Μια σημαντική νέα μελέτη από τα Εθνικό Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (NIH) δείχνει ότι τα επεξεργασμένα τρόφιμα παχαίνουν.
Γνωρίζουμε ότι πρέπει να τρώμε λιγότερα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως είναι τα τσιπς, οι βιομηχανικά παρασκευασμένες πίτσες και τα ζαχαρούχα ποτά, λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε θερμίδες. Αυτά τα “σούπερ μεταποιημένα” τρόφιμα, όπως καλούνται από τους διατροφολόγους, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη και λίπος, και προκαλούν αύξηση του βάρους;
Είναι γνωστό ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στο πρόχειρο φαγητό και την αύξηση του σωματικού βάρους, αλλά αυτή η σύνδεση δεν είχε διερευνηθεί ποτέ με τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή, το χρυσό πρότυπο των κλινικών μελετών.
Στην παρούσα μελέτη, 20 ενήλικες ηλικίας περίπου 30 ετών τυχαιοποιήθηκαν να ακολουθήσουν είτε μια δίαιτα με υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα είτε μια δίαιτα “ελέγχου” μη επεξεργασμένων τροφίμων, περιλαμβάνοντας τρία γεύματα και σνακ στη διάρκεια της ημέρας. Οι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να τρώνε όσο ήθελαν. Επικεφαλής της μελέτης ήταν Kevin D. Hall από το αμερικανικό National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK).
Μετά από δύο εβδομάδες σε μία από τις δίαιτες, οι εθελοντές μεταφέρθηκαν στην άλλη για άλλες δύο εβδομάδες. Αυτός ο τύπος διασταυρούμενης μελέτης βελτιώνει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων καθώς κάθε άτομο συμμετέχει και στα δύο σκέλη της μελέτης.
Διαπιστώθηκε ότι, κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες έτρωγαν 500 θερμίδες περισσότερο την ημέρα που κατανάλωναν μια εξαιρετικά επεξεργασμένη διατροφή, σε σύγκριση με την κατανάλωση μη επεξεργασμένων τροφίμων. Τελικά με την εξαιρετικά επεξεργασμένη διατροφή, κέρδισαν βάρος – σχεδόν 1 κιλό.
Παρόλο που γνωρίζουμε ότι τα μεταποιημένα τρόφιμα μπορούν να είναι αρκετά εθιστικά, οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι βρήκαν τις δύο δίαιτες εξίσου ευχάριστες χωρίς να έχουν επίγνωση ότι κατανάλωναν περισσότερες θερμίδες με τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
Η ασυνείδητη υπερβολική πρόσληψη θερμίδων συχνά αποδίδεται στα σνακ. Αλλά σε αυτή τη μελέτη, οι περισσότερες θερμίδες καταναλώθηκαν κατά τη διάρκεια του πρωινού και του μεσημεριανού γεύματος, όχι ως σνακ.
Μια κρίσιμη ένδειξη για το γιατί τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα προκάλεσαν μεγαλύτερη κατανάλωση θερμίδων μπορεί να είναι ότι οι συμμετέχοντες έτρωγαν πιο γρήγορα τα γεύματα. Αυτό μπορεί να προκαλέσει υπερβολική πρόσληψη θερμίδων πριν τα σήματα του σώματος για πληρότητα έχουν χρόνο να λειτουργήσουν.
Ένας σημαντικός παράγοντας κορεσμού με τα μη επεξεργασμένα τρόφιμα είναι οι διαιτητικές ίνες. Τα επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν ελάχιστες ίνες (οι περισσότερες ή όλες χάνονται κατά τη διάρκεια της παρασκευής τους) και έτσι τρώγονται πιο γρήγορα.
Προβλέποντας αυτό, οι ερευνητές της NIH εξίσωσαν το περιεχόμενο των φυτικών ινών στις δύο δίαιτες προσθέτοντας ένα συμπλήρωμα ινών στην επεξεργασμένη διατροφή. Αλλά τα συμπληρώματα φυτικών ινών δεν είναι τα ίδια με τις ίνες στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα.
Οι φυτικές ίνες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της δομής του τροφίμου κι αυτό επιβραδύνει το πόσο γρήγορα καταναλώνουμε τις θερμίδες. Για παράδειγμα, μας παίρνει πολύ περισσότερο χρόνο να μασήσουμε ένα ολόκληρο πορτοκάλι σε σχέση με το να πιούμε το χυμό του.
Το ενδιαφέρον μήνυμα που προκύπτει είναι ότι για να ρυθμίσουμε την πρόσληψη θερμίδων, πρέπει να διατηρήσουμε τη φυσική δομή των τροφίμων. Αυτό μας υποχρεώνει να τρώμε πιο αργά, δίνοντας χρόνο να ενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί κορεσμού του σώματος πριν φάμε πάρα πολύ. Ο μηχανισμός αυτός δεν λειτουργεί με τα επεξεργασμένα τρόφιμα.
