Σύμφωνα με την εφημερίδα New York Times, τα λιποκύτταρα (κύτταρα που αποθηκεύουν το λίπος) αυξάνονται κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία ενώ σταθεροποιούνται μετά την ενηλικίωση χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να αυξηθούν στη συνέχεια αν κάποιος τρώει συστηματικά παραπάνω από το κανονικό.
Όπως συμβαίνει με όλα τα σωματικά κύτταρα, έτσι και τα λιποκύτταρα πεθαίνουν όταν ολοκληρώσουν τον κύκλο της ζωής τους και γεννιούνται καινούργια. Ο τελικός αριθμός τους, όμως, παραμένει σταθερός σε έναν άνθρωπο σταθερού βάρους διότι «όταν πεθαίνουν τα λιποκύτταρα, αντικαθίστανται από νέα», λέει ο Μάικλ Τζένσεν, καθηγητής Ενδοκρινολογίας στην Κλινική Μάγιο, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα.
Ο ρυθμός του κυτταρικού θανάτου και της δημιουργίας νέων λιποκυττάρων είναι σχεδόν ίδιος και έτσι σε ετήσια βάση ανανεώνεται περίπου το 10%. Αλλά ακόμα και όταν ο αριθμός των λιποκυττάρων είναι σταθερός, τα κύτταρα αυτά έχουν την ικανότητα να αλλάζουν εκπληκτικά το μέγεθός τους, αναλόγως με την αύξηση ή την απώλεια του σωματικού βάρους.
Οι μελέτες δείχνουν πως όταν οι άνθρωποι αδυνατίζουν, τα λιποκύτταρά τους συρρικνώνονται σημαντικά αλλά δεν μειώνεται ο αριθμός τους. Επίσης, οι παχύσαρκοι διαθέτουν περισσότερα λιποκύτταρα απ’ όσα οι αδύνατοι.
Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι παρότι στα άτομα σταθερού βάρους ο αριθμός των λιποκυττάρων είναι σταθερός, όταν κάποιος λαμβάνει περισσότερες θερμίδες από όσες χρειάζεται για κάποιο χρονικό διάστημα, ο αριθμός αυξάνεται.
Αδυνάτισμα και λιποκύτταρα
Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι ο αριθμός των λιποκυττάρων αυξάνεται επίσης όταν κάποιος ανακτά το βάρος που προηγουμένως είχε χάσει με δίαιτα ή γυμναστική. Αυτός είναι ο λόγος που ορισμένοι θεωρούν ότι οι δίαιτες στην πραγματικότητα μπορούν να κάνουν κακό και τελικά να καταλήξουν σε ακόμα μεγαλύτερο σωματικό βάρος διότι πολλοί άνθρωποι τελικά ξανακερδίζουν το χαμένο βάρος τους αποκτώντας περισσότερα λιποκύτταρα.
Για το θέμα αυτό όμως δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των ερευνητών. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι αφού ένα υπερβολικό πάχος είναι ανθυγιεινό πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια να μειωθεί για καθαρά λόγους υγείας. Όσο για το αν αυξηθούν τα λιποκύτταρα σε περίπτωση ανάκτησης του βάρους, αυτό δεν είναι σίγουρο.
«Το γεγονός ότι ο αριθμός των λιποκυττάρων μπορεί μόνο να αυξηθεί αλλά όχι να μειωθεί, συμβάλλει στην τάση του οργανισμού να ανακτά το χαμένο βάρος έπειτα από το αδυνάτισμα», λέει η Κίρστυ Σπάλντινγκ, από το Τμήμα Κυτταρικής & Μοριακής Βιολογίας του Ιατρικού Πανεπιστημίου Καρολίνσκα, στη Σουηδία, η οποία πριν λίγα χρόνια είχε ανακαλύψει τον κύκλο ζωής των λιποκυττάρων.
Σύμφωνα με την Σπάλντινγκ, τα λιποκύτταρα έχουν ως κύριο ρόλο να αποθηκεύουν ενέργεια με τη μορφή λίπους αλλά δεν κάνουν μόνο αυτό. Εκκρίνουν πρωτεΐνες και ορμόνες που επηρεάζουν το μεταβολισμό. Οι λειτουργίες αυτές φαίνεται πως διαταράσσονται από την απώλεια βάρους.
«Μετά το αδυνάτισμα, τα λιποκύτταρα συρρικνώνονται και γίνονται πιο μικρά», λέει η Σπάλντινγκ. Και προσθέτει: «Υποθέτουμε ότι τα μικρότερα λιποκύτταρα στέλνουν μηνύματα στον εγκέφαλο που ανοίγουν την όρεξη και διεγείρουν την αποθήκευση λίπους, διότι προσπαθούν να ανακτήσουν το αρχικό τους μέγεθος. Η θεωρία αυτή εξηγεί γιατί είναι εύκολο να παχύνουν ξανά οι άνθρωποι που αδυνατίζουν. Θα χρειασθούν όμως πολλές έρευνες για να επιβεβαιωθεί ότι αυτό ισχύει πραγματικά».
