Εδώ και δεκαετίες, η χοληστερόλη της λιποπρωτεΐνης υψηλής πυκνότητας (HDL) ονομάζεται «καλή χοληστερόλη» λόγω του ρόλου της στην μετακίνηση των μορίων χοληστερόλης από τα τοιχώματα των αρτηριών. Τα άτομα με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης HDL τείνουν να έχουν χαμηλότερα ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων.
Ωστόσο, πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες πρότειναν ότι η συγκέντρωση σωματιδίων HDL (HDL-P) μπορεί να συσχετίζεται καλύτερα με τα καρδιακά επεισόδια καθώς και τα ισχαιμικά εγκεφαλικά. Επίσης φάρμακα που αυξάνουν την HDL-C, όπως η νιασίνη, δεν έχουν σταθερά αποτελέσματα στα επίπεδα HDL-P και δεν δείχνουν να μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής.
Τώρα, επιστήμονες από το UT Southwestern Medical Center ανέλυσαν δεδομένα για περισσότερα από 15.000 άτομα ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τη σχέση μεταξύ HDL χοληστερόλης, καρδιακών προσβολών και εγκεφαλικών επεισοδίων σε διαφορετικούς πληθυσμούς. Διαπίστωσαν ότι ο αριθμός των σωματιδίων HDL είναι ένας πιο αξιόπιστος προγνωστικός παράγοντας για τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου από την τυπική μέτρηση της χοληστερόλης HDL. Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι μεταξύ των μαύρων, καμία μέτρηση της HDL δεν συσχετίστηκε με την καρδιακή προσβολή.
“Προηγούμενες μελέτες έχουν εξετάσει τα επίπεδα τη HDL χοληστερόλης στο σύνολο του πληθυσμού”, ανέφερε ο Anand Rohatgi, MD, αναπληρωτής καθηγητής εσωτερικής ιατρικής στο UTSW. “Γνωρίζουμε όμως ότι μερικές φορές η βιολογία διαφέρει ανάλογα με το φύλο και τη φυλή, οπότε πιστεύαμε ότι ήταν σημαντικό να ξεχωρίσουμε τι συμβαίνει σε αυτούς τους πληθυσμούς, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η HDL σχετίζεται με το εγκεφαλικό επεισόδιο, το οποίο δεν έχει μελετηθεί”.
Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, οι καρδιακές παθήσεις είναι η κύρια αιτία θανάτου στις ΗΠΑ. Περισσότερο από το 18% των ενηλίκων θεωρείται ότι έχουν χαμηλά επίπεδα HDLχοληστερόλης.
Η χοληστερόλη είναι μια κηρώδης ουσία που χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για την παραγωγή ορμονών και τη διατήρηση της λειτουργίας των κυττάρων. Αλλά όταν τα επίπεδα χοληστερόλης χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (LDL) είναι υψηλά, η χοληστερόλη μπορεί να συσσωρευτεί μέσα στις αρτηρίες, σχηματίζοντας εναποθέσεις που ονομάζονται πλάκες. Αυτές οι πλάκες μπορεί τελικά να οδηγήσουν σε απόφραξη των αρτηριών που προκαλούν καρδιακές προσβολές ή ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια. Η HDL χοληστερόλη βοηθά στην απομάκρυνση της χοληστερόλης από τις αρτηρίες. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες κατέληξαν σε μικτά συμπεράσματα σχετικά με τη σχέση μεταξύ των επιπέδων χοληστερόλης HDL και των αποτελεσμάτων υγείας.
Στη νέα έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Circulation, ο Rohatgi και οι συνεργάτες του συγκέντρωσαν πληροφορίες σχετικά με άτομα που είχαν συμμετάσχει σε τέσσερις μεγάλες, εθνικές μελέτες στις ΗΠΑ (Dallas Heart Study, Atherosclerosis Risk in Communities study, Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis, και Prevention of Renal and Vascular Endstage Disease study). Συνολικά, οι μελέτες περιελάμβαναν 15.784 άτομα που παρακολουθήθηκαν από 8 έως 12 έτη. Από τους συμμετέχοντες, το 54% ήταν άνδρες, το 22% ήταν μαύροι και η μέση ηλικία τους ήταν τα 56 χρόνια.
“Συνδυάζοντας όλες αυτές τις ομάδες, είχαμε αρκετούς αριθμούς για να εξετάσουμε αυτούς τους πληθυσμούς που είχαν μελετηθεί στο παρελθόν”, είπε η Kavisha Singh, ερευνήτρια καρδιολογίας στο UTSW.
Τα δεδομένα περιελάμβαναν δύο διαφορετικές μετρήσεις HDL. Τα επίπεδα HDL-P που υπολογίζουν πόσα σωματίδια HDL κυκλοφορούν στο αίμα και τα επίπεδα HDL-C, η τυπική δοκιμή της χοληστερόλης που κυκλοφορεί σε αυτά τα σωματίδια. Δεδομένου ότι ο αριθμός των σωματιδίων HDL μπορεί να ποικίλει σε σχέση με την ποσότητα χοληστερόλης που μεταφέρουν, οι δύο μετρήσεις συσχετίζονται μόνο μέτρια.
Στη μελέτη, τα άτομα με τα υψηλότερα επίπεδα HDL-P, πάνω από 37 mmol/L, είχαν 37% χαμηλότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και 34% χαμηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου από εκείνα που είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα HDL-P. Στις γυναίκες, αυτή η σχέση ήταν ισχυρότερη. Εκείνες με τα υψηλότερα επίπεδα HDL-P είχαν 49% λιγότερες καρδιακές προσβολές και 46% λιγότερα εγκεφαλικά επεισόδια. Ενώ η HDL-C προέβλεπε πράγματι τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής στο σύνολο των ατόμων, καθώς και στις γυναίκες, δεν συσχετίστηκε με το εγκεφαλικό.
Όταν οι ερευνητές ανέλυσαν τους μαύρους συμμετέχοντες, τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά. Ούτε η HDL-C ούτε η HDL-P συνδέονταν με τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Γενικά, οι μαύροι έχουν υψηλότερα επίπεδα HDL-C και χαμηλότερα επίπεδα τριγλυκεριδίων σε σύγκριση με τους λευκούς αλλά αυτά τα χαρακτηριστικά δεν μεταφράζονται απαραίτητα σε χαμηλότερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Μελέτες που εξέτασαν τη λειτουργικότητα της HDL έχουν διαπιστώσει ότι στους μαύρους έχει χαμηλότερη αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση σε σύγκριση με τους λευκούς. Αυτό μπορεί να είναι μια εξήγηση του παράδοξου.
“Εάν είστε λευκοί, η χαμηλή χοληστερόλη HDL εξακολουθεί να είναι ισχυρός προγνωστικός παράγοντας για καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό κίνδυνο και αυτό δεν έχει αλλάξει”, είπε ο Rohatgi. “Αλλά αν δεν είστε λευκοί, δεν είναι τόσο απλό”.
Η καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η HDL μπορεί να βοηθήσει στην πρόβλεψη της νόσου και πώς αυτή η σχέση ποικίλλει μεταξύ των πληθυσμών, είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση των ποσοστών καρδιαγγειακών παθήσεων, λένε οι ερευνητές.
“Αυτοί οι δείκτες κινδύνου είναι σχετικοί με την καθημερινή πρωτοβάθμια φροντίδα και την καρδιολογία”, είπε η Singh. “Οι γιατροί χρησιμοποιούν τα επίπεδα χοληστερόλης για να πάρουν αποφάσεις όπως εάν ένας ασθενής θα παίρνει φάρμακα ή όχι.”
Η ομάδα σχεδιάζει μελλοντικές μελέτες σχετικά με τη λειτουργικότητα των σωματιδίων HDL μεταξύ των μαύρων, και το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί κλινικά η μέτρηση HDL-P. Επίσης είναι υπό έρευνα η σχέση της χοληστερόλης με τους υποτύπους εγκεφαλικών επεισοδίων (ισχαιμικό και αιμορραγικό).
