To ρετινοβλάστωμα (retinoblastoma) είναι ένας καρκίνος στο μάτι που μπορεί να βλάψει την όραση ή ακόμη και να απειλήσει τη ζωή.
Όγκοι μπορεί να συμβούν οπουδήποτε στο σώμα και μπορεί να είναι είτε μη καρκινικοί (καλοήθεις) είτε καρκινικοί (κακοήθεις). Οι όγκοι μπορούν να βρίσκονται επίσης στο ένα ή και στα δύο μάτια και ειδικότερα στον αμφιβληστροειδή (ο αμφιβληστροειδής είναι ένα στρώμα του νευρικού ιστού στο πίσω μέρος του ματιού, ο οποίος ανιχνεύει το φως και στέλνει τις εικόνες στον εγκέφαλο).
Το ρετινοβλάστωμα είναι ένας καρκίνος που συναντάται σε παιδιά, συνήθως κάτω των 5 ετών. Προέρχεται από ανώριμα αμφιβληστροειδικά κύτταρα. Τα βασικά συμπτώματα είναι η λευκοκορία και ο στραβισμός.
Ενώ η πλειονότητα των παιδιών που αναπτύσσουν ρετινοβλάστωμα γεννιούνται με αυτό, μερικά έχουν διαγνωστεί κατά τη γέννηση. Η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση είναι μεταξύ 12-18 μηνών. Πρόκειται για σπάνια πάθηση με συχνότητα εμφάνισης 1 περιστατικό ανά 15.000 – 20.000 γεννήσεις. Ευθύνεται για το 5% περίπου της τύφλωσης στα παιδιά.
Το ρετινοβλάστωμα είναι κληρονομικό στο 30 με 40% των περιπτώσεων. Η πρόγνωση είναι καλή, αν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Αν κάποιος στην οικογένεια σας είχε ρετινοβλάστωμα, πρέπει τα παιδιά σας να εξεταστούν νωρίς και να επανεξετάζονται περιοδικά.
Σημεία και συμπτώματα
- Άσπρες κηλίδες στην ίριδα (λευκοκορία).
- Στραβισμός.
- Ερυθρός, επώδυνος οφθαλμός.
- Αιμορραγία μέσα στο μάτι.
- Ίριδα διαφορετικού χρώματος σε κάθε μάτι.
Λευκοκορία
Εάν δεν υπάρξει θεραπεία, η πάθηση είναι θανατηφόρα, μέσα σε 2 με 4 χρόνια μετά τα πρώτα κλινικά συμπτώματα.
Το ρετινοβλάστωμα στο αρχικό στάδιο είναι εντός του βολβού. Αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να διηθήσει τον βολβό και τον κόγχο και να δώσει μεταστάσεις στον εγκέφαλο ή αλλού.
Πάντως, με τη θεραπεία, η πλειονότητα των παιδιών με ρετινοβλάστωμα ξεπερνούν το καρκίνο τους και ζουν φυσιολογικά. Το 80% από αυτά έχουν απόλυτα ικανοποιητική όραση.
Τα παιδιά με κληρονομικό ρετινοβλάστωμα πρέπει να παρακολουθούνται στενά γιατί έχουν αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν άλλη μορφή καρκίνου.
Διάγνωση
Το κλειδί στη διάγνωση του ρετινοβλαστώματος είναι η προσεκτική εξέταση από γιατρό που είναι ειδικός στη διάγνωση και στη θεραπεία του.
Η εξέταση γίνεται συνήθως με το παιδί σε ολική αναισθησία στο νοσοκομείο. Οι κόρες διαστέλλονται υπερβολικά, έτσι ώστε ο γιατρός να μπορεί να χρησιμοποιήσει έμμεση οφθαλμοσκόπηση, για να ελέγξει για τυχόν βλάβες.
Αν βρεθεί ένας όγκος, ο οφθαλμίατρος μπορεί να ζητήσει μία εξέταση με υπερήχους και να συστήσει αξονική τομογραφία του κεφαλιού και των ματιών.
Θεραπεία
Η θεραπεία του ρετινοβλαστώματος εξαρτάται από τον αριθμό και το μέγεθος των όγκων, τη θέση τους και από το αν αφορούν και τα δύο μάτια.
Αν ένας όγκος είναι μικρός και δεν περιλαμβάνει την ωχρά κηλίδα ή το οπτικό νεύρο, θεραπεία με λέιζερ ή πάγωμα (κρυοθεραπεία) μπορεί να τον καταστρέψει, χωρίς να τραυματίσει το μάτι.
Οι μεγαλύτεροι όγκοι και αυτοί που αφορούν το οπτικό νεύρο, την ωχρά κηλίδα ή και τα δύο μπορεί να αντιμετωπιστούν με χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή και τα δύο.
Οι πολλαπλοί όγκοι μπορούν επίσης να αντιμετωπιστούν με χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία.
Αν ένας όγκος είναι μεγάλος και έχει ήδη καταστρέψει την όραση ή αν συνεχίζει να μεγαλώνει παρά τη θεραπεία, το μάτι μπορεί να αφαιρεθεί.
Μετά την θεραπεία οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά για τυχόν υποτροπή του αρχικού όγκου ή την εμφάνιση νέου στο ίδιο μάτι ή το άλλο.
