Οι καρδιακές παθήσεις και οι εναποθέσεις λιπιδίων στις αρτηρίες πηγαίνουν μαζί, αλλά νέα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τα λιπαρά μόρια που βρίσκονται μέσα στις αρτηρίες μπορεί να προέρχονται όχι μόνο από τη διατροφή αλλά από βακτήρια του στόματος και του εντέρου που ονομάζονται Bacteroidetes.
Αυτό αναφέρουν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Lipid Research. Η μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από τα αμερικανικά Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας, ίσως δίνει μια εξήγηση γιατί η ουλίτιδα και η περιοδοντίτιδα σχετίζονται με τα καρδιακά προβλήματα.
Να σημειωθεί ότι τα Bacteroidetes έχουν εξειδικευτεί στην αποικοδόμηση πρωτεϊνών και υδατανθράκων και γι’ αυτό θεωρείται ότι παίζουν θετικό ρόλο μέσα στο σώμα. Ορισμένες όμως ομάδες τους μπορούν να έχουν ισχυρή παθογόνα συμπεριφορά.
Τα καρδιακά εμφράγματα και τα ισχαιμικά εγκεφαλικά προκύπτουν από μια αργή διαδικασία που ονομάζεται αθηροσκλήρωση. Πρόκειται για τη πάχυνση και σκλήρυνση των αρτηριών καθώς η χοληστερόλη εισέρχεται μέσα στις αρτηρίες και το ανοσοποιητικό σύστημα προσπαθεί να αποτρέψει την ζημιά ανεπιτυχώς. Τα ανοσιακά κύτταρα εισέρχονται στα τοιχώματα των αρτηριών προκαλώντας φλεγμονή και τελικά σχηματίζεται η αθηρωματική πλάκα.
Για πολύ καιρό, οι ιατρικοί ερευνητές υποθέτουν ότι αιτία της αθηροσκλήρωσης είναι η ανεβασμένη χοληστερόλη στο αίμα που προκύπτει από κατανάλωση κορεσμένων λιπαρών και διατροφικής χοληστερόλης.
Μερικοί όμως άνθρωποι τρώνε μεγάλες ποσότητες από τρόφιμα που έχουν κορεσμένα λιπαρά ή χοληστερόλη όπως τα αυγά, το βούτυρο, το κόκκινο κρέας και τα λιπαρά ψάρια χωρίς όμως να παρουσιάζουν καρδιακές παθήσεις.
Τα λιπίδια των Bacteroidetes
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ χρησιμοποίησαν μια προσεκτική χημική ανάλυση αθηρωμάτων τα οποία συλλέχθηκαν από ασθενείς, μέσω ενός συναδέλφου τους, στο Hartford Hospital. Έτσι εντόπισαν λιπίδια που προέρχονται από ένα φύλο βακτηριδίων, τα Bacteroidetes.
Τα Bacteroidetes είναι gram αρνητικά βακτήρια που έχουν αποικίσει όλους τους τύπους βιοτόπων στη Γη. Είναι μεταξύ των κυριότερων μελών του μικροβιώματος των ζώων, ιδιαίτερα στο γαστρεντερικό σωλήνα. Συχνά βρίσκονται στο έδαφος, στη θάλασσα και στο γλυκό νερό. Τα βακτήρια αυτά αποτελούνται από ανομοιογενείς οικογένειες (Bacteroidia, Flavobacteria, Sphingobacteria, και Cytophagia) αντιπροσωπεύοντας περίπου 7.000 διαφορετικά είδη.
“Τα αποκαλώ λιπαρά βακτήρια επειδή παράγουν πολλά λιπίδια που μοιάζουν με μικροσκοπικά τσαμπιά σταφυλιών”, ανέφερε ο Frank Nichols, ένας περιοδοντολόγος του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ, που μελετά τη σχέση ανάμεσα στην ασθένεια των ούλων και στην αθηροσκλήρωση.
Τα Bacteroidetes παράγουν διακριτά λίπη. Τα μόριά τους έχουν ασυνήθιστα λιπαρά οξέα με διακλαδισμένες αλυσίδες και περιττό αριθμό ατόμων άνθρακα. Τα διατροφικά λίπη δεν περιλαμβάνουν διακλαδισμένες αλυσίδες λιπαρών οξέων ούτε λιπαρά μόρια με περιττό αριθμό ανθράκων.
Ο Xudong Yao, αναπληρωτής καθηγητής Χημείας που ανέλυσε τα δείγματα των λιπιδίων, είπε ότι οι χημικές διαφορές μεταξύ των βακτηριδιακών και των ανθρώπινων λιπιδίων οδηγούν σε ανεπαίσθητες διαφορές βάρους μεταξύ των μορίων. “Χρησιμοποιήσαμε αυτές τις διαφορές βάρους και τα σύγχρονα φασματόμετρα μάζας για να μετρήσουμε επιλεκτικά την ποσότητα των βακτηριακών λιπιδίων σε ανθρώπινα δείγματα και να συνδέσουμε τα λιπίδια με την αθηροσκλήρωση”, είπε ο Yao. “Η δημιουργία ενός τέτοιου συνδέσμου είναι ένα πρώτο βήμα για να επισημάνουμε τα λιπίδια ως δείκτες έγκαιρης διάγνωσης ασθενειών”.
Η σημαντική χημική διαφορά μεταξύ των λιπιδίων που παράγουν τα Bacteroidetes και των φυσικών λιπιδίων του ανθρώπινου σώματος μπορεί να είναι ο λόγος που προκαλούν τη νόσο, σύμφωνα με τον Nichols. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος διαπερνούν τα τοιχώματα των αρτηριών για να τα καταβροχθίσουν διότι τα αναγνωρίζουν ως εχθρούς αλλά αυτό συμβάλλει στην αθηροσκλήρωση. Το ανοσοποιητικό σύστημα τα βλέπει ως σήμα βακτηριακής εισβολής.
Παρά τον όλεθρο που προκαλούν αυτά τα λιπίδια, τα ίδια τα Bacteroidetes δεν εισβάλουν μέσα στις αρτηρίες. Συνήθως παραμένουν στο στόμα και στο γαστρεντερικό σωλήνα. Κάτω από ορισμένες συνθήκες μπορεί να προκαλέσουν ασθένεια των ούλων στο στόμα, αλλά δεν μολύνουν τα αιμοφόρα αγγεία. Αλλά τα λιπίδια που παράγουν διαπερνούν εύκολα τα κυτταρικά τοιχώματα των αρτηριών όταν βρεθούν στην κυκλοφορία του αίματος.
Το επόμενο βήμα της έρευνας είναι να αναλυθεί πιο λεπτομερειακά το αθήρωμα για να εντοπιστεί που ακριβώς συσσωρεύονται τα λιπίδια των Bacteroidetes. Εάν φανεί ότι τα συγκεκριμένα λιπίδια υπάρχουν στο αθήρωμα, αλλά όχι μόνο στο φυσιολογικό αρτηριακό τοίχωμα, τότε αυτό θα ήταν πειστική ένδειξη ότι αυτά τα ασυνήθιστα λιπίδια σχετίζονται με το σχηματισμό αθηρώματος και άρα συμβάλλουν στην καρδιακή νόσο.
