Ο ροταϊός (Rota virus) είναι ένας rna ιός χωρίς έλυτρο. Το όνομα του προέρχεται από τη λατινική λέξη rota που σημαίνει ρόδα. Είναι πολύ μεταδοτικός. Διακρίνονται οι τύποι του ιού (Α, Β, C, D, Ε, F και G).
Στον άνθρωπο βρίσκονται οι τύποι Α, Β, C, ενώ στα ζώα (αλεπούδες, μοσχάρια, γάτες, σκύλοι, χοίροι, άλογα, κουνέλια, ποντικοί, γαλοπούλες, κότες) όλοι οι τύποι του ιού.
Θεωρείται η κύρια αιτία διάρροιας στα μικρά παιδιά, με κυρίαρχο εκπρόσωπο τον τύπο Α. Ωστόσο έχουν σημειωθεί επιδημίες και από τους άλλους τύπουςς, όπως π.χ. στην Κίνα (τύπος Β) και στην Ιαπωνία και Αγγλία (τύπος C), χωρίς όμως να έχουν επεκταθεί σε άλλες χώρες.
Ο ροταϊός έχει παγκόσμια κατανομή και πολύ μεγάλη εξάπλωση μεταξύ των παιδιών. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός, ότι όλα σχεδόν τα παιδιά του κόσμου στην ηλικία των 5 ετών έχουν μολυνθεί τουλάχιστον μια φορά από ροταϊό. Η λοίμωξη είναι συχνότερη τον χειμώνα και την άνοιξη.
Ο ιός είναι ανθεκτικός στο περιβάλλον, ιδιαίτερα όταν η θερμοκρασία είναι χαμηλή. Καταστρέφεται με τη θέρμανση στους 100 βαθμούς Κελσίου για ένα λεπτό και με διάλυμα οικιακής χλωρίνης 10% και γλουταραλδεΰδης 2%.
Μετάδοση
Ο ροταϊός μεταδίδεται κυρίως με την εντεροστοματική οδό.Σημειώνεται ότι η συγκέντρωση των ροταϊών στα κόπρανα πασχόντων ατόμων από τη λοίμωξη ξεπερνά τα 10 τρισεκατομμύρια ανά γραμμάριο κοπράνων και ότι για να μεταδοθεί η λοίμωξη χρειάζονται μόνο 100 ροταϊοί. Ο ιός απεκκρίνεται από τα κόπρανα 3~4 ημέρες πριν την εκδήλωση των κλινικών συμπτωμάτων και μέχρι και 10 ημέρες μετά την αποδρομή της νόσου. Μετάδοση γίνεται επίσης εμμέσως με μολυσμένο νερό, με τρόφιμα, καθώς και με μολυσμένα αντικείμενα.
Ο χρόνος επώασης είναι συνήθως 2 ημέρες.
Λοιμώξεις και συμπτώματα
Οι κλινικές εκδηλώσεις της λοίμωξης από τον ροταϊό εντοπίζονται στο γαστρεντερικό σύστημα και αφορούν τα μικρά παιδιά ηλικίας κυρίως 6 μηνών μέχρι 2 ετών, που είναι πολύ ευπαθή στη μόλυνση. Σημειώνεται ότι η μόλυνση με τον ιό στη νεογνική ηλικία μέχρι 6 μηνών, είτε είναι ασυμπτωματική, είτε εξελίσσεται σε πολύ ήπια λοίμωξη.
Η λοίμωξη αρχίζει με εμετούς που συνοδεύονται από χαμηλό πυρετό, και ακολουθεί μεγάλου βαθμού διάρροια που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αφυδάτωση, που εκδηλώνεται με ταχυκαρδία, ξηρό δέρμα, βύθισμα των ματιών, ελαττωμένη διούρηση, απώλεια βάρους.
Σε προχωρημένη αφυδάτωση μπορεί να παρατηρηθούν θρομβώσεις.
Κατά τη διάρκεια της λοίμωξης υπάρχει δυσανεξία στο γάλα, καθόσον δεν διασπάται η λακτόζη που περιέχεται στο γάλα, λόγω ατελούς έκκρισης του ειδικού ενζύμου από το έντερο.
Μετά τη λοίμωξη συνήθως υπάρχει ανοσία. Αυτό εξηγεί το γεγονός ότι η λοίμωξη με τους ροταϊούς είναι ασυμπτωματική στους ενήλικες, εκτός αν υπάρχει βασική νόσος (ανοσοκαταστολή) ή πολύ μεγάλη ηλικία.
Η πρόγνωση της λοίμωξης είναι πολύ καλή. Διαρκεί τρεις έως επτά ημέρες και σπανιότατα παρατηρούνται επιπλοκές από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα). Ωστόσο υποστηρίζεται ότι λοίμωξη με τους ροταϊούς αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου 1 σε άτομα με γενετική προδιάθεση.
Διάγνωση και θεραπεία
Ο ιός ανιχνεύεται στα κόπρανα με ανοσοδιαγνωστική μέθοδο (elisa).
Δεν χορηγείται ειδική αντιική θεραπεία. Η θεραπεία είναι υποστηρικτική με τη χορήγηση υγρών από το στόμα, όπως νερού, ή νερού μαζί με διάλυμα αλάτων ή και ζάχαρης κατά την κρίση του παιδιάτρου.
Σε σοβαρές περιπτώσεις αφυδάτωσης επιβάλλεται η εισαγωγή στο νοσοκομείο και η χορήγηση υγρών ενδοφλεβίως.
Χορηγείται εμβόλιο από το στόμα που περιέχει εξασθενημένο ιό. Κυκλοφορούν δύο εμβόλια, το ένα, Rotarix από την εταιρεία GlaxoSmithKline, και το άλλο, Rotateq από την εταιρεία Merck. Και τα δύο θεωρούνται απόλυτα ασφαλή και αποτελεσματικά και είναι σε εφαρμογή σε πολλές χώρες του κόσμου όπως Βόρεια και Νότια Αμερική, Ευρώπη, Αυστραλία, Αφρική, Ασία.
