Μια νέα θεωρία μπορεί να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι αγαπούν το ποτό και κάποιοι είναι εθισμένοι σ’ αυτό.
Το αλκοόλ φαίνεται πως ήταν για τους πολύ μακρινούς μας προγόνους, αυτούς που ζούσαν 10 εκατομμύρια χρόνια πριν, μια σημαντική πηγή τροφής. Έτσι δεν είναι περίεργο σήμερα που ο εγκέφαλός μας το συνδέει με την ευχαρίστηση.
H επιθυμία μας για αλκοόλ (το βασικό μόριο στη χημεία λέγεται αιθανόλη ή αιθυλικής αλκοόλη) χάνεται στα βάθη της εξελικτικής πορείας του είδους μας, σύμφωνα με μια αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).
Η ικανότητα του ανθρώπου να μεταβολίζει το αλκοόλ του επέτρεψε να τρέφεται με ελαφρώς σαπισμένα φρούτα που αλλιώς δεν θα μπορούσε να καταναλώσει. Να σημειωθεί ότι το αλκοόλ παρέχει περίπου 9 θερμίδες ανά γραμμάριο.
Τα πρωτεύοντα θηλαστικά
Δεν έχει μόνο ο άνθρωπος την ικανότητα να μεταβολίζει το αλκοόλ. Αρκετά πρωτεύοντα θηλαστικά μπορούν να καταναλώνουν μικρές ποσότητες αλκοόλ χωρίς να μεθούν ή να αρρωσταίνουν.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η ικανότητα μεταβολισμού της αιθανόλης δεν εμφανίστηκε πρόσφατα στην ανθρώπινη ιστορία, όταν δηλαδή ο άνθρωπος άρχισε να παράγει ποτά από ζύμωση πριν από 9.000 χρόνια, όπως πιστευόταν μέχρι σήμερα.
Οι ερευνητές υποθέτουν ότι η ικανότητα αυτή εμφανίστηκε όταν οι μακρινοί μας πρόγονοι είχαν ακόμα μορφή πιθήκου και κατέβηκαν από τα δέντρα. Τότε άρχισαν να τρώνε πεσμένα φρούτα τα οποία ζυμώνονται από μικροοργανισμούς και περιέχουν αιθανόλη.
Οι επιστήμονες με επικεφαλής τον Μάθιου Κάριγκαν, βιολόγο στο Κολέγιο της Σάντα Φε στο Γκέινσβιλ, επικεντρώθηκαν σε ένα από τα ένζυμα που επιτρέπουν το μεταβολισμό του αλκοόλ, στην αλκοολική αφυδρογονάση (ADH4).
Συνέκριναν τις διάφορες ποικιλίες του ενζύμου σε 28 είδη εκ των οποίων 19 ήταν πρωτεύοντα θηλαστικά. Από τις διαφορές υπολόγισαν ποια ήταν η εξελικτική πορεία του ενζύμου και ποιες ήταν οι αρχαίες ποικιλίες του. Στη συνέχεια δημιούργησαν συνθετικές εκδοχές αυτών των αρχαίων ποικιλιών του ενζύμου και μέτρησαν πόσο αποτελεσματικές είναι στο μεταβολισμό του αλκοόλ.
Το ένζυμο αλκοολική αφυδρογονάση υπάρχει εδώ και 70 εκατομμύρια χρόνια αλλά τότε βρισκόταν ουσιαστικά σε μια ανενεργή μορφή και δεν μπορούσε να διασπάσει (μεταβολίσει) το αλκοόλ. Πριν από 10 εκατομμύρια χρόνια ο κοινός πρόγονος του ανθρώπου, του γορίλα και του χιμπατζή εμφάνισε μια ποικιλία της αλκοολική αφυδρογονάσης που αύξησε 40% την απόδοση στον μεταβολισμό της αιθανόλης. Αυτό συνέβη όταν έγινε στο ένζυμο μια αλλαγή που αφορούσε ένα και μόνο αμινοξύ.
Η αλλαγή αυτή φυσικά δεν θεωρείται τυχαία από τους επιστήμονες. Εκείνη την περίοδο, το κλίμα της Γης είχε αρχίσει να γίνεται πιο κρύο και οι πηγές τροφής άλλαξαν. Ο πρόγονός μας άρχισε τότε να εξερευνά τη ζωή στο έδαφος. Τα πρωτεύοντα ζώα που μπορούσαν να καταναλώνουν σαπισμένα φρούτα χωρίς να μεθούν ή να επηρεάζεται δυσμενώς η υγεία τους απέκτησαν πλεονέκτημα επιβίωσης και τα γονίδιά τους διαδόθηκαν στους απογόνους τους. Αυτά τα γονίδια φέρουμε εμείς σήμερα τα οποία μας κάνουν να θέλουμε να διασκεδάσουμε σε γιορτές και συνεστιάσεις πίνοντας λίγο αλκοόλ.
Πάντως, το ADH4 δεν είναι το μόνο ένζυμο που μεταβολίζει το αλκοόλ. Οι ερευνητές λένε πως θα ήθελαν να μελετήσουν και την εξέλιξη των άλλων ενζύμων και να σκιαγραφίσουν έτσι μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της σχέσης των ανθρώπων με τη μεθυστική ουσία.
