Καύσωνας: Συνήθη προβλήματα και μέτρα πρόληψης

Γράφει η Αναστασία Μοσχοβάκη Ιατρός Ειδική Παθολόγος

Η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος διατηρείται σταθερή, παρά τις περιβαλλοντικές αλλαγές, λόγω της ικανότητας του οργανισμού να εξισορροπεί τις διαταραχές θερμοκρασίας που μπορεί να προκύψουν από την μεταβολική δραστηριότητα του σώματος και την διακύμανση της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.

Η ομοιοστατική αυτή λειτουργία του σώματος είναι πολύ σημαντική και η εφίδρωση, η περιφερική αγγειοδιαστολή και η δίψα είναι σημαντικοί συντελεστές του συστήματος ομοιόστασης του οργανισμού.

Κατά την διάρκεια των ημερών καύσωνα η ομοιοστατική αυτή λειτουργία του σώματος κινδυνεύει να διαταραχτεί με αποτέλεσμα σωρεία προβλημάτων. Κοινές διαταραχές που εμφανίζονται είναι:

  • Ηλεκτρολυτικές διαταραχές
  • Αφυδάτωση
  • Θερμοπληξία

Α. ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Με την εφίδρωση που κινητοποιείται έντονα κατά την περίοδο του καύσωνα, το άτομα χάνει νερό και ηλεκτρολύτες, κυρίως μάλιστα νάτριο, το οποίο αφθονεί στον ιδρώτα. Εάν προεξάρχει η απώλεια νερού, η συγκέντρωση του νατρίου στο αίμα αυξάνεται, εάν προεξάρχει η απώλεια νατρίου, τότε εμφανίζεται χαμηλό νάτριο αίματος. Σημαντική είναι η σωστή λειτουργία του μηχανισμού της δίψας, της ούρησης και της αφόδευσης για την αποτροπή των ηλεκτρολυτικών διαταραχών.

Οι φυσιολογικές συγκεντρώσεις νατρίου είναι απαραίτητες για την πραγματοποίηση βασικών λειτουργιών του σώματος, όπως είναι η εκτέλεση ποικίλων διεργασιών στον εγκέφαλο, το νευρικό σύστημα και τους μυς, η ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας του οργανισμού, η προστασία από την αφυδάτωση, η ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Η διαταραχή του νατρίου στο αίμα μπορεί να επιφέρει διαταραχές πίεσης, κράμπες, μυϊκή αδυναμία, ζάλη, λήθαργο, σπασμούς, κώμα.

Β. ΑΦΥΔΑΤΩΣΗ

Στην αφυδάτωση, οι απώλειες ύδατος υπερβαίνουν την ποσότητα που απαιτείται για την ομαλή αναπλήρωση.  Ακόμη και η ήπια αφυδάτωση μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, ζάλη υπόταση. Σε σοβαρές περιπτώσεις, προκαλείται υπο ογκαιμικό shock, κατάσταση που μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο μέσα σε λίγα λεπτά ή ώρες. Σημαντικά για την αποφυγή της αφυδάτωσης είναι η σωστή λειτουργία του μηχανισμού της δίψας, της ούρησης, των νευροφυτικών αντανακλαστικών και της αφόδευσης που δεν λειτουργούν σωστά σε πολλά άτομα.

Γ. ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ

Η παθολογική αδυναμία του σώματος να αποβάλλει την πλεονάζουσα θερμότητα κατά την διάρκεια υψηλών περιβαλλοντικών θερμοκρασιών, λόγω  ανεπάρκειας των ομοιοστατικού μηχανισμού του οργανισμού, προκαλεί μια σειρά από συμπτώματα: Ατονία, ζάλη, αδυναμία, κράμπες, σύγχυση, ναυτία, εμετό, λιποθυμία, πονοκέφαλο,  εγκεφαλική δυσλειτουργία, διαταραχές ούρων.

Όταν η ομοιοστατική λειτουργία διαταράσσεται σε μεγάλο βαθμό, εμφανίζεται πυρετός,  σοβαρές βλάβες στην λειτουργία της καρδιάς, των πνευμόνων, του εγκεφάλου, του ήπατος και των νεφρών, κατάσταση που μπορεί να αποβεί μοιραία για τον πάσχοντα, χωρίς την παροχή άμεσης ιατρικής βοήθειας. Η κατάσταση αυτή καλείται θερμοπληξία.

ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

  • Αποφυγή επίπονης άσκησης και μετακινήσεων
  • Αποφυγή αλκοόλ, γευμάτων πλούσιων σε θερμίδες
  • Αποφυγή παραμονής σε εξωτερικό περιβάλλον κατά το διάστημα 10.30-18.00
  • Συνιστάται επαρκής λήψη νερού
  • Συνιστώνται δροσερά μπάνια κατά την διάρκεια της ημέρας
  • Συνιστώνται ανοιχτόχρωμα ρούχα
  • Οι χρονίως πάσχοντες ενδέχεται να χρειάζονται τροποποίηση της φαρμακευτικής αγωγής
  • Οι ομάδες υψηλού κινδύνου καλό είναι να παραμένουν μόνιμα σε καλά κλιματιζόμενα δωμάτια έως την αποδρομή του καύσωνα.

Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη
Ιατρός Ειδική Παθολόγος
Φραγκοπούλου 10, Κηφισιά
24ωρη γραμματεία νοσοκομειακά περιστατικά: 2106252770
Email: amoschovaki@yahoo.gr

Δείτε επίσης