Ζωή Γραμματόγλου: Συνολικά κακή η διαχείριση του συστήματος υγείας

Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καρκινοπαθείς στη χώρα μας, όπως είναι η προμήθεια των φαρμάκων, οι λίστες αναμονής και το μητρώο νεοπλασιών, μιλήσαμε με την Ζωή Γραμματόγλου, πρόεδρο του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών Φίλων Ιατρών (ΚΕΦΙ) και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ). Ο σύλλογος ΚΕΦΙ ιδρύθηκε το 2004 και προσφέρει υποστήριξη στους ασθενείς και τις οικογένειές τους.

Κυρία Γραμματόγλου, τι εξελίξεις υπάρχουν με τα φάρμακα που αφορούν τους αιματολογικούς καρκίνους;

Πληροφορούμαστε από τους γιατρούς, ότι στα αιματολογικά ογκολογικά φάρμακα υπάρχει σημαντική πρόοδος και αυτό αποτελεί μια μεγάλη ελπίδα. Πιστεύω ότι οι αιματολογικοί ασθενείς είναι οι “τυχεροί” στην ιστορία του καρκίνου γιατί συνεχώς βγαίνουν καινούργια φάρμακα και σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί κάποιος να παίρνει μόνο ένα σκεύασμα σε καθημερινή βάση. Μάλιστα, με ορισμένα νέα φάρμακα, μερικοί ασθενείς έχουν φτάσει στο σημείο να διακόψουν ακόμα και τη θεραπεία τους γιατί δεν την χρειάζονται πλέον, κάτι που συμβαίνει στη χρόνια μυελογενή λευχαιμία. Για άλλους καρκίνους η ζωή του είναι περίπου προδιαγεγραμμένη, ωστόσο στους αιματολογικούς καρκίνους τα φάρμακα έχουν κάνει θαύματα και έχουν δώσει μια πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής. Υπάρχει πρόοδος τόσο στην κλασική θεραπεία όσο και στην ανοσοθεραπεία η οποία έχει “εισβάλλει” πλέον σε όλες τις μορφές του καρκίνου.

Τι προβλήματα υπάρχουν ως προς την πρόσβαση των ασθενών στα νέα φάρμακα;

Το θέμα με τα νέα φάρμακα είναι ότι ανεβάζουν το κόστος τη θεραπείας γιατί είναι πολύ ακριβά, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα το κράτος να ξεπερνά τον προϋπολογισμό του και τελικά να μην μπορεί να τα αποζημιώσει εξ’ ολοκλήρου. Πάντως, τα φάρμακα στην Ελλάδα είναι πιο φθηνά απ’ ότι στην Ευρώπη γι’ αυτό και προσφέρονται για παράνομη διακίνηση. Πριν από δύο χρόνια βρέθηκε στη Γερμανία ένα αντικαρκινικό φάρμακο που είχε πάνω του ταινία του ΕΟΠΥΥ προκαλώντας ερωτηματικά για το πως έφτασε εκεί και δίνοντας το έναυσμα για την έρευνα γύρω από την παράνομη διάθεση των αντικαρκινικών φαρμάκων που αποκαλύφθηκε πρόσφατα. Για την ώρα δεν έχουμε πρόβλημα πρόσβασης στα καινοτόμα φάρμακα. Οι γιατροί μάς γράφουν τα καλύτερα που υπάρχουν αλλά δεν ξέρω τι θα συμβεί αργότερα. Ο ΕΟΠΥΥ αποζημιώνει αυτά τα φάρμακα αλλά κατά καιρούς παρατηρούνται ορισμένες ελλείψεις ή προς το τέλος του χρόνου, όταν τελειώνουν οι προϋπολογισμοί των νοσοκομείων δεν φτάνουν τα χρήματα για να πληρωθούν οι φαρμακευτικές εταιρίες.

Τι γνώμη έχετε για τον υπό δημιουργία οργανισμό αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας;

Ως ασθενείς ανησυχούμε για τον τρόπο που μπορεί να λειτουργήσει η επιτροπή αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας (ΗΤΑ). Δεν θέλουμε, φυσικά,  να μειωθεί η πρόσβασή μας στα καινοτόμα φάρμακα. Οι φαρμακευτικές εταιρείες είχαν μάθει να κερδίζουν πολλά στο παρελθόν και το κράτος πρέπει να περιφρουρήσει τον εαυτό του, αλλά ο ασθενής που παίζει κορώνα γράμματα τη ζωή του πρέπει να έχει την καλύτερη θεραπεία. Υποδεχόμαστε όλοι θετικά τον οργανισμό ΗΤΑ αλλά νομίζω πως ούτε η Πολιτεία ξέρει ακόμα τι ακριβώς θα κάνει. Υπάρχουν έτοιμα συστήματα σε ευρωπαϊκά κράτη που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση γι’ αυτόν τον νέο οργανισμό. Γιατί δεν είχαμε αξιολόγηση τεχνολογικών υγείας τόσο χρόνια; Προφανώς κάποιοι ήθελαν να έχουν τη μερίδα του λέοντος αλλά πρέπει να μείνουν τα συμφέροντα στην άκρη. Το δικό μας αίτημα είναι να συμμετέχουν και εκπρόσωποι των ασθενών στις επιτροπές που δημιουργούνται αλλά αυτό μέχρι σήμερα δεν συμβαίνει στην Ελλάδα ενώ είναι σύνηθες στην Ευρώπη.

Έχει γίνει κάτι με την ταλαιπωρία που υφίστανται οι ασθενείς στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ; 

Αυτή η ταλαιπωρία υπάρχει χρόνια τώρα για τους ασθενείς με καρκίνο. Οι χρόνια πάσχοντες είναι αναγκασμένοι να παίρνουν τα φάρμακά τους από τα 28 φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ περιμένοντας στις ουρές και μπορεί στο τέλος να μην πάρουν το σκεύασμά τους γιατί δεν υπάρχει. Όταν δεν μπορεί ο ίδιος ο ασθενής να μετακινείται είναι αναγκασμένοι οι συγγενείς να χάνουν μέρες από τη δουλειά τους. Τώρα ψηφίστηκε ένας νέος νόμος για να μπορεί κάποιος να πηγαίνει στο φαρμακείο της περιοχής του ή να λαμβάνει τα φάρμακα στο σπίτι του.

Με το αρχείο νεοπλασιών και τα ποσοστά αναπηρίας τι γίνεται;

Αρχείο νεοπλασιών δεν υπάρχει στην Ελλάδα και δεν ξέρουμε πόσοι ασθενείς είμαστε ποια θεραπεία παίρνει ο καθένας, πόσοι έχουν ζήσει και πόσα χρόνια, τι συχνότητα έχουν οι μορφές καρκίνου. Δεν έχουμε βασικά στατιστικά στοιχεία όταν γειτονικές μας χώρες φαίνεται να προχωράνε. Προχθές ένας γιατρός μου έλεγε ότι η Αλβανία έχει δημιουργήσει αρχείο. Εμείς δεν είμαστε οργανωμένοι, τώρα άρχισαν κάποιες κλινικές π.χ. για τον καρκίνο του πνεύμονα να συγκεντρώνοουν στοιχεία, αλλά αυτά είναι μπαλώματα γιατί είναι κάτι που γίνεται σε επίπεδο νοσοκομείου και αφορά μια μερίδα ασθενών που έτυχε να πάει στο συγκεκριμένο νοσοκομείο. Λόγω απουσίας του αρχείου νεοπλασιών είναι άγνωστα τα ποσοστά επιτυχίας των χειρουργείων και των άλλων θεραπειών. Πως μπορεί να υπάρξει αξιολόγηση υπηρεσιών χωρίς στατιστικά δεδομένα;

Σχετικά με το ποσοστό αναπηρίας η ταλαιπωρία συνεχίζεται. Βγαίνει ένα ποσοστό αναπηρίας το οποίο δίνεται για δύο χρόνια αλλά στη συνέχεια μπορεί να κοπεί π.χ. από το 67% να πάει στο 50% κι έτσι είναι σαν να μην το έχεις. Ο καρκίνος είναι κυρίως ασθένεια της τρίτης ηλικίας κι ένας άνθρωπος 60 χρονών που νοσεί θέλει επτά χρόνια για να βγει σύνταξη. Του δίνουν ποσοστό αναπηρίας για δύο χρόνια, παίρνει αναπηρική σύνταξη, μετά από δύο χρόνια κόβεται το ποσοστό αναπηρίας και η αναπηρική σύνταξη με αποτέλεσμα να μένει άνεργος και ανασφάλιστος γιατί όταν κάποιος εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα δεν μπορεί να βρει δουλειά.

Με τις λίστες αναμονής στα νοσοκομεία τι γίνεται;

Σήμερα, πολλοί από τους βαριά πάσχοντες δεν κατορθώνουν να κλείσουν έγκαιρα ραντεβού στα δημόσια νοσοκομεία. Ο καρκίνος τρέχει και όταν κάποιος δεν μπορεί να πάρει γρήγορα σειρά για χειρουργείο αυτό αποβαίνει εις βάρος της υγείας του. Αργούν να βγουν οι βιοψίες με αποτέλεσμα να καθυστερούν οι θεραπείες, είτε χημειοθεραπείες είτε ακτινοθεραπείες. Τα ακτινοθεραπευτικά μηχανήματα είναι λίγα για τον όγκο των ασθενών που υπάρχουν οπότε και εκεί παρατηρείται καθυστέρηση. Πρέπει να περάσουν τουλάχιστον τρεις μήνες για να κάνει κάποιος ακτινοθεραπεία από την ώρα που λαμβάνει την διάγνωση. Επίσης, συχνά υπάρχουν παλιά μηχανήματα που παθαίνουν βλάβες αλλά πολλά νοσοκομεία δεν ειδοποιούν τον ασθενή. Τα προβλήματα αυτά εξωθούν ένα μέρος των ασθενών να πάνε σε ιδιωτικά κέντρα ακτινοθεραπείας. Πρέπει να ανανεωθούν τα μηχανήματα κι ευτυχώς υπήρξαν τελευταία ιδιωτικές δωρεές από τα ιδρύματα Λάτση και Νιάρχου.

Η επαρχία έχει περισσότερα προβλήματα γιατί δεν υπάρχουν καν ογκολογικές κλινικές, είναι λίγοι οι γιατροί καθώς και οι νοσηλευτές που γνωρίζουν να διαλύουν τα φάρμακα. Οι ασθενείς αναγκάζονται να κάνουν χιλιόμετρα και αυτό έχει κόστος, όπως κόστος έχει και η μετακίνηση του συνοδού όταν αυτός υπάρχει. Έχουμε καλό επιστημονικό προσωπικό και αυτό φαίνεται από τους νέους γιατρούς που πάνε έξω και διαπρέπουν αλλά στην Ελλάδα έχει μείνει η γερουσία. Δεν προκηρύσσεται η θέση ενός γιατρού πριν αυτός αποχωρήσει αλλά εκ των υστέρων και στη συνέχεια χρειάζεται ένας ολόκληρος χρόνος για να γίνουν τα χαρτιά και να πάει στη θέση του ο καινούργιος γιατρός. Συνολικά, έχουμε μια κακή διαχείριση του συστήματος υγείας και πιστεύω ότι θα ήταν καλύτερα αν υπήρχαν μάνατζερς στα νοσοκομεία. Δυστυχώς, ο κάθε διοικητής είναι συνήθως φίλα προσκείμενος προς την κυβέρνηση και αλλάζει μαζί με το επιτελείο του όταν αλλάξει η κυβέρνηση. Σε ποια άλλη χώρα γίνεται αυτό;

Δείτε επίσης