Μαγικά (ψυχεδελικά) μανιτάρια: Επίδραση και παρενέργειες

manitaria5Υπάρχουν περίπου 25 είδη μανιταριών που περιέχουν παραισθησιογόνες ουσίες ή ψυχοδραστικά συστατικά, που είναι γνωστά ως ψιλοκίνη και ψιλοκυβίνη. Τα πιο κοινά είναι τα Strophanti (psilocybe) cubensis, Psilocybe semilanceata και Panaeolus subbalteatus. To Psilocybe cyanescens είναι το πιο δραστικό απ’ όλα.

Υπάρχει άλλη μια ομάδα από την οικογένεια των Αμανιτών, όπως ο Αμανίτης ο μυγοκτόνος (fly agaric, Amanita muscaria), που είναι επίσης ψυχεδελικά, όμως η χημική τους σύσταση διαφοροποιείται σαφώς από τις ποικιλίες της ψιλοκυβίνης.

Τα μανιτάρια προτιμούν τις υγρές, συχνά σκοτεινές περιοχές, συνήθως σε χωράφια ή στην περίπτωση της Amanita muscaria, κοντά σε σημύδες. Φυτρώνουν το φθινόπωρο, συνήθως μεταξύ Αυγούστου και Οκτωβρίου, ειδικά μετά από περιόδους έντονων βροχοπτώσεων. Μετά τη συλλογή, οι μύκητες συνήθως αποξηραίνονται και διατηρούνται για μετέπειτα χρήση ή ο χρήστης τα προωθεί σε φίλους ή αγοραστές. Εξαιτίας της μεγάλης διαθεσιμότητας τους, δεν παρατηρείται μαύρη αγορά στα μανιτάρια. Στις περισσότερες χώρες δεν είναι παράνομο να μαζεύεις και να καταναλώνεις ακατέργαστα «μαγικά» μανιτάρια, ενώ είναι διαδεδομένη στο διαδίκτυο η προμήθεια φρέσκων μανιταριών ή σπόρων.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Είναι γνωστό ότι ένα εκπληκτικό σύνολο παραισθησιογόνων φυτών χρησιμοποιούνταν από αρχαίες φυλές και πολιτισμούς για διάφορους λόγους -και πολλά χρησιμοποιούνται από τους απογόνους τους μέχρι σήμερα. Γενικά, τα φυτά αυτά λειτουργούσαν ως μέσο ενορατικής μαντείας και για να αποκτήσει ο χρήστης πρόσβαση στον κόσμο των «πνευμάτων».

Τα μανιτάρια ψιλοκυβίνης χρησιμοποιούνταν για χιλιάδες χρόνια από τους ιθαγενείς που ζούσαν στην Κεντρική Αμερική, όμως η Δύση γνώριζε πολύ λίγα γι’ αυτά τα φυτά, μέχρι που κάποιοι βοτανολόγοι άρχισαν να εξερευνούν το Μεξικό ψάχνοντας για φυτά που αναφέρονταν σε παλιά ισπανικά κείμενα.

Ο Ρ. Γκόρντον Γουάσον, ένας Αμερικανός τραπεζίτης, μαζί με τη σύζυγο του Βαλεντίνο παθιάστηκαν με το θέμα, και ταξίδεψαν στο Μεξικό στα μέσα της δεκαετίας του ’50 ψάχνοντας για θρυλικά ψυχεδελικά μανιτάρια και για φυλές που ακόμα εκτελούσαν ιερές τελετές με αυτά. Η αναζήτηση τους είχε επιτυχία: Ο Γουάσον και η Βαλεντίνο ήταν πιθανόν οι πρώτοι λευκοί (τουλάχιστον στην εποχή μας) που πήραν μέρος σε μια τέτοια τελετή. Η ιστορία τους δημοσιεύτηκε στη περιοδικό Life το 1957 και πυροδότησε ένα τεράστιο ενδιαφέρον για τα μανιτάρια και τη χρήση τους ανάμεσα στους ερευνητές της ψυχεδέλειας.

Ένας τέτοιος ερευνητής ήταν ο Άλντους Χάξλεϊ, από τους πρώτους που έκαναν πειράματα πάνω στις φοβερές ιδιότητες των φαινομενικά ακίνδυνων αυτών μικρών φυτών, και πριν ο Τίμοθι Λίρι γίνει ο πρωτοπόρος του LSD, οργάνωσε ένα ερευνητικό πρόγραμμα στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ μελετώντας τις επιδράσεις των παραισθησιογόνων μανιταριών. Από τότε, η αναζήτηση μανιταριών έχει γίνει μια τακτική συνήθεια στο δυτικό κόσμο ως μια νόμιμη και πιο «οργανική» εναλλακτική επιλογή έναντι του LSD.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΧΡΗΣΗΣ -ΕΠΙΔΡΑΣΗ – ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Τα μανιτάρια ψιλοκυβίνης μπορούν να φαγωθούν φρέσκα ή να μαγειρευτούν ή να βράσουν μαζί με τσάι. Μπορούν επίσης να αποξηρανθούν.

Η επίδραση των μαγικών μανιταριών μπορεί να ξεκινήσει μετά από 7 λεπτά μέχρι μία ώρα, ανάλογα με τη δραστικότητα του μανιταριού και τον τρόπο κατανάλωσης. Η εμπειρία γενικά κορυφώνεται μέσα σε 3 ώρες και διαρκεί 4-9 ώρες, μερικές φορές και περισσότερο με μεγαλύτερη δόση. Ο καρδιακός παλμός και η αρτηριακή πίεση ανεβαίνουν, ενώ διαστέλλονται και οι κόρες των ματιών. Σε χαμηλές δόσεις, κυριαρχεί η ευφορία και η αποστασιοποίηση από την πραγματικότητα. Σε μεγαλύτερες δόσεις, οι οπτικές παραισθήσεις προοδευτικά γίνονται ζωηρές «ψευδοπαραισθήσεις» χρωμάτων και κίνησης, όπου αυτό που βλέπει ο χρήστης δεν είναι πραγματικό.

Το είδος fly agaric, που ανήκει επίσης στους Αμανίτες, αναφέρεται ότι προκαλεί πιο έντονη και εσωστρεφή εμπειρία από τα μανιτάρια ψιλοκυβίνης. Η επίδραση του συσχετίζεται επίσης με μια αίσθηση υπνηλίας, που την ακολουθεί η διέγερση των αισθήσεων. Χρήστες στο σιβηρικό Βορρά υποστηρίζουν ότι αυξάνει τη σωματική αντοχή, ένα αίσθημα που πιθανόν έχει σχέση με την όξυνση των αισθήσεων λόγω της ουσίας.

Όχι πολύ συχνά (ιδιαίτερα όμως μετά από επιανάλαμβανόμενη χρήση ή εξαιρετικά μεγάλες δόσεις, σε περίπτωση που ο χρήστης είναι άπειρος ή νιώθει άσχημα πριν από τη χρήση) μπορούν να συμβούν «άσχημα ταξίδια» που χαρακτηρίζονται από μεγάλο φόβο και άγχος, και μπορεί να καταλήξουν σε ψυχωσικό επεισόδιο. Αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν συνήθως αν καθησυχαστεί το άτομο. Ίσως να μην υπάρχουν επίμονες επιδράσεις, αν και έχουν υπάρξει αναφορές για πιο μακροχρόνιες ενοχλήσεις, όπως υποτροπιάζουσες κρίσεις πανικού και αναδρομές στην αρχική εμπειρία. Μετά από καιρό, αυτές οι επιδράσεις υποχωρούν από μόνες τους.

Καθώς τα μανιτάρια που περιέχουν τις ναρκωτικές ουσίες είναι εποχικά, τα μαγικά μανιτάρια συνήθως καταναλώνονται μόνα τους και σε μη τακτική βάση. Οι χρήστες είναι σε γενικές γραμμές έφηβοι ή νέοι που πειραματίζονται με τα ναρκωτικά, συνήθως με ένα κάθε φορά.

Αν ληφθούν με κάποια άλλη ουσία, συνήθως αλκοόλ ή κάνναβη, οι επιδράσεις μπορεί να είναι απρόβλεπτες. Το αλκοόλ συχνά εντείνει τα αισθήματα σύγχυσης και αποπροσανατολισμού, ενώ η κάνναβη μπορεί να αυξήσει την έντα­ση της παραισθησιογόνος εμπειρίας.

Εκείνοι που προσπαθούν να καλλιερ­γήσουν τα δικά τους μανιτάρια από έτοιμες συσκευασίες προειδοποιούνται να μην τα φάνε σε περίπτωση που έχουν μουχλιάσει ή αν έχει αλλοιωθεί το χρώμα τους, καθώς τα βακτηρίδια θα μπορούσαν να βλάψουν σοβαρά το χρήστη.

Ο σοβαρότερος ενδεχόμενος κίνδυνος προκύπτει από την πιθανότητα να μαζέψει κάποιος κατά λάθος δηλητηριώδη μανιτάρια αντί για παραισθησιογόνα, για παράδειγμα η κατανάλωση των ειδών Amanita phalloides ή Amanita virosa (αντί του Amanita muscaria) μπορεί να αποβεί μοιραία ακόμα και σε μικρές ποσότητες. Στην πραγματικότητα, οι γνώστες των μανιταριών δεν θεωρούν το Amanita muscarta «πραγματικό» μαγικό μανιτάρι, παρόλο που είναι ψυχεδελικό. Κι αυτό γιατί το ενεργό συστατικό του δεν είναι η ψιλοκυβίνη αλλά η μουσκαρίνη, η οποία ακόμα και σε μικρές δόσεις προκαλεί μια σειρά από μάλλον δυσάρεστες παρενέργειες, όπως ναυτία, εμετό, διάρροια, πονοκέφαλο και βρογχόσπασμο. Με μεγαλύτερες δόσεις αυτού του συγκεκριμένου μανιταριού υπάρχει ο κίνδυνος μειωμένων καρδιακών παλμών, χαμηλής αρτηριακής πίεσης, ακόμα και σοκ. Οι αναφορές για τη σωστή δόση του μανιταριού αυτού ποικίλλουν. Κάποιοι έμπειροι χρήστες έφαγαν μέχρι και 7 άνθη μανιταριών χωρίς παρενέργειες, ενώ άλλα άτομα βρήκαν το θάνατο καταναλώνοντας πολύ λιγότερα. Αντίθετα, θα χρειάζονταν μεγάλες ποσότητες από μανιτάρια liberty cap (Psilocybe semilanceata) για να προκληθεί μοιραία υπερδοσολογία.

ΕΞΑΡΤΗΣΗ

Όπως με το LSD, η ανοχή αναπτύσσεται πολύ γρήγορα και την επόμενη μέρα πιθανόν να χρειαστούν τα διπλά liberty cap για να επαναληφθεί η εμπειρία. Η πλήρης ευαισθησία αποκαθίσταται μετά από μία εβδομάδα περίπου. Δεν υπάρχουν σημαντικά συμπτώματα στερητικού συνδρόμου και σωματική εξάρτηση, αν και φυσικά κάποια άτομα μπορεί να εξαρτηθούν ψυχολογικά και να νιώθουν την επιθυμία να επαναλαμβάνουν τις εμπειρίες τους. Προς το παρόν, δεν έχουν αναφερθεί επιδράσεις που διαρκούν πολύ, όμως δεν υπάρχουν και μελέτες που να επιτρέπουν μια σοβαρή αξιολόγηση της επίδρασης από εκτεταμένη και συχνή χρήση.

Δείτε επίσης