Ηπατίτιδα: Είδη και θεραπεία

Το ήπαρ (συκώτι) είναι το μεγαλύτερο εσωτερικό όργανο και το πιο περίπλοκο. Ζυγίζει μέχρι 2 κιλά και εκτελεί πολλές και πολύπλοκες εργασίες για τη σωστή λειτουργία ολόκληρου του σώματος. Αυτές οι λειτουργίες μπορεί να ομαδοποιηθούν σε τρεις κατηγορίες: ρύθμιση, μεταβολισμός και αποτοξίνωση.

Ο όρος ηπατίτιδα αναφέρεται στις ασθένειες που έχουν να κάνουν με τη φλεγμονή του ήπατος. Στην περίπτωση της ηπατίτιδας η φλεγμονή αυτή οδηγεί τελικά σε θάνατο των κυττάρων του ήπατος.

Υπάρχουν πέντε βασικοί τύποι ηπατίτιδας, Α, Β C, D και Ε, που προκαλούνται από λοίμωξη πέντε αντίστοιχων ιών. Ωστόσο υπάρχουν και άλλοι τύποι ηπατίτιδας όπως αυτή που προκαλείται από το αλκοόλ ή ορισμένα φάρμακα ή τη διήθηση του λίπους. Ένας διαχωρισμός που γίνεται στην ηπατίτιδα είναι σε οξεία και χρόνια.

Οξεία και χρόνια ηπατίτιδα

 

Η οξεία ηπατίτιδα προκαλεί γενικά μικρή ή καμία μόνιμη βλάβη. Μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά ή σταδιακά, αλλά συνήθως υποχωρεί μέσα σε 6 μήνες ή λιγότερο. Καθώς η άμυνα του οργανισμού σας ξεπερνάει τον ιό, η φλεγμονή του ήπατος και τα συνωδά σημεία και συμπτώματα σταδιακά υποχωρούν και τελικά εξαφανίζονται. Η ηπατίτιδα Α και Ε είναι οξείες μορφές. Η ηπατίτιδα Β είναι επίσης οξεία, αλλά σε λίγες περιπτώσεις μπορεί να γίνει χρόνια. Τα βρέφη που γεννιούνται με ηπατίτιδα τύπου Β έχουν συνήθως χρόνια νόσο.

Στη χρόνια ηπατίτιδα το συκώτι φλεγμαίνει, αν και μπορεί να μην έχετε σημεία και συμπτώματα. Μερικά άτομα πάσχουν από ηπατίτιδα για περισσότερα από 20 χρόνια, χωρίς να το συνειδητοποιήσουν. Σε άλλους η φλεγμονή μπορεί να σχηματίσει σταδιακά ουλώδη ιστό στο ήπαρ (κίρρωση) και να οδηγήσει σε ηπατική ανεπάρκεια. Τα άτομα με χρόνια ηπατίτιδα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του ήπατος.

Η χρόνια ηπατίτιδα μπορεί να ακολουθήσει διαφορετικούς δρόμους. Μπορεί να εξελίσσεται πολύ αργά με περιορισμένες βλάβες ή μπορεί να εξελίσσεται γρήγορα προκαλώντας εκτεταμένες ηπατικές βλάβες.

Ηπατίτιδα Α

Η ηπατίτιδα Α προκαλείται από τον ιό HAV, που μεταδίδεται συνήθως κατά τη διάρκεια διεθνών ταξιδιών. Αυτή η έντονα μολυσματική ασθένεια μεταδίδεται συνήθως από μολυσμένο φαγητό ή νερό. Ο ιός μπορεί να βρίσκεται στα κόπρανα, στο αίμα και στη χολή για 2 με 3 εβδομάδες, πριν εμφανιστούν σημεία και συμπτώματα. Ο ιός εξαφανίζεται, όταν εμφανιστεί κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών (ίκτερος) ή 2 με 3 εβδομάδες μετά.

Η μεγάλη πλειονότητα των ατόμων με ηπατίτιδα Α αναρρώνουν πλήρως. Το ήπαρ συχνά θεραπεύεται εντελώς μέσα σε ένα με δύο μήνες. Σε λίγες περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε μεγαλύτερους ενήλικες, η ηπατίτιδα Α μπορεί να προκαλέσει σοβαρά σημεία και συμπτώματα που απαιτούν ιατρική φροντίδα και πιθανώς νοσοκομειακή περίθαλψη. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να αποβεί μοιραία.

Ηπατίτιδα Β

Η ηπατίτιδα Β είναι μία πιο σοβαρή μορφή ιογενούς λοίμωξης του ήπατος. Περίπου 1 εκατομμύριο άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες πάσχουν από ηπατίτιδα Β. Παγκοσμίως περίπου 350 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από αυτή τη μορφή ηπατίτιδας, οι περισσότεροι άνδρες.

Τα σημεία και τα συμπτώματα της είναι περίπου ίδια με αυτά της ηπατίτιδας Α, αλλά αυτή η νόσος μπορεί να είναι πιο σοβαρή και να διαρκέσει περισσότερο. Ως αποτέλεσμα υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα βλάβης στο ήπαρ. Μέχρι και 10% των ατόμων με ηπατίτιδα Β αναπτύσσουν τελικά χρόνια ηπατίτιδα.

Η ηπατίτιδα Β είναι πολύ μεταδοτική. Ο ιός βρίσκεται στο αίμα, στο σπέρμα, στα κολπικά υγρά και στο σάλιο και μπορεί να επιζήσει για 7 ημέρες έξω από το σώμα. Συνήθως μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, με μολυσμένες σύριγγες και βελόνες και με τα προϊόντα του αίματος. Τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο είναι οι χρήστες ναρκωτικών, αυτοί που έχουν σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη και όσοι δουλεύουν σε νοσοκομείο και είναι εκτεθειμένοι στο αίμα και στα προϊόντα του.

Μερικά άτομα (φορείς) που έχουν μολυνθεί από τον ιό δεν εμφανίζουν ποτέ σημεία και συμπτώματα, αλλά εξακολουθούν να μπορούν να μεταδώσουν τον ιό στους άλλους. Περίπου το 90% των ατόμων με οξεία ηπατίτιδα Β χωρίς επιπλοκές αναρρώνουν μέσα σε 4 με 5 μήνες.

Ηπατίτιδα C

Η ηπατίτιδα C είναι η πιο συνηθισμένη αιτία ιογενούς ηπατίτιδας στις Η.Π.Α. και προσβάλλει πάνω από 3 εκατομμύρια άτομα. Μπορεί να προκαλέσει σημεία και συμπτώματα παρόμοια με αυτά της ηπατίτιδας Α και Β, αλλά είναι συνήθως λιγότερα σοβαρά και δεν προκαλεί ίκτερο. Στην πραγματικότητα η πλειονότητα των ατόμων με ηπατίτιδα C δεν εμφανίζει σημεία και συμπτώματα ή έχει μόνο μια ήπια κόπωση. Συχνά ένα παθολογικό αποτέλεσμα στις εξετάσεις ρουτίνας του ήπατος ειδοποιεί το γιατρό για τη πιθανότητα της ηπατίτιδας C.

Η ηπατίτιδα C μεταδίδεται με το αίμα και τα προϊόντα του και από μολυσμένες βελόνες. Οι χρήστες παράνομων ενδοφλέβιων ή ρινικών ναρκωτικών που μοιράζονται τον εξοπλισμό αποτελούν το 60% περίπου των νέων λοιμώξεων. Τα άτομα που έχουν κάνει μετάγγιση αίματος πριν το 1992, οπότε ξεκίνησε η εξέταση του αίματος για τον ιό, κινδυνεύουν επίσης από ηπατίτιδα C. Ο ιός μπορεί σήμερα να ανιχνευτεί με μία απλή εξέταση αίματος.

Συνήθως η ηπατίτιδα C μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες παθήσεις του ήπατος όπως η κίρρωση, μία μη αναστρέψιμη και πιθανώς μοιραία βλάβη του ήπατος, ο καρκίνος και η ηπατική ανεπάρκεια. Μαζί με τον αλκοολισμό αποτελούν τις βασικές αιτίες παθήσεων του ήπατος και είναι το κύριο αίτιο για μεταμοσχεύσεις ήπατος στις Η.Π.Α.

Ηπατίτιδα D

Για να αποκτήσετε αυτό τον ιό HDV που βρίσκεται στο αίμα, πρέπει να έχετε ήδη ηπατίτιδα Β. Ο ιός της ηπατίτιδας D επιβιώνει και αναπαράγεται προσκολλημένος στον ιό της ηπατίτιδας Β. Η ηπατίτιδα D δεν είναι συνηθισμένη στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν εξαιρέσουμε τους χρήστες παράνομων ναρκωτικών.

Ηπατίτιδα Ε

Ο ιός HEV, που αναπτύσσεται στην τροφή παρόμοια με αυτόν της ηπατίτιδας Α, είναι διαδεδομένος στην Ασία και στη Νότια Αμερική. Οι περισσότερες περιπτώσεις ηπατίτιδας Ε που αναφέρονται στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι από ταξιδιώτες σε μέρη του κόσμου όπου ο ιός είναι συνηθισμένος.

Αυτοάνοση ηπατίτιδα

Η αυτοάνοση ηπατίτιδα πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα μίας ουσίας που πυροδοτεί το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στα κύτταρα του ήπατος. Οι ύποπτοι παράγοντες είναι ο ιός της ιλαράς, ο ιός του Epstein-Barr (ιός της μονοπυρήνωσης) και οι ιογενείς ηπατίτιδες. Η νόσος είναι πιο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες και συμβαίνει συνήθως μεταξύ 15 και 40 ετών.

Μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα

Στη μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα το ήπαρ περιέχει υπερβολική εναπόθεση λίπους, παρόμοια με τη στεατοηπατίτιδα που προκαλείται από το αλκοόλ. Η νόσος αυτή δε σχετίζεται με την κατάχρηση αλκοόλ.

Η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα εμφανίζεται συχνά σε άτομα που είναι υπέρβαρα ή που έχουν διαβήτη, αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης ή πάθηση του θυρεοειδή. Μπορεί επίσης να συμβεί σε άτομα που παίρνουν στεροειδή ή

υποσιτίζονται. Αυτή η νόσος είναι ένα συχνό αίτιο παθολογικών αποτελεσμάτων σε εξετάσεις του ήπατος και αποτελεί συνηθισμένη αιτία χρόνιας ηπατίτιδας.

Διάγνωση

Για να εξακριβώσετε τον τύπο ηπατίτιδας που μπορεί να έχετε, ο γιατρός θα σας κάνει μία σειρά ερωτήσεων σχετικά με τα φάρμακα που παίρνετε, αν ταξιδέψατε στο εξωτερικό, αν κάνατε μετάγγιση αίματος πριν το 1992 και για τη σεξουαλική σας ζωή.

Στην κλινική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει ένα διογκωμένο, συρρικνωμένο ή σκληρό ήπαρ. Οι εξετάσεις αίματος και οι απεικονίσεις μπορεί να βοηθήσουν στην αναγνώριση της πάθησης του ήπατος, όπως της ηπατίτιδας.

Για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση, ο γιατρός μπορεί να αφαιρέσει και να εξετάσει ένα δείγμα ιστού του ήπατος (βιοψία). Η βιοψία βοηθάει το γιατρό στην αναγνώριση του συγκεκριμένου τύπου της ηπατίτιδας, στην εκτίμηση της σοβαρότητας της φλεγμονής και στην έκταση της τυχόν μόνιμης βλάβης στο ήπαρ.

Πόσο σοβαρή είναι η ηπατίτιδα; Σχεδόν όλα τα άτομα που είναι υγιή, πριν κολλήσουν ηπατίτιδα Α, αναρρώνουν από τη νόσο, η οποία δε γίνεται ποτέ χρόνια. Περίπου το 90% των ατόμων με ηπατίτιδα Β επίσης αναρρώνουν. Η ηπατίτιδα C και η μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα οδηγούν συχνά σε χρόνια ηπατίτιδα.

Στην αλκοολική ή τη φαρμακευτική ηπατίτιδα το ήπαρ μπορεί να θεραπευτεί από μόνο του, αν διακοπεί σχετικά νωρίς η κατανάλωση αλκοόλ ή αν αποφευχθούν τα φάρμακα που προκαλούν την πάθηση. Βέβαια η ανάρρωση είναι συνήθως μακροχρόνια και απαιτεί ολοκληρωτική αποχή από το αλκοόλ.

Αν είστε σε μεγαλύτερη ηλικία ή έχετε ιατρικά προβλήματα, όπως διαβήτη, συγγενή καρδιακή ανεπάρκεια ή σοβαρή αναιμία, η ανάρρωση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο και ο κίνδυνος επιπλοκών να είναι μεγαλύτερος.

Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από τον τύπο της ηπατίτιδας. Αν έχετε ηπατίτιδα Α, μάλλον δε θα χρειαστείτε φάρμακα. Ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί να απέχετε από το αλκοόλ, τουλάχιστον κατά την ανάρρωση, επειδή το αλκοόλ και ορισμένα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερες βλάβες στο ήδη τραυματισμένο ήπαρ.

Μπορεί να χρειαστεί νοσοκομειακή περίθαλψη σε εγκύους, ηλικιωμένους, αφυδατωμένους ή άτομα με άλλα προβλήματα υγείας. Στις σπάνιες περιπτώσεις που η ηπατίτιδα Α οδηγεί σε ηπατική ανεπάρκεια μπορεί να είναι απαραίτητη η μεταμόσχευση ήπατος.

Οι βασικοί στόχοι της θεραπείας στις άλλες μορφές ηπατίτιδας είναι η μείωση των σημείων και συμπτωμάτων και η πρόληψη δημιουργίας ουλής στο ήπαρ (κίρρωση). Για την ιογενή μορφή της ηπατίτιδας ένας ακόμα σημαντικός στόχος είναι η μείωση της ποσότητας του ιού (ιικού φορτίου) στα σωματικά υγρά.

Φάρμακα. Στα άτομα με αυτοάνοση ηπατίτιδα τα κορτικοστεροειδή μετριάζουν τα σημεία και τα συμπτώματα (προκαλούν ύφεση) στο 80% περίπου της διάρκειας της νόσου. Τα στεροειδή μειώνουν τη φλεγμονή στο ήπαρ καταστέλλοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα κορτικοστεροειδή που χορηγούνται συνήθως είναι η πρεδνιζόνη και η πρεδνιζολόνη. Εξαιτίας των παρενεργειών που σχετίζονται με τα κορτικοστεροειδή ο γιατρός μπορεί να μειώσει σταδιακά τη δόση στη χαμηλότερη δυνατή ποσότητα που απαιτείται. Τα κορτικοστεροειδή δε χορηγούνται για τις ιογενείς ηπατίτιδες, γιατί η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να επιτρέψει τη γρήγορη εξάπλωση του ιού.

Η χρόνια ηπατίτιδα Β και C μπορεί να αντιμετωπιστεί με ιντερφερόνη, μία φυσική πρωτεΐνη που εμποδίζει την αναπαραγωγή των ιών. Μερικές φορές η ιντερφερόνη συνδυάζεται με ριμπαβιρίνη, ένα από το στόμα ιοστατικό φάρμακο. Αν και η ιντερφερόνη μπορεί να μειώσει τα επίπεδα του ιού, πολύ σπάνια μπορεί να εξουδετερώσει τελείως έναν ιό ηπατίτιδας. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις ο ιός επανέρχεται και χρειάζεται επιπλέον θεραπεία.

Παρενέργειες όπως κόπωση, κατάθλιψη και χαμηλά αιμοσφαίρια κάνουν δύσκολη τη θεραπεία με την ιντερφερόνη, ιδιαίτερα για τα άτομα με ιστορικό σοβαρής κατάθλιψης, υπερθυρεοειδισμό, χαμηλά αιμοσφαίρια, κάποια αυτοάνοση νόσο ή για τα άτομα που κάνουν κατάχρηση αλκοόλ ή χρήση ναρκωτικών.

Η λαμιβουδίνη, ένα φάρμακο που εγκρίθηκε αρχικά για τη θεραπεία του Έιτζ, μπορεί να μειώσει αποτελεσματικά τη φλεγμονή στο ήπαρ και τα επίπεδα του ιού στην ηπατίτιδα Β, αλλά με τον καιρό ο ιός μπορεί να αναπτύξει αντοχή στο φάρμακο.

Μεταμόσχευση ήπατος. Όταν η βλάβη του ήπατος είναι εκτεταμένη και τα φάρμακα δε βοηθούν πια, ο γιατρός μπορεί να συζητήσει την πιθανότητα μεταμόσχευσης ήπατος. Η ηπατίτιδα C αποτελεί το αίτιο για το 30% των μεταμοσχεύσεων ήπατος. Αν έχετε ηπατίτιδα C ή Β, ο ιός της ηπατίτιδας μπορεί να επανεμφανιστεί στο μεταμοσχευμένο ήπαρ. Οι ενέσεις ανοσοσφαιρίνης και κάποια φάρμακα μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο.

Δείτε επίσης