Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of the American Heart Association από ερευνητές της Κλινικής Κλίβελαντ, στο Οχάιο, οι πάσχοντες από στένωση των αρτηριών στα κάτω άκρα και σε άλλα σημεία του σώματος (περιφερική αρτηριακή νόσο) αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο θανάτου όταν καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες κόκκινου κρέατος και αυγών, τα οποία περιέχουν χολίνη.
Αιτία είναι ένα υποπροϊόν της πέψης, το Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης ή TMAO (trimethylamine N-oxide), που παράγεται από τα εντερικά βακτήρια όταν αποδομούνται τα αυγά, το κόκκινο κρέας και άλλα ζωικά προϊόντα της σύγχρονης διατροφής. Η ουσία προκαλείται επίσης και από την κατανάλωση ψαριών.
Η μελέτη βρήκε ότι οι πάσχοντες από περιφερική αγγειακή αρτηριοπάθεια έχουν υψηλά επίπεδα του Ν-οξειδίου της τριμεθυλαμίνης στο αίμα τους και ως συνέπεια αυξάνεται κίνδυνος θανάτου εντός πέντε ετών.
Είναι σήμερα γνωστό ότι το μικροβίωμα του εντέρου επηρεάζει τη γενικότερη υγεία του ατόμου πέρα από το γαστρεντερικό σύστημα. Κατά την πέψη του κρέατος, των αυγών και των γαλακτοκομικών, ορισμένα βακτήρια του εντέρου μετατρέπουν τη χολίνη και την L-καρνιτίνη, σε τριμεθυλαμίνη, η οποία με τη σειρά της μεταβολίζεται στο βλαβερό Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης (TMAO). Σε παλιότερη μελέτη, η ερευνητική ομάδα από την Κλινική του Κλίβελαντ έδειξε ότι τα υψηλά ποσοστά TMAO σχετίζονται με την εμφάνιση της αθηροσκλήρωσης.
Η ουσία TMAO αυξάνεται επίσης όταν καταναλώνονται προϊόντα που περιέχουν λεκιθίνη όπως είναι τα αυγά (η λεκιθίνη περιέχει χολίνη) αλλά και τα ψάρια στα οποία υπάρχουν υψηλά επίπεδα τριμεθυλαμίνης. Να σημειωθεί ότι η ΤΜΑΟ παράγεται όταν υπάρχουν στο έντερο συγκεκριμένα βακτήρια.
ΤΜΑΟ και κίνδυνος
Οι ερευνητές εξέτασαν τη σχέση περιφερικής αρτηριακής νόσου με το Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης σε περισσότερους από 821 άνδρες και γυναίκες, μέσης ηλικίας 66 ετών, που είχαν επισκεφθεί την κλινική Κλίβελαντ. Τα άτομα αυτά ελέγχθηκαν για την περιφερική αρτηριακή νόσο και τα επίπεδα του Ν-οξειδίου της τριμεθυλαμίνης στο αίμα τους και παρακολουθήθηκαν για πέντε χρόνια.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με τα υψηλότερα επίπεδα του Ν-οξειδίου της τριμεθυλαμίνης στο αίμα τους είχαν σχεδόν τριπλάσια πιθανότητα να πεθάνουν από κάθε αιτία κατά τη διάρκεια της μελέτης, συγκριτικά με εκείνους που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα. Σύμφωνα με παλιότερη μελέτη, όταν υπάρχουν υψηλά επίπεδα TMAO στο αίμα, αυξάνεται η εναπόθεση της χοληστερίνης στις αρτηρίες.
«Τα ευρήματά μας αναδεικνύουν το Ν-οξείδιο της τριμεθυλαμίνης ως τρόπο έγκαιρης αναγνώρισης των ατόμων υψηλού κινδύνου, ώστε να κάνουμε στοχευμένες διατροφικές και φαρμακευτικές παρεμβάσεις» ανέφερε ο επικεφαλής της μελέτης δρ Wilson Tang, καθηγητής Ιατρικής στην Κλινική του Κλίβελαντ.
Ο ίδιος ανέφερε ότι, οι χορτοφάγοι ή όσοι κάνουν μεσογειακή διατροφή, έχουν χαμηλότερα επίπεδα του Ν-οξειδίου της τριμεθυλαμίνης στο σώμα τους.
Τα ψάρια
Σημειώνεται ότι το βοδινό κρέας περιέχει τρεις φορές περισσότερη καρνιτίνη από το χοιρινό ενώ το στήθος κοτόπουλου περιέχει πολύ μικρή ποσότητα. Την περισσότερη καρνιτίνη έχει το κρέας των αιγοπροβάτων (μέχρι 2 γραμμάρια ανά κιλό). Η καρνιτίνη υπάρχει επίσης και σε κάποια ενεργειακά ποτά. Παλιότερη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell βρήκε ότι το έξτρα παρθένα ελαιόλαδο περιορίζει την παραγωγή της τριμεθυλαμίνης λόγω κατανάλωσης καρνιτίνης.
Πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν και αντιρρήσεις για τις αρνητικές επιπτώσεις των ζωικών τροφίμων στην καρδιακή υγεία μέσω της ουσίας TMAO. Ορισμένοι ερευνητές επισημαίνουν ότι η κύρια πηγή ΤΜΑΟ στη διατροφή είναι τα ψάρια και όχι τα προϊόντα που περιέχουν χολίνη. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 1999 εξέτασε τα αποτελέσματα της κατανάλωσης 46 διαφορετικών τροφίμων στα ούρα έξι εθελοντών. Τα αυγά δεν είχαν καμία επίδραση στην ΤΜΑΟ ενώ 19 από 21 είδη θαλασσινών είχαν. Η ιππόγλωσσα προκάλεσε 53 φορές παραπάνω ΤΜΑΟ σε σχέση με τα αυγά.
Πηγή: Senthong V, Wang Z, Fan Y, et al. Trimethylamine N-oxide and mortality risk in patients with peripheral artery disease. J Am Heart Assoc. 2016.
