Ένας καλός νυχτερινός ύπνος αναζωογονεί το σώμα και το μυαλό, αλλά ένας κακός ύπνος μπορεί να έχει δυσμενή αποτελέσματα. Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις ανέφεραν στο περιοδικό Brain ότι ο κακής ποιότητας ύπνος μπορεί να σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης άνοιας και ειδικότερα της νόσου Αλτσχάιμερ.
Μόλις μια νύχτα διαταραγμένου ύπνου μπορεί να αυξήσει την ποσότητα της πρωτεΐνης β-αμυλοειδούς ενώ μια εβδομάδα διαταραγμένου ύπνου ίσως συντελεί σε αύξηση και της πρωτεΐνης Ταυ. Οι εγκέφαλοι των ανθρώπων με Αλτσχάιμερ έχουν πλάκες με την πρωτεΐνη βήτα αμυλοειδούς και την πρωτεΐνη Ταυ, οι οποίες μαζί κάνουν τον εγκεφαλικό ιστό να ατροφεί και να πεθαίνει. Δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής ικανοποιητικές θεραπείες που έχουν αποδειχθεί ότι επιβραδύνουν ή αναστρέφουν την πορεία της νόσου.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει τα άτομα με κακή ποιότητα ύπνου, π.χ. τα άτομα με άπνοια ύπνου, εκδηλώνουν ήπια εξασθένηση σκέψης και μνήμης, κατά μέσο όρο 10 χρόνια νωρίτερα από άτομα χωρίς αυτή τη διαταραχή. Η ήπια γνωστική εξασθένηση μπορεί να είναι μια πρώιμη ένδειξη νόσου Αλτσχάιμερ.
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν 17 υγιή άτομα, ηλικίας 35-65 ετών, χωρίς γνωστά προβλήματα ύπνου ή πνευματική φθορά. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να συμπληρώσουν ένα ημερολόγιο ύπνου στο σπίτι για μια περίοδο μεταξύ πέντε ημερών και δύο εβδομάδων, ενώ φορούσαν αισθητήρες για να καταγράφονται οι κινήσεις τους κατά τη διάρκεια του ύπνου. Στο τέλος της περιόδου, πέρασαν μια νύχτα στο εργαστήριο, για να εντοπιστούν τα κύματα του εγκεφάλου τους, και το επόμενο πρωί, έγινε στον καθένα μια οσφυϊκή παρακέντηση.
Ο ύπνος βραδέων κυμάτων
Στο εργαστηριακό περιβάλλον, με τυχαία επιλογή, οι μισοί συμμετέχοντες, υπέστησαν διαταραχή του ύπνου βραδέων κυμάτων με θορύβους για ένα βράδυ. Σ’ αυτά τα άτομα, οι ερευνητές μέτρησαν μια αύξηση κατά 10% στα επίπεδα της β-αμυλοειδούς. Αλλά δεν αυξανόταν η Ταυ μετά από μια κακή νύχτα. Ωστόσο, τα στοιχεία που συλλέχθηκαν από τους συμμετέχοντες στο σπίτι αποκάλυψαν πως όσοι κοιμόντουσαν άσχημα επί μια εβδομάδα είχαν αύξηση στα επίπεδα της Ταυ.
Ο ύπνος βραδέων κυμάτων είναι ο βαθύς ύπνος που χρειάζονται οι άνθρωποι για να αισθάνονται ξεκούραστοι όταν ξυπνήσουν. Η άπνοια ύπνου διαταράσσει τον ύπνο βραδέων κυμάτων, έτσι ώστε τα άτομα με τη διαταραχή να ξυπνούν συχνά και να μην αισθάνονται ξεκούραση, ακόμα και μετά από 8 ώρες ύπνου. Στον ύπνο βραδέων κυμάτων οι νευρώνες ξεκουράζονται και ο εγκέφαλος απομακρύνει τα μοριακά υποπροϊόντα της ψυχικής δραστηριότητας που συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν ο εγκέφαλος σκέφτεται και εργάζεται με έντονο τρόπο.
«Αποδείξαμε ότι ο κακός ύπνος σχετίζεται με υψηλότερα επίπεδα δύο πρωτεϊνών που συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι ίσως η χρόνια διαταραχή του ύπνου κατά τη μέση ηλικία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εκδήλωσης νόσου Αλτσχάιμερ», ανέφερε ο David Holtzman, καθηγητής και επικεφαλής του Τμήματος Νευρολογίας στο αμερικανικό πανεπιστήμιο.
Η Yo-El Ju, επίκουρη καθηγήτρια Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον του Σεντ Λούις, εκ των συγγραφέων της μελέτης, ανέφερε ότι «δεν μας εκπλήσσει το γεγονός ότι τα επίπεδα της πρωτεΐνης Ταυ δεν αυξάνονταν μετά από μια νύχτα κακού ύπνου, εν αντιθέσει με το β-αμυλοειδές το οποίο φυσιολογικά αλλάζει γρηγορότερα από την πρωτεΐνη Ταυ».
Όλα αυτά τελικά σημαίνουν ότι ένας κακός ύπνος συντελεί στην εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ; Σύμφωνα με τους ερευνητές οι πρωτεΐνες β-αμυλοειδές και Ταυ επιστρέφουν σε φυσιολογικά επίπεδα μετά από νύχτα καλού ύπνου. Όμως, ίσως δεν ισχύει το ίδιο για τα άτομα με χρόνια προβλήματα ύπνου. Αυτό μπορεί να συντελεί σε αυξημένο κίνδυνο για νόσο Αλτσχάιμερ.
