Η πρώτη σημαντική επιδημία του πνευμονικού συνδρόμου Hantavirus (HPS) έγινε το 1993 στην περιοχή των «τεσσάρων γωνιών» – εκεί που συναντιούνται τα σύνορα των πολιτειών της Γιούτα, του Κολοράντο, του Νέου Μεξικού και της Αριζόνα. Άλλες περιπτώσεις της μόλυνσης πιθανόν να είχαν συμβεί και παλαιότερα, και να μην είχαν αναγνωριστεί.
Ο Hantavirus είναι μακρινός συγγενής του ιού Έμπολα και μπορεί να προκαλέσει αναπνευστική ανεπάρκεια στα μολυσμένα άτομα. Ο ιός είναι γνωστό ότι προκαλεί ασθένειες στην Κίνα εδώ και πολλά χρόνια.
Μετά από την επιδημία του 1993 στις ΗΠΑ έχουν αναφερθεί και άλλα κρούσματα διαφόρων ειδών Hantavirus στις δυτικές πολιτείες και πολλές ανατολικές πολιτείες. Κρούσματα έχουν επίσης αναφερθεί στον Καναδά και σε πολλές χώρες της Νότιας Αμερικής.
Μετάδοση
Ο ιός μεταδίδεται από ορισμένα είδη τρωκτικών. Μέχρι στιγμής έχουν αναγνωριστεί ως δότες στις ΗΠΑ ο ελαφοποντικός, ο ποντικός του βαμβακιού και ο ποντικός του ρυζιού. Άλλα είδη ζώων, όπως οι γάτες, οι σκύλοι και ζώα της φάρμας, δεν είναι γνωστό αν μεταδίδουν τον ιό. Το ίδιο και τα κουνούπια. Επιπλέον, ο άνθρωπος δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε άλλον άνθρωπο.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η ξαφνική επιδημία στην περιοχή των «τεσσάρων γωνιών» προκλήθηκε από την ταχύτατη αύξηση του πληθυσμού των τρωκτικών που προήλθε από τις έντονες χιονοπτώσεις και βροχοπτώσεις που ακολούθησαν μια περίοδο εκτεταμένης ανομβρίας.
Ο ιός, που δεν προκαλεί αρρώστια στο ζώο, βρίσκεται στα πτύελα, στα ούρα και στα κόπρανα του. Οι άνθρωποι πιστεύεται ότι κολλούν τον ιό, όταν εισπνέουν μολυσμένο αέρα με περιττώματα τρωκτικών. Αυτό μπορεί να συμβεί, όταν κάποιος καθαρίζει ράφια, αχυρώνες, σοφίτες και άλλα μέρη που έχουν κατοικηθεί από μολυσμένα τρωκτικά και η μολυσμένη σκόνη κυκλοφορεί στον αέρα.
Συμπτώματα και διάγνωση
Όπως πολλές μολύνσεις τα αρχικά σημεία και τα συμπτώματα του HPS είναι παρόμοια με αυτά της γρίπης (influenza). Σχεδόν όλοι όσοι πάσχουν από HPS παρουσιάζουν αρχικά πυρετό, κόπωση και μυϊκούς πόνους, ιδιαίτερα γύρω από τους μηρούς, τα ισχία, τη μέση και μερικές φορές τους ώμους. Περίπου οι μισοί ασθενείς έχουν επίσης πονοκεφάλους, ζαλάδες, ρίγη και γαστρεντερικά προβλήματα, όπως ναυτία, εμετούς, διάρροια και κοιλιακούς πόνους.
Τα συμπτώματα μπορεί να φαίνεται ότι βελτιώνονται, αλλά μέσα σε μία ή δύο ημέρες εμφανίζονται βήχας και δυσκολία στην αναπνοή, καθώς οι πνεύμονες γεμίζουν με υγρό. Η αναπνευστική δυσχέρεια μπορεί να είναι ήπια στην αρχή, αλλά επιδεινώνεται γρήγορα. Αναπτύσσεται εσωτερική αιμορραγία που ακολουθείται από αναπνευστική ανεπάρκεια. Εκτός από τις εξετάσεις αίματος χρησιμοποιούνται και ακτινογραφίες θώρακα, για να ελέγξουμε για προβλήματα στους πνεύμονες. Επίσης, ορολογικές εξετάσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την ταυτοποίηση του ιού.
Πόσο σοβαρός είναι ο Hantavirus; To HPS είναι μία σοβαρή μόλυνση που συνήθως απαιτεί νοσοκομειακή περίθαλψη και εντατική θεραπεία. Ανάμεσα στα επιβεβαιωμένα κρούσματα το ποσοστό θανάτου ξεπερνάει το 50%.
Αν έχετε ιστορικό επαφών με τρωκτικά και αποκτήσετε ξαφνικά συμπτώματα γρίπης ή έχετε δυσκολία στην αναπνοή, επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας. Ενημερώστε το γιατρό ως για την επαφή σας με τα τρωκτικά, έτσι ώστε να εξετάσει το Hantavirus σαν πιθανό αίτιο για την ασθένεια σας. Αν αντιμετωπισθεί νωρίς, οι πιθανότητες επιβίωσης είναι μεγαλύτερες.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει κάποια αποτελεσματική θεραπεία για το HPS. Χορηγείται οξυγόνο, για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αναπνοής. Τα άτομα που είναι σε σοβαρή κατάσταση μπορεί να μπουν σε μηχάνημα υποστήριξης της αναπνοής.
Πρόληψη
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να αντιμετωπιστεί η μόλυνση με HPS είναι να αποφύγουμε να έρθουμε σε επαφή με κόπρανα, ούρα και φωλιές τρωκτικών. Προσπαθήστε στο σπίτι σας να αποφύγετε τα τρωκτικά βάζοντας ποντικοπαγίδες και κλείνοντας τις πιθανές τρύπες εισόδου στο σπίτι σας. Αν κάνετε ορειβασία ή κατασκήνωση, αποφύγετε να στήσετε τη σκηνή σας σε μέρη όπου μπορεί να υπάρχουν ακαθαρσίες ή φωλιές ποντικών. Αν κοιμάστε στο έδαφος, χρησιμοποιήστε ένα ταπέτο ή κάλυμμα, για να αποφύγετε να έρθετε σε επαφή με μολυσμένη σκόνη. Αερίστε και απολυμάνετε σπίτια και καταφύγια, πριν τα χρησιμοποιήσετε. Μην κάθεστε στη φορά του ανέμου, όταν καθαρίζετε κλουβιά πουλιών.
Αν καθαρίζετε κάποιο αχυρώνα ή υπόστεγο που μπορεί να περιέχει τρωκτικά, ακολουθήστε τις παρακάτω οδηγίες του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών:
- Φορέστε λαστιχένια γάντια. Οι χειρουργικές μάσκες μπορεί να προσφέρουν επιπλέον προστασία.
- Μη σκουπίζετε με ή χωρίς ηλεκτρική σκούπα περιττώματα, ούρα ή άλλα υλικά από τη φωλιά, γιατί θα σηκώσετε σκόνη.
- Αερίστε το χώρο για 30 λεπτά, πριν τον καθαρίσετε. Μη βρίσκεστε στο χώρο, όσο αυτός αερίζεται.
- Ψεκάστε το κτίριο ή την περιοχή με ένα απολυμαντικό– ένα καθαριστικό σπιτιού είναι κατάλληλο. Μετά φύγετε από την περιοχή για άλλα τριάντα λεπτά.
- Βρέξτε καλά τα περιττώματα τρωκτικών με 10% διάλυμα χλωρίνης ή παρόμοιου απολυμαντικού και αφήστε το να μουλιάσει για 30 λεπτά. Φορώντας λαστιχένια γάντια μεταφέρετε τα υλικά σε μία πλαστική σακούλα, σφραγιστέ την και τοποθετήστε τη σε ένα σκουπιδοτενεκέ ή έναν αποτεφρωτήρα. Πετάξτε τα γάντια με τον ίδιο τρόπο.
- Πλύνετε όλες τις πιθανόν μολυσμένες περιοχές με ένα απολυμαντικό. Αποφύγετε να σκουπίσετε την περιοχή, μέχρι να απολυμανθεί προσεχτικά. Σκουπίστε στη συνέχεια μόνο ενώ ταυτόχρονα αερίζεται επαρκώς ο χώρος.
