Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία λαμβάνουμε μέσω της κατανάλωσης λιπαρών ψαριών, ορισμένων ξηρών καρπών όπως είναι τα καρύδια και ορισμένων φυτικών ελαίων όπως είναι το λινέλαιο, θεωρούνται εδώ και δεκαετίες ότι κάνουν καλό στην υγεία μας.
Πολλές μελέτες διατροφής έχουν δείξει ότι η υψηλότερη πρόσληψη των ωμέγα-3 σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο διαφόρων ασθενειών. Οι κλινικές δοκιμές έχουν επίσης δείξει ωφέλιμες αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις σε ασθενείς που λαμβάνουν συμπληρώματα των ω-3.
Πρόσφατη έρευνα από το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο Επιστήμης και Τεχνολογίας (NTNU) που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Autophagy υποστηρίζει τα προηγούμενα ευρήματα βρίσκοντας πώς τα ωμέγα-3 λιπαρά εμποδίζουν επιβλαβείς φλεγμονώδεις αντιδράσεις στο σώμα.
Παρά τις πολυάριθμες δημοσιευμένες μελέτες, εξακολουθούμε να μην καταλαβαίνουμε πλήρως πώς επηρεάζουν το σώμα μας τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και αν αυτή η επίδραση διαφέρει από άτομο σε άτομο καθώς επίσης και αν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε υγιή και άρρωστα άτομα.
Το σίγουρο είναι ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να μειώσουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις οι οποίες είναι σημαντικές για την καταπολέμηση των λοιμώξεων αλλά μπορεί να είναι επιβλαβείς εάν ενεργοποιηθούν για μεγάλες χρονικές περιόδους χωρίς να καταπολεμούν βακτήρια και ιούς, όπως στις περιπτώσεις των αυτοάνοσων ασθενειών.
Τα μακροφάγα, τα οποία είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και υπάρχουν σε όλα τα όργανα του σώματος, διαδραματίζουν βασικό ρόλο στο συντονισμό των φλεγμονωδών αντιδράσεων στο σώμα και παρακολουθούν όλα όσα συμβαίνουν στους ιστούς μας. Λαμβάνουν πληροφορίες μέσω διαφόρων αισθητήρων ή υποδοχέων που διαθέτουν στην επιφάνεια τους και εκκρίνουν διάφορες ουσίες οι οποίες ρυθμίζουν περισσότερο ή λιγότερο τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις.
Φλεγμονή και αυτοφαγία
Η ικανότητα των μακροφάγων να ρυθμίζουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις εξαρτάται από τις διεργασίες εντός τους και η αυτοφαγία είναι μία από τις διεργασίες που τα κάνει ήρεμα ή υπερκινητικά. Η αυτοφαγία είναι μια βασική διαδικασία μέσα σε κάθε κύτταρο μέσω της οποίας εξαφανίζονται δυσλειτουργικές ή περιττές πρωτεΐνες και άλλα συστατικά των κυττάρων που πρέπει να αποβληθούν. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλά γνωστά για τη σημασία αυτής της διαδικασίας.
Η αυτοφαγία συμβαίνει σε όλα τα κύτταρα και αυξάνεται εάν τα κύτταρα λιμοκτονούν (κάνουμε δίαιτα ή νηστεία) ή τραυματίζονται αλλά και όταν ασκούμαστε. Φαίνεται όμως ότι και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα αυξάνουν την αυτοφαγία και έτσι επιβραδύνουν τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις μέσα στο σώμα.
Μελετώντας μακροφάγα που απομονώθηκαν από ποντίκια και ανθρώπους, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ενεργοποίησαν την αυτοφαγία και συγκεκριμένα επηρέασαν ορισμένες πρωτεΐνες που λαμβάνουν σήματα από το περιβάλλον. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μειώνουν πολλούς φλεγμονώδεις μηχανισμούς εντός των μακροφάγων αλλά κυρίως μειώνουν αυτό που είναι γνωστό ως αντίδραση ιντερφερόνης τύπου 1. Ο παράγοντας CXCL-10, τον οποίο τα μακροφάγα εκκρίνουν ως μέρος αυτής της απόκρισης ιντερφερόνης, δεχόμενα πολλούς τύπους ερεθισμάτων, ήταν ο σαφέστερα μειωμένος παράγοντας μετά την προσθήκη ωμέγα-3 λιπαρών στα κύτταρα.
Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης δείγματα αίματος από μια κλινική μελέτη σε ασθενείς με καρδιακή μεταμόσχευση, όπου γνώριζαν ότι τα συμπληρώματα ωμέγα-3 λιπαρών βελτίωσαν την κλινική τους κατάσταση. Σε αυτές τις περιπτώσεις, διαπιστώθηκε ξανά ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μείωσαν το επίπεδο του CXCL-10.
Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι τα συμπληρώματα των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευεργετικά σε ασθενείς που η κατάστασή τους επιδεινώνεται από μια ισχυρή απόκριση ιντερφερόνης και CXCL-10.
Οι ερευνητές που έκαναν τη μελέτη θεωρούν ότι τα ωμέγα-3 λιπαρά ίσως ωφελούν ασθενείς με διάφορες μορφές καρκίνου, μηνιγγίτιδα, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσο Αλτσχάιμερ ή ίκτερο.
