Όσοι ακολουθούν χορτοφαγική και ψαροφαγική διατροφή διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν στεφανιαία νόσο συγκριτικά με εκείνους που καταναλώνουν και κρέας, σύμφωνα με βρετανική έρευνα που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal. Από την άλλη μεριά έχουν αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικό.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι γίνονται χορτοφάγοι ή βίγκαν (αυτοί που απέχουν εντελώς από τα ζωικά τρόφιμα όπως κρέας, ψάρια, μαλάκια, γαλακτοκομικά, αυγά κλπ) είτε λόγω του οφέλους που έχουν αυτές οι διατροφές στην υγεία είτε για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και των ζώων.
Ερευνητές από το τμήμα Δημόσιας Υγείας «Nuffield» του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, χρησιμοποιώντας δεδομένα από την μελέτη EPIC (European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition) διερεύνησαν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου και εγκεφαλικού επεισοδίου στους καταναλωτές κρέατος, στους ψαροφάγους (οι οποίοι δεν καταναλώνουν κρέας) και στους χορτοφάγους σε μια περίοδο 18 ετών.
Η έρευνα, με επικεφαλής την Δρ. Tammy Tong, συμπεριέλαβε δεδομένα από 48.188 άτομα, με μέσο όρο ηλικίας τα 45 έτη, που ενεγράφησαν στη μελέτη το διάστημα μεταξύ 1993 και 2001 και δεν είχαν ιστορικό στεφανιαίας νόσου ή εγκεφαλικού.
Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες:
- καταναλωτές κρέατος (24.428 άτομα)
- ψαροφάγους (7.506 άτομα)
- χορτοφάγους (16.354 άτομα) συμπεριλαμβανομένων των βίγκαν (254 άτομα).
Τα χαρακτηριστικά αυτών των ομάδων παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα (μπορείτε να κάνετε κλικ στον πίνακα για μεγέθυνση). Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κρεατοφάγοι είχαν ελαφρώς μεγαλύτερο Δείκτης Μάζας Σώματος, αρτηριακή πίεση και χοληστερόλη.
Στη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης καταγράφηκαν 2.820 περιστατικά στεφανιαίας νόσου και 1.072 εγκεφαλικά επεισόδια μεταξύ των οποίων 519 ισχαιμικά εγκεφαλικά και 300 αιμορραγικά.
Οι ερευνητές αφού έλαβαν υπόψη το ιατρικό ιστορικό, το κάπνισμα, τη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής και τα επίπεδα σωματικής άσκησης διαπίστωσαν ότι οι ψαροφάγοι και οι χορτοφάγοι είχαν 13% και 22% αντίστοιχα μικρότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας συγκριτικά με τους κρεατοφάγους.
Ένα μέρος της διαφοράς αυτής μπορεί να οφείλεται στον μικρότερο ΔΜΣ (Δείκτη Μάζας Σώματος), στη χαμηλότερη αρτηριακή πίεση και στη χαμηλότερη χοληστερόλη στους χορτοφάγους. Ο χαμηλότερος κίνδυνος για τους χορτοφάγους και τους βίγκαν παρέμεινε οριακά στατιστικά σημαντικός μετά την προσαρμογή για όλους αυτούς τους παράγοντες.
Εκτός από τις διαφορές στις συνολικές πρωτεΐνες οι χορτοφάγοι είχαν υψηλότερη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, οσπρίων και ξηρών καρπών από τους κρεατοφάγους και χαμηλότερη πρόσληψη νατρίου (αλατιού).
Το ζήτημα του εγκεφαλικού
Παρόλα αυτά, βρέθηκε ότι οι χορτοφάγοι έχουν 20% υψηλότερο κίνδυνο προσβολής από εγκεφαλικό επεισόδιο (κυρίως αιμορραγικό) σε σχέση με τους κρεατοφάγους, εύρημα που ίσως οφείλεται στα μειωμένα επίπεδα χοληστερόλης και ενδεχομένως σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά (π.χ. στη χαμηλότερη βιταμίνη Β12 και στη χαμηλότερη βιταμίνη D).
Αυτοί που έτρωγαν ψάρια αλλά όχι κρέας είχαν 14% υψηλότερο κίνδυνο συνολικού εγκεφαλικού επεισοδίου από όσους κατανάλωναν κρέας (αν και το εύρημα δεν ήταν στατιστικά σημαντικό).
Συνοπτικά, παρατηρήθηκε ότι σε μία περίοδο 10 ετών, σε 1.000 άτομα, οι χορτοφάγοι εμφάνιζαν 10 λιγότερα επεισόδια καρδιακών νόσων από τους κρεατοφάγους και 3 περισσότερα εγκεφαλικά επεισόδια.
Για το εγκεφαλικό επεισόδιο, προηγούμενες μελέτες δεν είχαν αναφέρει κανένα σημαντικό στοιχείο για υψηλότερο κίνδυνο στους χορτοφάγους, άρα αυτή είναι η πρώτη μελέτη που έδειξε αυτό το αποτέλεσμα.
Να σημειωθεί ότι η υψηλή χοληστερόλη αυξάνει τον κίνδυνο για ισχαιμικό καρδιακό και ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο ενώ η χαμηλή χοληστερόλη αυξάνει τον κίνδυνο για αιμορραγικό εγκεφαλικό. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι χορτοφάγοι έχουν χαμηλότερη χοληστερόλη. Εξάλλου, τα συνδυαστικά αποτελέσματα από δύο τυχαιοποιημένες δοκιμών στατινών ανέφεραν 21% υψηλότερο κίνδυνο αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου ανά μείωση 1 mmol / L στην LDL-C. Επίσης τα αποτελέσματα αρκετών μελετών στην Ιαπωνία, δείχνουν ότι τα άτομα με πολύ χαμηλή πρόσληψη ζωικών προϊόντων έχουν αυξημένη συχνότητα εμφάνισης και θνησιμότητας από εγκεφαλικό επεισόδιο (αιμορραγικό κυρίως αλλά και ισχαιμικό), κάτι που υποδηλώνει ότι ορισμένοι παράγοντες που συνδέονται με την κατανάλωση ζωικών τροφίμων μπορεί να είναι προστατευτικοί έναντι του εγκεφαλικού. Έχει ενδιαφέρον ότι στην παρούσα μελέτη οι χορτοφάγοι είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο για εγκεφαλικό παρότι είχαν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση.
Στο editorial της μελέτης αναφέρεται ότι οι συγγραφείς δεν έλαβαν υπόψη τις διαφορές στην πρόσληψη θερμίδων μεταξύ των διατροφικών ομάδων, ούτε ανέφεραν την πρόσληψη άλλων συστατικών που είναι απαραίτητα για την κατανόηση της συνολικής διατροφής των ομάδων τους. Προηγούμενες αναλύσεις έχουν προκαλέσει ανησυχίες από την έλλειψη ορισμένων βιταμινών. Η βιταμίνη B12 θεωρείται ότι μπορεί να λείπει από τους χορτοφάγους αλλά το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και με άλλα θρεπτικά συστατικά όπως π.χ. το ασβέστιο, η βιταμίνη D και το ιώδιο. Είναι άγνωστο αν τέτοιες ανεπάρκειες μπορεί να είναι υπεύθυνες για την αύξηση των εγκεφαλικών.
Η Tong ανέφερε ότι η μελέτη αυτή είναι περιγραφική και επομένως τα αποτελέσματα μπορεί να μην οφείλονται στη διατροφή, αλλά σε άλλες συνήθειες ζωής των χορτοφάγων. Μελλοντικές έρευνες οφείλουν να επιβεβαιώσουν αυτά τα ευρήματα.
