Διαβήτης και θεραπεία: Φάρμακα και μεταμόσχευση

diavhths therapeiaΔιατίθεται μία ποικιλία φαρμάκων για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2. Πέρα από την ινσουλίνη είναι διαθέσιμοι πέντε τύποι φαρμάκων από το στόμα. Ο καθένας έχει τη δικιά του μέθοδο, για να ρίχνει το σάκχαρο του αίματος.

Για να ελέγξετε το σάκχαρο του αίματος σας αποτελεσματικά, ίσως χρειαστείτε ένα συνδυασμό φαρμάκων από το στόμα ή ένα φάρμακο από το στόμα και ινσουλίνη. Ο γιατρός μπορεί να προσδιορίσει αν χρειάζεστε φάρμακα και ποιον τύπο. Ενημερώστε το γιατρό σας, αν παίρνετε άλλα φάρμακα ή καταναλώνετε οινόπνευμα, ενώ κάνετε θεραπεία για το διαβήτη, έτσι ώστε να μπορεί να σας προειδοποιήσει για την πιθανότητα αλληλεπιδράσεων των φαρμάκων.

Σουλφονυλουρίες

Οι σουλφονυλουρίες έχουν χρησιμοποιηθεί για δεκαετίες. Δρουν διεγείροντας το πάγκρεας να παράγει περισσότερη ινσουλίνη. Για να ωφεληθείτε από το φάρμακο, θα πρέπει το πάγκρεας να μπορεί να παράγει και μόνο του μερική ινσουλίνη.

Οι σολφουνυλουρίες περιλαμβάνουν τις:

• Χλωροπροπαμίδη (diabinese).
• Γλυμεπιρίδη (solosa).
• Γλυπιζίδη (minodiab).
• Γλυβενκλαμίδη (daonil).
• Γλικλαζίδη (diamicron).
• Τολαζαμίδη (ranase, tolinase).
• Τολβουταμίδη (orinase).

Πιθανή παρενέργεια αυτών των φαρμάκων είναι η υπογλυκαιμία, ειδικά κατά τη διάρκεια των 4 πρώτων μηνών της θεραπείας. Αν υπάρχει διαταραχή της λειτουργίας του ήπατος ή των νεφρών σας, ίσως ο γιατρός σας δε θα συνταγογραφήσει ένα φάρμακο σουλφονυλουρίας. Οι νεότερες σουλφονυλουρίες μπορούν να χρησιμοποιούνται ασφαλώς σε άτομα με νεφρική βλάβη.

Μεγλιτινίδες

Οι μεγλιτινίδες προκαλούν ραγδαία αλλά βραχυπρόθεσμη απελευθέρωση ινσουλίνης από το πάγκρεας σας. Αυτά τα φάρμακα λαμβάνονται με τα γεύματα και αρχίζουν να δρουν γρήγορα από εκεί και πέρα, όταν το σάκχαρο του αίματος σας είναι υψηλότερο. Η ρεπαγλινίδη (novonorm) είναι προς το παρόν το μόνο διαθέσιμο από αυτά τα φάρμακα. Πιθανή παρενέργεια είναι η υπογλυκαιμία.

Αιγουανίδια

Τα διγουανίδια βελτιώνουν την απόκριση του οργανισμού σας στην ινσουλίνη ελαττώνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνη. Ενισχύουν την ικανότητα των ιστών να προσλαμβάνουν γλυκόζη και μειώνουν την ποσότητα της γλυκόζης που απελευθερώνεται από το ήπαρ.

Τα διγουανίδια σχετίζονται με μικρότερη πρόσληψη βάρους από τα άλλα διαβητικά φάρμακα και γενικώς συνταγογραφούνται σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 που είναι υπέρβαρα. Η μετφορμίνη (Glucophage) είναι το μόνο διαθέσιμο από αυτά τα φάρμακα.

Οι πιθανές παρενέργειες είναι μία δυσάρεστη μεταλλική γεύση στο στόμα σας, απώλεια της όρεξης, ναυτία ή έμετος, μετεωρισμός, δυσφορία ή κοιλιακό άλγος, αέρια ή διάρροια και εξάνθημα.

Όταν η μετφορμίνη συνδυάζεται με άλλο διαβητικό φάρμακο, μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία. Μία σπάνια αλλά σοβαρή επίδραση είναι η γαλακτική οξέωση εξαιτίας της συσσώρευσης γαλακτικών οξέων στο σώμα σας. Αυτό είναι πιο πιθανό, αν έχετε πάθηση του νεφρού ή σοβαρή καρδιακή νόσο, αν πίνετε οινόπνευμα κάθε ημέρα ή υπερβολικά ή αν παίρνετε το φάρμακο σιμετιδίνη (Tagamet). Οι άνθρωποι με διαταραχή της νεφρικής λειτουργίας δε θα έπρεπε γενικώς να παίρνουν μετφορμίνη.

Αναστολείς της α-γλυκοσιδάσης

Οι αναστολείς της α-γλυκοσιδάσης καθυστερούν την πέψη των υδατανθράκων επιβραδύνοντας την αύξηση του σακχάρου στο αίμα μετά το φαγητό. Οι αναστολείς της α-γλυκοσιδάσης περιλαμβάνουν την ακαρβόζη (glucobay) και τη μιγλιτόλη (glyset).

Οι πιθανές παρενέργειες είναι μετεωρισμός ή δυσφορία στην κοιλιά, αέρια και διάρροια. Όταν λαμβάνονται με άλλα διαβητικά φάρμακα αυξάνεται ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας.

Οι άνθρωποι με συγκεκριμένες παθήσεις, όπως σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου, ελκώδη κολίτιδα και νόσο του Crohn ή χρόνια πάθηση δυσαπορρόφησης, όπως η κοιλιοκάκη, δε θα έπρεπε να παίρνουν αυτά τα φάρμακα.

Θειαζολιδινεδιόνες

Οι θειαζολιδινεδιόνες μειώνουν την αντίσταση στην ινσουλίνη. Γενικώς, απορροφώνται καλύτερα, όταν λαμβάνονται με το γεύμα. Περιλαμβάνουν τα φάρμακα πιογλιταζόνη (actos) και ροζιγλιταζόνη (avandia).

Οι πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι οίδημα, πρόσληψη βάρους και καταβολή. Μία σπάνια αλλά σοβαρή παρενέργεια είναι η ηπατική δυσλειτουργία. Επομένως, είναι σημαντικό να ελέγχετε την ηπατική λειτουργία με εξετάσεις αίματος κάθε 2 μήνες κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της θεραπείας και να έχετε γνώση των σημείων και των συμπτωμάτων της βλάβης του ήπατος.

Αν παίρνετε αντισυλληπτικά χάπια, οι θειαζολιδινεδιόνες μπορεί να τα κάνουν λιγότερο δραστικά. Επιπλέον, δε θα πρέπει να παίρνετε θειαζολιδινεδιόνες, αν έχετε συγγενή καρδιακή ανεπάρκεια.

Μεταμόσχευση

Τα φάρμακα και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να ελέγξουν αποτελεσματικά το διαβήτη παραμένει ωστόσο μία συχνή ερώτηση: Τι γίνεται με την ίαση;

Προς το παρόν δεν υπάρχει ίαση στο διαβήτη. Οι ερευνητές συνεχίζουν να διερευνούν θεραπείες που ελπίζουν πως θα οδηγήσουν κάποια ημέρα στην ίαση. Ένα κομμάτι της έρευνας που κερδίζει πολλή προσοχή είναι η μεταμόσχευση. Από τα τέλη του 1970 οι γιατροί έχουν διεξαγάγει μεταμοσχεύσεις παγκρέατος, για να σταματήσουν ή να αντιστρέψουν τις επιπλοκές του διαβήτη, και η διαδικασία έχει στεφθεί μερικώς με επιτυχία. Οι ερευνητές πειραματίζονται επίσης με τη μεταμόσχευση νησιδιακών κυττάρων – τα κύτταρα στο πάγκρεας που παράγουν ινσουλίνη.

Μεταμόσχευση παγκρέατος. Στις Ηνωμένες Πολιτείες γίνονται κάθε χρόνο πάνω από 900 μεταμοσχεύσεις παγκρέατος συνήθως σε συνδυασμό ή μετά από μεταμόσχευση νεφρού. Η νεφρική ανεπάρκεια είναι μία από τις πιο συχνές επιπλοκές του διαβήτη. Η μεταμόσχευση του νεφρού μπορεί να αποκαταστήσει μία σειρά από ζωτικές λειτουργίες. Η τοποθέτηση ενός καινούριου παγκρέατος στον ίδιο χρόνο δε θέτει σε κίνδυνο και ίσως βελτιώνει την επιβίωση του νεφρού. Σε αντίθεση με τις μεταμοσχεύσεις των νεφρών, στις οποίες ένας ζωντανός άνθρωπος δωρίζει ένα νεφρό, το πάγκρεας που χρησιμοποιείται για μεταμόσχευση προέρχεται συνήθως από έναν άνθρωπο που έχει μόλις αποβιώσει.

Μετά από μία επιτυχή μεταμόσχευση παγκρέατος πολλοί άνθρωποι με διαβήτη δε χρειάζεται πλέον να χρησιμοποιούν ινσουλίνη ή να μετρούν το σάκχαρο του αίματος τους τόσο συχνά. Δε βρίσκονται πλέον σε κίνδυνο από τους παράγοντες που παρουσιάζονται λόγω των ευρέως κυμαινόμενων επιπέδων του σακχάρου στο αίμα.

Παρ’ όλα αυτά, η μεταμόσχευση δεν είναι πάντα επιτυχής. Εκτός από τους φυσικούς κινδύνους οποιουδήποτε μεγάλου χειρουργείου ο οργανισμός μπορεί να απορρίψει το νέο όργανο ημέρες ή χρόνια μετά τη μεταμόσχευση.

Επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα αντιμετωπίζει το νέο όργανο σαν εισβολέα και προσπαθεί να το καταστρέψει, χρειάζεται γενικώς οι δέκτες μοσχευμάτων να παίρνουν ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για το υπόλοιπο της ζωής τους, ώστε να αποφευχθεί η απόρριψη οργάνου. Αυτά τα φάρμακα συνεπάγονται σημαντικούς κινδύνους για την υγεία.

Μεταμόσχευση νησιδιακών κυττάρων. Το ανθρώπινο πάγκρεας περιέχει περίπου 1 εκατομμύριο νησίδια, τα οποία απαρτίζουν περίπου το 2% του αδένα. Τα β-κύτταρα μέσα σε αυτά τα νησίδια παράγουν ινσουλίνη. Στους ανθρώπους με διαβήτη τύπου 1 το ανοσοποιητικό τους σύστημα έχει επιτεθεί και έχει καταστρέψει τα νησιδιακά τους κύτταρα, οπότε το πάγκρεας τους είναι ανίκανο να παράγει ινσουλίνη.

Οι ερευνητές έχουν μελετήσει διαφορετικές μεθόδους μεταμόσχευσης νησιδιακών κυττάρων. Παρόλο που η διαδικασία έχει εμπλακεί με προβλήματα, οι πρόσφατες μελέτες είναι πολλά υποσχόμενες. Οι βελτιωμένες τεχνικές και τα νέα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα οδηγούν σε πιο επιτυχημένα αποτελέσματα.

Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της μεταμόσχευσης των νησιδιακών κυττάρων είναι ότι είναι λιγότερο επικίνδυνη από τη μεταμόσχευση του παγκρέατος. Παρ’ όλα αυτά, επειδή η διαδικασία θεωρείται ακόμα πειραματική, δεν καλύπτεται από ιατρική ασφάλεια. Βρίσκονται σε εξέλιξη πρόσθετες μελέτες γύρω από τις μακροπρόθεσμες επιδράσεις της μεταμόσχευσης των νησιδιακών κυττάρων και τις επιπλοκές από τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.

Δείτε επίσης