Η εργασία με βάρδιες γίνεται όλο και συχνή σε ορισμένες χώρες. Κάποιοι άνθρωποι μπορούν και δουλεύουν εύκολα σε εναλλασσόμενες βάρδιες και νυχτερινά ωράρια χωρίς να νιώθουν μεγάλη κόπωση ενώ άλλοι αποδιοργανώνονται.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι γράφουν στο περιοδικό Sleep ότι βρήκαν μια πιθανή εξήγηση γι’ αυτή τη διαφορά: ένας γονιδιακός υποδοχέας της μελατονίνης μπορεί να επηρεάζει την προσαρμογή κάθε ανθρώπου στην εργασία σε βάρδιες.
Η νέα μελέτη αναδεικνύει για πρώτη φορά τους γενετικούς παράγοντες για την απόδοση των εργαζομένων που αλλάζουν συχνά βάρδιες.
Για τη μελέτη τους, οι ερευνητές ανέλυσαν τα γονιδιώματα των εργαζομένων σε βάρδιες που ήταν μέρος μιας έρευνας που διεξήχθη μεταξύ 2000-2011, με τη συμμετοχή πάνω από 8.000 ατόμων ηλικίας πάνω από 30 ετών, κατοίκων της ηπειρωτικής Φινλανδίας. Στο πλαίσιο της έρευνας, οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να αναφέρουν την εξάντληση που ένιωθαν από την εργασία τους. Η σχέση με τον γονιδιακό υποδοχέα της μελατονίνης ανακαλύφθηκε σε μια ομάδα 176 εργαζομένων που είχαν συμμετάσχει στη μελέτη. Η σχέση εντοπίστηκε επίσης σε ομάδα 577 εργαζομένων της ευρύτερης ομάδας των εργαζομένων σε εναλλασσόμενες βάρδιες.
Από την ανάλυση των στοιχείων, ο καθηγήτρια Tiina Paunio του National Institute for Health and Welfare της Φινλανδίας και η ομάδα της ανακάλυψαν μια παραλλαγή κοντά στο γονίδιο που σχετίζεται με τον υποδοχέα της μελατονίνης (MTNR1A) που ήταν συχνότερη μεταξύ των εργαζομένων που ανέφεραν εξάντληση από την εργασία τους.
Περαιτέρω έρευνα αποκάλυψε ότι η μετάλλαξη αυτή κοντά στο γονίδιο MTNR1A είναι πιθανόν να συνδέεται με μείωση του αριθμού των υποδοχέων μελατονίνης που προκαλείται από τις αλλαγές στο DNA οι οποίες οφείλονται σε μεθυλίωση.
Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που απελευθερώνεται στο αίμα με ερέθισμα το σκοτάδι και μας λέει πότε είναι η ώρα για ύπνο. Η μείωση του αριθμού των υποδοχέων μελατονίνης οδηγεί σε μείωση αυτού του σήματος της μελατονίνης, κάτι που διαταράσσει τον κιρκάδιο ρυθμό (βιολογικό ρολόι).
Οι ερευνητές υποθέτουν ότι το γονίδιο MTNR1A μπορεί εν μέρει να εξηγήσει γιατί μερικοί εργαζόμενοι που δουλεύουν σε βάρδιες και νυχτερινό ωράριο δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στη δουλειά τους και νιώθουν εξαντλητική κούραση.
Οι συντάκτες ανέφεραν: “Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι μια παραλλαγή κοντά στο γονίδιο MTNR1A μπορεί να σχετίζεται με το μέγεθος της εξάντλησης των εργαζόμενων σε βάρδιες.
Η παραλλαγή του γονιδίου μπορεί να ασκήσει την επίδραση της μέσω επιγενετικών μηχανισμών, πιθανώς οδηγώντας σε μειωμένη σηματοδότηση μελατονίνης στον εγκέφαλο”.
