Η δερματίτιδα εξ επαφής είναι αποτέλεσμα άμεσης επαφής με ερεθιστικό ή αλλεργιογόνο παράγοντα. Είναι μια τοπική φλεγμονή του δέρματος που προκαλείται από την επίδραση κάποιας εξωτερικής ουσίας.
Η δερματίτιδα εξ επαφής διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με τον υπεύθυνο μηχανισμό: την αλλεργική και την τοξική.
Η πρωτοπαθής τοξική δερματίτιδα εξ επαφής προκαλείται από την άμεση βλαπτική επίδραση συγκεκριμένων ουσιών στην εξωτερική στιβάδα του δέρματος και δεν υπεισέρχεται αλλεργικός μηχανισμός.
Η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής διαφέρει από την τοξική στο ότι απαιτείται προηγούμενη ευαισθητοποίηση ενός προδιατεθιμένου ατόμου σε ένα αλλεργιογόνο ποικίλης αντιγονικής ισχύος.
Συνήθεις ερεθιστικοί παράγοντες είναι τα απορρυπαντικά, τα σαπούνια και τα προϊόντα καθαρισμού.
Στα πιθανά αλλεργιογόνα είναι το λάστιχο (αλλεργία στο λάτεξ), τα μέταλλα, τα κοσμήματα, τα αρώματα, τα καλλυντικά και μερικά φυτά, όπως ο δηλητηριώδης κισσός.
Αν έχετε ευαισθησία σε ένα αλλεργιογόνο, ακόμη και μια σύντομη μόνο έκθεση σε μικρή ποσότητα του μπορεί να προκαλέσει δερματίτιδα.
Συμπτώματα και διάγνωση
Στη δερματίτιδα εξ επαφής αντιδρά μόνο το σημείο του δέρματος που έρχεται σε επαφή με την ένοχη ουσία. Το σημείο που εκτέθηκε περισσότερο αντιδρά εντονότερα.
Σημεία και συμπτώματα
• Ερυθρότητα και φαγούρα.
• Φυσαλίδες και εκροή υγρού από το προσβεβλημένο σημείο σε βαριές περιπτώσεις.
• Δερματικές αλλοιώσεις περιορισμένες στο σημείο επαφής με τον υπεύθυνο παράγοντα.
Αν ο δερματολόγος σας υποψιάζεται ότι το δερματικό σας πρόβλημα είναι αποτέλεσμα αλλεργικής αντίδρασης, μπορεί να κάνει τεστ στο δέρμα σας βάζοντας μικρές ποσότητες διαφόρων ουσιών και εξετάζοντας τα σημεία για αλλεργική αντίδραση μετά από 48, 72 και 96 ώρες.
Αυτή η μέθοδος, που λέγεται τεστ αυτοκόλλητου, καθορίζει αν έχετε αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, που προκαλείται από αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Σχετικά λίγοι άνθρωποι έχουν τέτοια αντίδραση. Στην αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής το αλλεργιογόνο μπορεί να είναι κάτι με το οποίο έρχεστε σε επαφή επί χρόνια, χωρίς να σας δημιουργεί προβλήματα μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Αιτίες
Ουσίες, όπως τα οξέα, τα διαλυτικά, τα σκληρά σαπούνια και τα απορρυπαντικά, είναι συνήθως ερεθιστικές αλλά όχι αλλεργιογόνες. Όταν μια ερεθιστική ουσία προκαλεί δερματική αντίδραση, η κατάσταση είναι γνωστή ως δερματίτιδα εξ επαφής από την ερεθιστική ουσία. Μερικές ουσίες είναι και αλλεργιογόνες και ερεθιστικές.
Μερικές αιτίες δερματίτιδας που είναι δύσκολο να αναγνωριστούν είναι συστατικά που βρίσκονται σε:
- Φαρμακευτικές κρέμες, όπως αντιαλλεργικές, αντιβιοτικές και αντισηπτικές. Ενοχοποιούνται τοπικά εφαρμοζόμενα φάρμακα με κυριότερο το ευρέως χρησιμοποιούμενα αντιβιοτικό νεομυκίνη (σε κρέμα, σπρέι, κολλύριο). Ακολουθούν τα τοπικά αντισταμινικά.
- Φυτά (από την περικοκλάδα μέχρι τα μάνγκο). Πολλά φυτά ενοχοποιούνται ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή: κισσός, χρυσάνθεμα, τουλίπες αλλά και κρεμμύδι, σκόρδο, ελιά κ.ά.
- Λάστιχο. Μια συχνή αιτία είναι το καουτσούκ κυρίως σε αυτούς που φοράνε ελαστικά γάντια, όπως το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό. Επίσης το λάστιχο που περιέχεται στα περισσότερα εσώρουχα μπορεί να προκαλέσει αντίδραση ενώ εκδηλώσεις στα πόδια παρατηρούνται πολλές φορές εξαιτίας του καουτσούκ που χρησιμοποιείται στην κατασκευή των υποδημάτων. Τέλος, δερματίτιδα μπορεί να προκληθεί και από τα προφυλακτικά.
- Μέταλλα, όπως το νικέλιο και το χρώμιο. Μια από τις συχνές αιτίες είναι το νικέλιο. Χρησιμοποιείται ευρέως σε πολλά μεταλλικά προϊόντα όπως κοσμήματα, κουμπιά, φερμουάρ, κόπιτσες κ.ά.. Αντίστοιχη θα είναι και η εντόπιση της δερματίτιδας: στα αυτιά εξαιτίας των σκουλαρικιών, κάτω από την κόπιτσα του στηθόδεσμου ή του κουμπιού, στο καρπό κάτω από το λουράκι του ρολογιού κλπ.
- Βαφές. Ορισμένοι άνθρωποι εμφανίζουν ευαισθησία στην ουσία PPD που περιέχεται στις βαφές μαλλιών.
- Καλλυντικά. Αρώματα, λοσιόν, κρέμες, προϊόντα μακιγιάζ μπορούν να προκαλέσουν δερματίτιδα εξ επαφής.
- Χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία, όπως για την κατασκευή παπουτσιών ή ρούχων.
Μερικές ουσίες προκαλούν δερματίτιδα, μόνο αν έρθουν σε επαφή με δέρμα που έχει εκτεθεί στον ήλιο. Τυπικά παραδείγματα είναι οι κρέμες ξυρίσματος, τα αντηλιακά, οι αλοιφές με θειικά άλατα, μερικά αρώματα και τα προϊόντα λιθανθρακόπισσας. Άλλες αιτίες δερματίτιδας εξ επαφής μπορεί να μεταφέρονται με τον αέρα, όπως η γύρη του φυτού αμβροσία και τα εντομοκτόνα σπρέι.
Θεραπεία
Η θεραπεία της δερματίτιδας εξ επαφής συνίσταται κυρίως στην αναγνώριση του υπεύθυνου παράγοντα και στην αποφυγή του.
Καμιά φορά κρέμες με υδροκορτιζόνη ή ελαφρά στυπτικές υγρές κομπρέσες μπορεί να ανακουφίσουν από την ερυθρότητα και τον κνησμό. Μπορείτε να κάνετε μια ελαφρά στυπτική κομπρέσα βρέχοντας ένα επίδεσμο με διάλυμα που θα φτιάξετε από λευκό ξύδι (1 φλιτζάνι) και νερό (1 ή 2 λίτρα).
