Επιπολής και εν τω βάθει μυκητιάσεις

Οι δερματικές μυκητιάσεις χωρίζονται σε επιπολής και εν τω βάθει.

Οι περισσότερες μυκητιασικές λοιμώξεις είναι επιφανειακές και περιορίζονται στην κεράτινη στιβάδα, τις τρίχες και τους όνυχες. Αντιθέτως, η πλειονότητα των εν τω βάθει μυκητιάσεων αποτελεί ένδειξη διάσπαρτης λοίμωξης, που ξεκινά συνήθως από μια πνευμονική εστία.

Αν και γενικά η βλαστομύκωση, η ιστοπλάσμωση και η κοκκιδιοειδομύκωση παρουσιάζονται αρχικά ως δερματικές βλάβες, παραταύτα αποτελούν σχεδόν πάντα ένδειξη συστηματικής λοίμωξης.

Υπάρχουν μερικές εν τω βάθει μυκητιάσεις που οφείλονται σε άμεσο ενοφθαλμισμό μέσα στο δέρμα μετά από τραυματισμό του με κάποιο αγκάθι ή άλλο ξένο σώμα. Σε αυτές περιλαμβάνονται η δερματική λεμφαγγειακή σποροτρίχωση, η πρωτοπαθής δερματική φαιοϋφομυκητίαση και η χρωμομυκητίαση. Αν και συνήθως η φαιοϋφομυκητίαση εμφανίζεται αρχικά ως δερματική λοίμωξη, στους ανοσοκατασταλμένους ασθενείς υπάρχει αυξημένος κίνδυνο διασποράς και θανάτου.

Ακόμη και η δερματική σποροτρίχωση μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να καταστεί διάσπαρτη. Αν και η πλειονότητα των δερματικών ασπεργιλλώσεων αντιπροσωπεύει δερματικό εμβολισμό από μια συστηματική (συνήθως πνευμονική) εστία, σε εγκαυματίες, ο ασπέργιλλος συνήθως αποικίζει την εσχάρα του εγκαύματος.

Ο αποικισμός αυτός μπορεί να αντιμετωπισθεί πολλές φορές με χειρουργικό καθαρισμό μόνο. Απαιτούνται εν τω βάθει βιοψίες με χειρουργική διατομή για να καθοριστεί το αν έχει διηθηθεί βιώσιμος ιστός κάτω από την εσχάρα. Η ανεύρεση διηθημένου βιώσιμου ιστού υποδηλώνει την πιθανότητα συστηματικής διασποράς και αποτελεί συνήθως ένδειξη χορήγησης συστηματικής αντιμυκητιασικής θεραπείας.

Οι κύριοι μύκητες που προκαλούν λοίμωξη μόνο στην κεράτινη στιβάδα, τις τρίχες και τους όνυχες είναι τα δερματόφυτα. Ταξινομούνται σε τρία γένη: Microsporum, Trichophyton και Epidermophyton.

Οι επιφανειακές μυκητιασικές λοιμώξεις διαιρούνται σε:

  • 1) Tinea capitis (δερματοφυτία τριχωτού κεφαλής και κηρίο)
  • 2) Tinea barbae (δερματοφυτία γενείου)
  • 3) Tinea faciei (δερματοφυτία προσώπου)
  • 4) Tinea corporis (δερματοφυτία σώματος ή ψιλού δέρματος)
  • 5) Tinea manus (δερματοφυτία άκρων χειρών)
  • 6) Tinea pedis (δερματοφυτία άκρων ποδών)
  • 7) Tinea cruris (δερματοφυτία μηρογεννητικών πτυχών) και
  • 8) ονυχομυκητίαση (δερματοφυτική λοίμωξη νυχιών).

Οι επιφανειακές μυκητιάσεις υποδιαιρούνται σε άλλες κατηγορίες ανάλογα με το υπεύθυνο δερματόφυτο. Αυτό είναι σημαντικό επειδή οι αντιμυκητιασικοί παράγοντες έχουν σχετικά διαφορετικό φάσμα δράσης. Για παράδειγμα, απαιτούνται υψηλότερες δόσεις τερμπιναφίνης για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων που προκαλούνται από το Microsporum canis παρά για εκείνες που οφείλονται στα είδη του γένους Trichophyton.

Η ταυτοποίηση του παθογόνου μπορεί επίσης να είναι σημαντική για την ανίχνευση δεξαμενής λοιμώξεων που υπάρχει σε κάποιο ζώο (από γάτα ή σκύλο για τις λοιμώξεις που οφείλονται στο Μ. canis, από βόδια για το Trichophyton verrucosum, από αρουραίους για το κοκκώδες ζωόφιλο Trichophyton metagrophytes).

Δείτε επίσης