβες στον εγκέφαλο έδειξε μια μελέτη που έγινε σε ποντίκια από ερευνητές της Ιατρική Σχολής του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια (Penn Medicine) και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Journal of Neuroscience.
Η μελέτη βρήκε ότι η παρατεταμένη έλλειψη ύπνου είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο του 25% μιας ομάδας κυττάρων του εγκεφάλου τα οποία σχετίζονται με την πνευματική εγρήγορση. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα ευρήματά τους ισχύουν και για τους ανθρώπους. Πιστεύουν επίσης πως αποδεικνύουν ότι είναι μάταιο να προσπαθεί κάποιος να αναπληρώσει τον ύπνο που έχασε, διότι ο πρόσθετος ύπνος δεν μπορεί να αναπληρώσει τα χαμένα εγκεφαλικά κύτταρα.
Η έλλειψη ύπνου των ζώων στη μελέτη αντιστοιχούσε σε αυτήν που υφίσταται ένας άνθρωπος όταν εργάζεται τη νύχτα και κοιμάται 4-5 ώρες το 24ωρο, επί τρεις συνεχόμενες ημέρες. Οι ερευνητές εμπόδισαν για αρκετές ημέρες τα ζώα να κοιμηθούν, σε μια προσπάθεια να αναπαράγουν την έλλειψη ύπνου που συχνά βιώνουν οι εργαζόμενοι τη νύχτα. Στη συνέχεια, υπέβαλλαν τα ζώα σε εξετάσεις, εστιάζοντας την προσοχή τους σε ένα τμήμα του εγκεφάλου που λέγεται υπομέλας τόπος και παίζει ρόλο στον κύκλο αφύπνισης-ύπνου, στην προσοχή και στη μνήμη, στα συναισθήματα, στο στρες, στη στάση του σώματος και στην ισορροπία.
Νέκρωση νευρώνων
Οι εξετάσεις έδειξαν ότι το 25% των κυττάρων του πυρήνα αυτού είχαν νεκρωθεί ύστερα από τρεις μέρες. Το εύρημα αυτό αποτελεί την πρώτη ένδειξη ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να νεκρώσει τους νευρώνες. Οι ερευνητές λένε ότι απαιτούνται έρευνες για να βεβαιωθεί ότι συμβαίνει το ίδιο στους ανθρώπους.
«Αυτό που δείχνει η μελέτη μας είναι ότι η έλλειψη ύπνου μπορεί να επιφέρει μη αναστρέψιμες βλάβες στον εγκέφαλο – και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για να φροντίζουμε να κοιμόμαστε επαρκώς», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Σίγκριντ Βίσεϋ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής στο Penn Medicine και υπεύθυνη του Κέντρο Ύπνου και Κιρκάδιας Νευροβιολογίας του πανεπιστημίου.
Αν και θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα για να λύσει αυτά τα θέματα, η παρούσα μελέτη παρέχει την επιβεβαίωση μιας ραγδαίας αναπτυσσόμενης επιστημονικής συναίνεσης: ο ύπνος είναι πιο σημαντικός από ό,τι πιστευόταν παλαιότερα. Όπως παρατηρεί Βίσεϋ, “Στο παρελθόν, κανείς δεν σκέφτηκε πραγματικά ότι ο εγκέφαλος μπορεί να τραυματιστεί ανεπανόρθωτα από την απώλεια ύπνου. Είναι πλέον σαφές ότι μπορεί αυτό να συμβαίνει”.
