Τα ηθικά ζητήματα γύρω από την ευθανασία και την ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία παραμένουν αλλά οι πρακτικές αυτές νομιμοποιούνται σταδιακά στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο JAMA (Journal of the American Medical Association).
Στην περίπτωση της ευθανασίας, ο γιατρός χορηγεί στον ασθενή το κατάλληλο συνδυασμό φαρμακευτικών ουσιών που έχουν ως αποτέλεσμα τον θάνατο, ενώ στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία τα φάρμακα συνταγογραφούνται από γιατρό αλλά τα λαμβάνει μόνο του το άτομο που έχει αποφασίσει να θέσει τέρμα στη ζωή του.
Περίπου το 75% των θανάτων με ευθανασία και ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία αφορά περιπτώσεις καρκινοπαθών ενώ άλλο ένα 15% αφορά νευροεκφυλιστικές ασθένειες.
Αν και η ευθανασία συνεχίζει να προκαλεί έριδες, όλο και περισσότερες χώρες εξετάζουν τη νομιμοποίησή της, υπό προϋποθέσεις.
Η πρώτη χώρα που νομιμοποίησε την ιατρικώς υποβοηθούμενη ήταν η Ελβετία το 1942 (με την προϋπόθεση ότι το άτομο που βοηθούσε δεν είχε κάποιο συμφέρον όπως π.χ. να κληρονομήσει την περιουσία). Σήμερα η ευθανασία ή η ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμες στην Ολλανδία (ακόμα και για 12άχρονα παιδιά), το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο, την Κολομβία και τον Καναδά (στο Κεμπέκ από το 2014 και στην υπόλοιπη χώρα από τον Ιούνιο του 2016). Επίσης, στις ΗΠΑ είναι νόμιμες σε ορισμένες Πολιτείες (Όρεγκον, Ουάσινγκτον, Μοντάνα, Βερμόντ και Καλιφόρνια). Σε μια περιοχή της Αυστραλίας υπήρξε νομιμοποίηση το 1996 αλλά κράτησε μόνο για εννιά μήνες καθώς ένας νέος απαγορευτικός ψηφίστηκε στη συνέχεια.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, με επικεφαλής τον Ezekiel Emanuel, επικεφαλής του Τμήματος Ιατρικής Ηθικής της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου, αξιολόγησαν τα διαθέσιμα στοιχεία και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κοινή γνώμη στη Δυτική Ευρώπη εμφανίζει αυξανόμενη υποστήριξη σε αυτές τις πρακτικές, ενώ το αντίθετο συμβαίνει στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Οι ερευνητές αναφέρουν πως έχει παρατηρηθεί ότι όπου και όποτε μειώνεται το θρησκευτικό αίσθημα, η υποστήριξη στην ευθανασία αυξάνεται.
Σε όσες χώρες ή πολιτείες η ευθανασία ή η ιατρικώς υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι νόμιμες, το 0,3% έως 4,6% των θανάτων λαμβάνουν χώρα με αυτόν τον τρόπο.
Η ανάλυση έδειξε ότι στις πολιτείες των ΗΠΑ που έχουν νομιμοποιηθεί αυτές οι πρακτικές, λιγότερο από το 20% των γιατρών κλήθηκαν να βοηθήσουν τους ασθενείς να πεθάνουν και λιγότερο από το 5% συμφώνησε σ’ αυτό. Στο Όρεγκον και στην Ουάσιγκτον, λιγότερο από το 1% των γιατρών έγραψε συνταγές για ασθενείς που ήθελαν θανατηφόρες ενέσεις, συχνά για τους ανθρώπους σε γηροκομεία. Παρόμοια ευρήματα προέκυψαν στην Ολλανδία και το Βέλγιο.
Το 2014, μια έρευνα που περιέλαβε 21.531 γιατρούς σε επτά χώρες τους ρώτησε αν θα πρέπει να επιτρέπεται η υποβοηθούμενη από τον ιατρό αυτοκτονία. Ναι απάντησε το 54% των Αμερικανών γιατρών, το 47% των Γερμανών, το 47% των Βρετανών, το 42% των Ιταλών, το 36% των Ισπανών και το 30% των Γάλλων γιατρών.
Οι αιτίες για την επιλογή αυτού του τρόπου θανάτου φαίνεται πως είναι ο φόβος απώλειας της αυτονομίας, η μικρότερη επιβάρυνση των συγγενικών προσώπων και ένας αξιοπρεπής θάνατος (κάτι που ενδεχομένως είναι ο πιο σοβαρός λόγος καθώς αναφέρθηκε στο 61% των περιπτώσεων στην Ολλανδία). Ο σωματικός πόνος ίσως δεν είναι ο βασικότερος λόγος για να αποφασίσει ένας ασθενής αν θα πεθάνει με ευθανασία, είναι όμως σημαντικός (στο Βέλγιο αφορά το 50% των περιπτώσεων). Μερικοί ασθενείς έχουν ζητήσει βοήθεια να πεθάνουν για λόγους κατάθλιψης αλλά σ’ αυτή την περίπτωση οι γιατροί αρνούνται να κάνουν κάτι τέτοιο.
Να σημειωθεί ότι ένα σημαντικό ποσοστό γιατρών, που ίσως να φτάνει το 85%, φοβούνται ότι μπορεί να φέρουν μεγάλο ψυχολογικό βάρος αν αποφασίσουν να κάνουν ευθανασία σε έναν ασθενή τους.
Πηγή: Attitudes and Practices of Euthanasia and Physician-Assisted Suicide in the United States, Canada, and Europe. Ezekiel J. Emanuel, MD, PhD; Bregje D. Onwuteaka-Philipsen, PhD; John W. Urwin, BS; Joachim Cohen, PhD.
