Η μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), δεν είναι μνημονιακή υποχρέωση αλλά σύγχρονη και βιβλιογραφικά τεκμηριωμένη απάντηση στην κρίση των Συστημάτων Υγείας και στο κοινωνικό αίτημα της άρσης των υγειονομικών ανισοτήτων, υπογράμμισε ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, σε παρέμβασή του χθες, κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της Τοπικής Μονάδας Υγείας στο Δήμο Παύλου Μελά Θεσσαλονίκης, προσθέτοντας ότι η ΠΦΥ είναι ένα προοδευτικό-αντινεοφιλελεύθερο πρόταγμα, ένα πρόταγμα ισότητας και άρα Δημοκρατίας.
Η Έκθεση ΟΟΣΑ-Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το προφίλ Υγείας των χωρών της ΕΕ, και η κατάταξη Ελλάδας στους δείκτες της Παγκόσμιας Μελέτης Επιβάρυνσης Ασθενειών αποτελούν την επιστημονική και πολιτική τεκμηρίωση της μεταρρύθμισης στην ΠΦΥ, δήλωσε ο υπουργός Υγείας Α. Ξανθός.
Όπως ανέλυσε, το προφίλ Υγείας της χώρας μας που παρουσιάζεται στην έκθεση του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δείχνει ότι ενώ το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση αυξάνεται σταθερά (81,1 έτη), μειώνεται ο χρόνος που διανύεται με καλή υγεία εξ’αιτίας της αύξησης των καρδιαγγειακών νοσημάτων και του καρκίνου αλλά και εξ’αιτίας της επιβάρυνσης της υγείας του πληθυσμού από παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τη συμπεριφορά (κάπνισμα, διατροφή, έλλειψη σωματικής άσκησης, παχυσαρκία, κατάχρηση αλκοόλ).
Αντίστοιχα , στην Παγκόσμια Μελέτη Επιβάρυνσης Ασθενειών που αξιολόγησε τους σχετικούς με την Υγεία στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ, η Ελλάδα ενώ είναι πολύ ψηλά ( 90 στα 100) στο δείκτη της καθολικής κάλυψης υγείας, εμφανίζει πολύ χαμηλή βαθμολογία σε δείκτες που επηρεάζονται από τη συμπεριφορά, όπως παιδική παχυσαρκία, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ. «Οι εκθέσεις αυτές αναδεικνύουν ένα σοβαρό έλλειμμα του Συστήματος Υγείας στο πεδίο της οργανωμένης πρόληψης και αγωγής υγείας του πληθυσμού και, κατά την άποψη μας, αποτελούν την επιστημονική και πολιτική τεκμηρίωση της μεταρρύθμισης στην ΠΦΥ που είναι σε εξέλιξη» είπε χαρακτηριστικά.
Όπως επεσήμανε ο υπουργός, το κρίσιμο είναι να αντιληφθεί ο μεν επαγγελματίας υγείας ότι δεν απειλείται αλλά αναβαθμίζεται ο ρόλος του (με συνεχιζόμενη εκπαίδευση), ο δε πολίτης, ότι η πρόληψη δεν υποκαθιστά την ανάγκη εξειδικευμένης και ακριβής φροντίδας όπου και όσο αυτή είναι αναγκαία. Επιπλέον, ο ρόλος του Πανεπιστημίου και των Ιατρικών Σχολών σ’ αυτή τη νέα προσέγγιση θα είναι καταλυτικός, όπως είπε ο κ. Ξανθός,
Άλλα σημεία από την παρέμβαση του υπουργού Υγείας συνοψίζονται παρακάτω:
- To Εθνικό Σύστημα Υγείας ήταν η μεγάλη τομή της μεταπολίτευσης στο Κοινωνικό Κράτος στην Ελλάδα, που όμως είχε ένα σημαντικό έλλειμμα εφαρμογής: τη μη ανάπτυξη ενός Εθνικού Δικτύου Δημόσιων Υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στα αστικά κέντρα, πέραν των ΚΥ στην ύπαιθρο που όντως αναβάθμισαν την περίθαλψη στις αγροτικές περιοχές της χώρας.
- Το έλλειμμα της ΠΦΥ, αποτέλεσε και την «αχίλλειο πτέρνα» του ΕΣΥ, συνέβαλλε καθοριστικά στο να διαιωνιστούν και να γιγαντωθούν οι βασικές παθογένειες και στρεβλώσεις του ελληνικού Συστήματος Υγείας, όπως ο νοσοκομειοκεντρικός και ιατροκεντρικός του χαρακτήρας, η ανυπαρξία εθνικής στρατηγικής για την πρόληψη και την αγωγή υγείας, η υπερπροσφορά και ο υπερκορεσμός εξειδικευμένων γιατρών και ακριβού ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη διαγνωστικών κέντρων και ιδιωτικών μονάδων νοσηλείας και αποκατάστασης. Έτσι οργανώθηκε και συντηρήθηκε ένα καθεστώς μη τεκμηριωμένης επιστημονικά ιατρικής πρακτικής, προκλητής ζήτησης εξετάσεων, φαρμάκων και νοσηλευτικών πράξεων, συναλλαγής με τα ισχυρά συμφέροντα των προμηθειών υγείας και φαρμάκου, ανυπαρξίας μηχανισμών ελέγχου του κόστους και της ποιότητας των υπηρεσιών, ανοχής και συχνά συγκάλυψης των κοινωνικά εγκληματικών φαινομένων σπατάλης, διαφθοράς και εκμετάλλευσης του αρρώστου.
- Μια μεταρρύθμιση που έρχεται να μετατοπίσει το «κέντρο βάρους» του Συστήματος από τη θεραπεία στην πρόληψη της ασθένειας και από τη νοσοκομειακή περίθαλψη στην πρωτοβάθμια και κοινοτική φροντίδα. Σχηματικά θα λέγαμε ότι είναι μια μετάβαση από ένα μοντέλο αρρύθμιστης αγοράς υπηρεσιών (με δημόσια και ιδιωτική χρέωση), σε ένα μοντέλο σχεδιασμένης και ολιστικής φροντίδας, με πυρήνα τον οικογενειακό γιατρό, την ομάδα υγείας και τις αποκεντρωμένες Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ) που εξασφαλίζουν εγγύτητα προς τους πολίτες, προσωπική σχέση με τους επαγγελματίες υγείας και συνέχεια στη φροντίδα.
Ο κ. Ξανθός ανέφερε ότι “κάποιοι μας λένε ότι το σχέδιο σας είναι καλό αλλά ουτοπικό και ανεφάρμοστο. Δεν μπορεί να υλοποιηθεί σε μια χώρα με στενότητα πόρων και με τη δεδομένη διάρθρωση του χώρου της Υγείας. Ίσα-ίσα, ακριβώς επειδή δεν έχουμε την πολυτέλεια της σπατάλης ανθρώπινων και υλικών πόρων που συνεπάγεται το σημερινό στρεβλό και ανεπαρκές δίκτυο εξωνοσοκομειακών υπηρεσιών, χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο οργάνωσης των δημόσιων δομών ΠΦΥ, που έχει αποδειχθεί από τη βιβλιογραφία και τη διεθνή εμπειρία ότι είναι η μόνη που μπορεί να εγγυηθεί την ποιοτικότερη φροντίδα, την ορθολογικότερη χρήση διαγνωστικών εξετάσεων και φαρμάκων, τη βελτίωση των δεικτών υγείας του πληθυσμού και την οικονομική βιωσιμότητα των συστημάτων υγείας”.
Τέλος, ο υπουργός Υγείας είπε ότι οι πολίτες θα εμπιστευτούν τις ΤΟΜΥ και όσοι επενδύουν στην αποτυχία της μεταρρύθμισης ή κινδυνολογούν για τη βιωσιμότητα της, θα διαψευστούν. Επειδή η υγειονομική και κοινωνική ωφελιμότητα της θα είναι πολύ γρήγορα ορατή και μετρήσιμη. Οι μεταρρυθμίσεις με θετικό κοινωνικό πρόσημο και με αισθητό αποτύπωμα στην καθημερινότητα των ανθρώπων, δεν «ναυαγούν» επειδή δεν αρέσουν στην αντιπολίτευση ή σε κάποιες συντεχνίες. Όπως όλοι οι κοινωνικοί θεσμοί στο παρελθόν που χρηματοδοτήθηκαν στην αρχή με ευρωπαϊκούς πόρους (ΚΕΠ, Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΗΦΗ, ΑΜΚΕ Ψυχικής Υγείας) έτσι και οι ΤΟΜΥ θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και θα διασφαλιστεί η χρηματοδότηση και η συνέχεια της λειτουργίας τους και μετά τη λήξη του 4ετούς προγράμματος.
