Η υπόθεση ότι ο διατροφικός περιορισμός (και τα φάρμακα που μιμούνται τα αποτελέσματά του) επεκτείνει τη διάρκεια ζωής και βελτιώνει την υγεία έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση, με βάση μια έρευνα που περιέλαβε 160 γενετικά διακριτά στελέχη μύγας φρούτων.
Επισημαίνοντας ότι τα αποτελέσματα μπορούν να απεικονίσουν τι θα συμβεί στους ανθρώπους που ακολουθούν μια σπαρτιάτικη διατροφή, οι ερευνητές αναφέρουν ότι το 13% των στελεχών είχε περισσότερη ζωντάνια αλλά πέθανε πιο νωρίς με τους διατροφικούς περιορισμούς ενώ το 5% έζησε περισσότερο αλλά είχε χειρότερη υγεία.
Ενώ η κατανάλωση μιας σπαρτιατικής διατροφής έχει αποδειχθεί ότι επεκτείνει δυναμικά τη διάρκεια ζωής και καθυστερεί τις ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία σε πολλά είδη, μια ανάλυση σε ολόκληρο το γονιδίωμα 160 γενετικά διακριτών στελεχών της μύγας φρούτων Drosophila melanogaster δείχνει ότι η διάρκεια ζωής και η υγεία δεν σχετίζονται πάντα με τον περιορισμό των θερμίδων. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Current Biology.
Αν και κατά μέσο όρο η διάρκεια ζωής επεκτάθηκε και η υγεία βελτιώθηκε, οι ερευνητές στο Ινστιτούτο Buck Institute for Research on Aging λένε ότι ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες.
Στη μελέτη, οι ερευνητές κατέγραψαν τις αλλαγές που εξαρτήθηκαν από τα θρεπτικά συστατικά. Ενώ το 97% των στελεχών έδειξε κάποια επέκταση στη διάρκειας ζωής ή στην ποιότητα ζωής ως απόκριση στον περιορισμό της διατροφής, μόνο το 50% των στελεχών έδειξε σημαντικά θετική ανταπόκριση στον διαιτητικό περιορισμό και για τα δύο. Το 13% των στελεχών είχε περισσότερη ζωντάνια αλλά πέθανε πιο νωρίς με τον διατροφικό περιορισμό, το 5% έζησε περισσότερο αλλά είχε χειρότερη υγεία και το υπόλοιπο 32% δεν είχε όφελος ή βλάβη είτε στην διάρκεια ζωής είτε στην υγεία.
«Ο διατροφικός περιορισμός λειτουργεί, αλλά μπορεί να μην είναι πανάκεια για όσους θέλουν να βελτιώσουν την υγεία τους, να καθυστερήσουν τις ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία και να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής τους”, δήλωσε ο Pankaj Kapahi, ανώτερος συγγραφέας του άρθρου. “Η μελέτη μας είναι εκπληκτική και δίνει μια ματιά στο τι είναι πιθανό να συμβεί στους ανθρώπους, επειδή είμαστε όλοι διαφορετικοί και πιθανότατα θα ανταποκριθούμε διαφορετικά στις επιπτώσεις του διατροφικού περιορισμού. Επιπλέον, τα αποτελέσματά μας αμφισβητούν την ιδέα ότι η παράταση της διάρκειας ζωής συνοδεύεται πάντα με βελτίωση της υγείας”.
Με έρευνα σε όλο το γονιδίωμα, οι ερευνητές βρήκαν τα γονίδια της Drosophila melanogaster που επηρέασαν την υγεία ή τη διάρκεια ζωής με τρόπο που εξαρτάται από τη διατροφή. Ταυτοποίησαν και ονόμασαν “ντέσιμα” ένα γονίδιο της φρουτόμυγας που ρυθμίζει τη διάρκεια ζωής. Η αναστολή αυτού του γονιδίου επέκτεινε τη διάρκεια ζωής μειώνοντας την παραγωγή πεπτιδίων που μοιάζουν με ινσουλίνη, αλλά δεν βελτίωσε τη σχετιζόμενη με την ηλικία μείωση της αναρριχητικής δραστηριότητάς της, κάτι που χρησιμοποιήθηκε για την παρακολούθηση της φυσικής ικανότητας στις μύγες. Ονόμασαν επίσης ένα άλλο γονίδιο “δαίδαλο”, από το γνωστό ελληνικό μύθο, το οποίο καθυστερεί τη σχετιζόμενη με την ηλικία μείωση της σωματικής δραστηριότητας μετά από περιορισμό της διατροφής, αλλά επηρεάζει ελάχιστα τη διάρκεια ζωής.
Οι ερευνητές παρακολούθησαν τη διάρκεια ζωής και τις φυσικές ικανότητες 50.000 και πλέον μυγών.
“Τα περισσότερα πειράματα που επικεντρώνονται στη διάρκεια ζωής και στην υγεία γίνονται σε ένα μόνο στέλεχος ενός είδους”, δήλωσε ο Kapahi, προσθέτοντας ότι τα αρνητικά αποτελέσματα αναφέρονται σπάνια, με αποτέλεσμα την προκατάληψη επιβεβαίωσης. “Η μελέτη μας ακολουθεί μια αμερόληπτη, συστηματική προσέγγιση, για να ρωτήσει εάν τα χαρακτηριστικά της υγείας και της διάρκειας ζωής είναι συνδεδεμένα. Πρέπει να κάνουμε περισσότερα σ’ αυτόν τον τομέα”.
Ο Kapahi σημείωσε ότι η ικανότητα αναρρίχησης, που χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της φυσικής ικανότητας στις μύγες, είναι μόνο ένα μέτρο της υγείας. “Άλλα χαρακτηριστικά είναι επίσης σημαντικά για τη διαπίστωση. Πρέπει να κατανοήσουμε τη γενετική της σχετιζόμενης με την ηλικία πτώσης σε άλλες λειτουργίες, όπως η όραση και η γνώση. Δουλεύοντας με απλά ζώα, όπως η φρουτόμυγα είναι μια πολύ καλή αρχή. Ένα μάθημα που έχουμε μάθει είναι ότι η επέκταση της διάρκειας ζωής δεν πρέπει να είναι το χρυσό πρότυπο για τον καθορισμό του καλύτερου τρόπου αντιμετώπισης των ασθενειών που έρχονται με την ηλικία”.
Οι ανακαλύψεις που επεκτείνουν τη διάρκεια ζωής τείνουν να έχουν μεγάλη προβολή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως ένας τρόπος για να θεραπευτούν οι ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία. Η πλειονότητα των ανθρώπων ενδιαφέρεται για την υγεία για όσο το δυνατόν περισσότερο. “Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι, εάν τους δοθεί η επιλογή, θα επέλεγαν μια παρέμβαση που θα τους έδινε επιπλέον χρόνια καλής υγείας αντί για επιπλέον χρόνια αναπηρίας”, είπε ο Kapahi.
