Περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα κατά την ανάγνωση και τη γραφή -στο 3% υπάρχει σοβαρό πρόβλημα- χωρίς να είναι γνωστό γιατί συμβαίνει αυτό.
Μέχρι τώρα οι μελέτες υποδηλώνουν ότι ο εγκέφαλος των δυσλεκτικών ατόμων ίσως παρουσιάζει μια διαφορετική “καλωδίωση” αλλά Γάλλοι επιστήμονες αναφέρουν στο περιοδικό Proceedings of the Royal Society ότι η αιτία της δυσλεξίας ίσως κρύβεται στα μάτια, τουλάχιστον για ένα μέρος των ατόμων με αυτή τη διαταραχή.
Ο εγκέφαλος ενός ατόμου με δυσλεξία μπερδεύει τις εικόνες που βλέπει, καθώς δημιουργεί δύο εικόνες, μια αρχική στο ένα ημισφαίριο και στη συνέχεια -με διαφορά περίπου 10 χιλιοστών του δευτερολέπτου- μια δεύτερη εικόνα στο άλλο ημισφαίριο, η οποία είναι κατοπτρική της πρώτης. Αυτό δεν συμβαίνει στον εγκέφαλο των μη δυσλεκτικών, όπου δημιουργείται μια ενιαία εικόνα και μόνο.
Οι ερευνητές Guy Ropar και Albert le Floch του Πανεπιστημίου Ρεν θεωρούν ότι αυτή η ιδιομορφία στη φυσιολογία των ματιών στους δυσλεκτικούς σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχει θεραπεία για τη διαταραχή. «Οι παρατηρήσεις μάς κάνουν να πιστέψουμε ότι πράγματι βρήκαμε μια πιθανή αιτία της δυσλεξίας», είπε ο Ropar.
Αν αυτή η θεωρία επιβεβαιωθεί, τότε με μια σχετικά απλή οφθαλμολογική εξέταση θα είναι δυνατό να διαγνωσθεί η δυσλεξία.
Οι Γάλλοι επιστήμονες θεωρούν ότι είναι δυνατό να αναπτυχθεί μια μέθοδος που θα διαγράφει από τον εγκέφαλο τη δεύτερη κατοπτρική εικόνα, η οποία προκαλεί σύγχυση στους δυσλεκτικούς ανθρώπους.
Είναι μέχρι σήμερα γνωστό ότι τα δυσλεκτικά άτομα έχουν κάποια οπτικά ελλείμματα αλλά αυτά θεωρούνται ως συνέπεια και όχι αιτία δυσλεξίας. Η κυρίαρχη άποψη για τη δυσλεξία είναι ότι φταίει η ελαττωματική επικοινωνία ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου και όχι τα θέματα όρασης. Από την άλλη πλευρά ορισμένα άτομα που έχουν δυσλεξία έχουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης.
Πάντως, η ιδέα ότι η δυσλεξία έχει αιτία τα μάτια τα οποία δεν μπορούν να “συγχωνεύσουν” τις εικόνες, και όχι νευρολογικό θέμα, έχει διατυπωθεί εδώ και χρόνια. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κακή κινητικότητα των ματιών μπορεί να προκαλέσει παράληψη συλλαβών ή μικρών λέξεων που οδηγούν σε δυσκολία ανάγνωσης και κατανόησης ενός κειμένου.
Αιτία οι ισοδύναμες κατοπτρικές εικόνες των ματιών
Όπως συμβαίνει με τους δεξιόχειρες και τους αριστερόχειρες, οι άνθρωποι -χωρίς να το ξέρουν- έχουν ένα κυρίαρχο μάτι, που στους περισσότερους είναι το δεξί. Το κυρίαρχο μάτι έχει περισσότερες νευρικές συνδέσεις με τον εγκέφαλο σε σχέση με το πιο αδύναμο.
Τα κωνία και τα ραβδία -οι κυτταρικοί φωτοϋποδοχείς στα μάτια- συλλαμβάνουν τα οπτικά σήματα και τα προωθούν στον εγκέφαλο για να σχηματισθούν οι εικόνες. Αλλά κάθε μάτι καταγράφει μια ελαφρώς διαφορετικές εκδοχή της ίδιας εικόνας , χάρη σε μια ασυμμετρία που υπάρχει μεταξύ των δύο οφθαλμών. Η μία εικόνα πάει στο δεξί ημισφαίριο και η άλλη στο αριστερό, κι επειδή υπάρχει μια ελάχιστη χρονική διαφορά μεταξύ τους ο εγκέφαλος μπορεί και συγκρατεί τη μία από αυτές – αυτή φυσικά είναι μια κάπως απλή εξήγηση για το τι συμβαίνει στον εγκέφαλο.
Οι Γάλλοι ερευνητές βρήκαν ότι τα κωνία έχουν συμμετρική διάταξη στα μάτια των ανθρώπων με δυσλεξία σε αντίθεση με τα υπόλοιπα άτομα. Αυτό έχει ως συνέπεια οι δυσλεκτικοί να μην έχουν κυρίαρχο μάτι, κάτι που στη συνέχεια μπερδεύει τον εγκέφαλο. Στους δυσλεκτικούς και τα δύο μάτια είναι ισοδύναμα και ο εγκέφαλος πρέπει διαδοχικά να επεξεργασθεί δύο εκδοχές μιας εικόνας με κατοπτρικές διαφορές. Γι’ αυτό, οι δυσλεκτικοί κάνουν κατοπτρικά λάθη, δηλαδή μπερδεύουν το 3 με το ε ή το γράμμα b με το d.
Τελικά, σύμφωνα με τους Γάλλους επιστήμονες, «η έλλειψη ασυμμετρίας μπορεί να συνιστά τη βιολογική και ανατομική βάση της δυσκολίας ανάγνωσης και γραφής».
