Ρευματικός Πυρετός: Συμπτώματα, αιτίες και θεραπεία

Ο Ρευματικός Πυρετός είναι μια σοβαρή φλεγμονώδης νόσος που μπορεί να προσβάλει πολλά όργανα, όπως την καρδιά, τις αρθρώσεις, το νευρικό σύστημα και το δέρμα. Αν και η νόσος δεν είναι συχνή, έχει σημαντική θνησιμότητα της τάξεως του 2-5%. Η πάθηση μπορεί να παρατηρηθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, πιο συχνά όμως εμφανίζεται σε παιδιά ηλικίας 6-15 ετών.

Η εμφάνιση του Ρευματικού Πυρετού έχει περιοριστεί σημαντικά στις αναπτυγμένες χώρες μετά τη βελ­τίωση των συνθηκών διαβίωσης, της διατροφής και των αντιβιοτικών, παραμένει όμως συχνή στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Συμπτώματα, αιτίες και επιπλοκές

Τα συμπτώματα στο Ρευματικό Πυρετό εμφανίζονται γενικά μέσα σε διάστημα 5 εβδομάδων. Η ακριβής αιτία της νόσου είναι άγνωστη αλλά συνήθως η φλεγμονή ξεκινάει από τον φάρυγγα και τις αμυγδαλές ύστερα από θεραπεία λόγω προσβολής τους από τον β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α.

Ο Ρευματικός Πυρετός, δεν οφείλεται σε αυτόν καθ’ αυτόν τον στρεπτόκοκκο αλλά στην απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος και έτσι θεωρείται αυτοάνοση πάθηση. Παράγονται αντιστρεπτοκοκκικά αντισώματα, τα οποία  δρουν κατά του ίδιου του οργανισμού και κυρίως κατά της καρδιάς. Η προσβολή του στρεπτόκοκκου είναι χωρίς συμπτώματα προκαλώντας μόνο αύξηση του τίτλου των στρεπτοκοκκικών αντισωμάτων (ASTO).

Πιστεύεται ότι στο Ρευματικό Πυρετό το ανοσολογικό σύστημα ατόμων που είναι γενετικά προδιατεθειμένα αντιδρά τόσο κατά αντιγόνων του στρεπτόκοκκου όσο και κατά κυττάρων της καρδιάς, διότι μερικά από τα αντιγόνα του στρεπτόκοκκου εμ­φανίζουν ομοιότητες με πρωτεΐνες των καρδιακών βαλβίδων ή των μυϊκών ινών της καρδιάς. Τα αντισώματα αυτά προκαλούν φλεγμονή στην καρδιά.

Πάντως, οι πε­ρισσότερες στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις του φάρυγγα, ακόμη και στους ασθενείς που δεν έχουν λάβει αντιβιοτική αγωγή, δε συνοδεύονται από Ρευματικό Πυρετό. (υπολογίζεται ότι το ποσοστό αυτό είναι 3%).

Η κλινική εικόνα του Ρευματικού Πυρετού περιλαμβάνει τον παρακάτω συνδυασμό συμπτωμάτων:

  • διογκωμένες και επώδυνες αρθρώσεις (προσβολή κυρίως των μεγάλων αρθρώσεων),
  • πυρετό,
  • καταβολή,
  • θωρακικό πόνο
  • δύσπνοια.

Πιο αναλυτικά, ο Ρευματικός Πυρετός προκαλεί: Πυρετό, συνήθως άνω των 39 βαθμών και σπανιότερα δεκατικό πυρετό. Καρδιακή νόσο, στο 60% των πασχόντων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια. Ρευματική νόσο με αρθρίτιδα στο 60-70% των περιπτώσεων, με έντονο τοπικό πόνο πρήξιμο ερυθρότητα. Χορεία, δηλαδή  σύνολο ακούσιων παθολογικών κινήσεων ιδιαίτερα της κεφαλής και των άνω άκρων. Σπάνια, δερματικό εξάνθημα κυρίως με τη μορφή διαλείποντος δακτυλιοειδούς ερυθήματος κορμού και σπανιότερα άκρων (ερύθημα marginatum). Επίσης σπάνια, υποδόρια οζίδια κυρίως με τη μορφή ανώδυνων μικρών κινητών ύβων κάτω από το δέρμα σε οστικές προεξοχές.

erythhma reymatikos pyretos

Ερύθημα marginatum

Τα συμπτώματα και οι επιπλοκές που αναφέρονται παραπάνω ενδέχεται να μην εμφανιστούν ταυτόχρονα αλλά διαδοχικά μετά από παρατεταμένη λανθάνουσα περίοδο που διαρκεί έως και έξι μήνες.

Διάγνωση

Οι γιατροί στηρίζουν τη διάγνωση του Ρευματικού Πυρετού σε ένα συνδυασμό μειζόνων και ελασσόνων κριτηρίων. Για να τεθεί η διάγνωση απαιτούνται 2 κύρια κριτήρια ή 1 κύριο και 2 δευτερεύοντα. Ευρήματα που επιβεβαιώνουν προηγούμενη λοίμωξη του φάρυγγα από στρεπτό­κοκκο της ομάδας Α είναι καθοριστικά για τη διάγνωση.

Κύρια κριτήρια:

  •  Φλεγμονή της καρδιάς, που συνοδεύεται κάποιες φορές από αδυναμία και δύσπνοια (καρδίτιδα).
  •  Αρθρίτιδα, που τείνει να μεταφέρεται από τη μία άρθρωση στην άλλη (μεταναστευτική πολυαρθρίτιδα).
  •  Ανεξέλεγκτη κίνηση των άκρων και του προσώπου (χορεία).
  • Ερύθημα marginatum.
  •  Οζίδια κάτω από το δέρμα (υποδόρια οζίδια).

Δευτερεύοντα κριτήρια:

  •  Πόνοι στις αρθρώσεις χωρίς φλεγμονή (αρθραλγίες).
  •  Πυρετός.
  •  Ιστορικό ρευματικό πυρετού ή ενδείξεις ρευματικής καρδιοπάθειας.
  •  Ανώμαλος χτύπος καρδιάς στο ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ).
  •  Εξέταση αίματος που δείχνει παρουσία φλεγμονής.

Θεραπεία

Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιβιοτικών (πενικιλίνης ή άλλων) για την εκρίζωση της λοίμωξης του φάρυγγα. Χορήγηση της πενικιλίνης για μήνες ή και χρόνια έχει σκοπό την απο­τροπή των υποτροπών.

Για τον περιορισμό της φλεγμονής, κυρίως στις αρθρώσεις, χρησιμο­ποιείται συχνά ασπιρίνη ή κορτιζόνη. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν μετά από 6 εβδομάδες. Σε κάποιες, ωστόσο, περιπτώσεις μπορούν να παρατηρηθούν χρόνιες βλάβες, όπως η προσβολή μίας ή περισσότερων καρδιακών βαλβίδων, και να χρειαστεί μελλοντικά χει­ρουργική διόρθωση τους. Σε σπάνιες περιπτώσεις η φλεγμονή της καρδιάς μπορεί να οδηγή­σει σε καρδιακή βλάβη και χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια.

Δείτε επίσης