Μια κοινή συνέπεια της χρόνιας υψηλής κατανάλωσης αλκοόλ είναι η μείωση της γνωστικής λειτουργίας, η οποία μπορεί και να εξελιχθεί σε πλήρη άνοια. Ωστόσο, δεν είναι κατανοητό πλήρως πώς το αλκοόλ βλάπτει τον εγκέφαλο.
Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Stephan Listabarth από το University of Vienna, έχει υποθέσει ότι οι εναποθέσεις σιδήρου στον εγκέφαλο που οφείλονται σε ανεπάρκεια βιταμίνης Β1 (θειαμίνη) -την οποία προκαλεί το αλκοόλ- μπορεί να είναι βασικοί παράγοντες της γνωστικής παρακμής. Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε στο κορυφαίο περιοδικό Alzheimer and Dementia.
Στην Αυστρία, περίπου το 5% του πληθυσμού καταναλώνει αλκοόλ από την ηλικία των 15 ετών. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 365.000 άτομα επηρεάζονται από τις επικίνδυνες συνέπειες για την υγεία που σχετίζονται με την υψηλή κατανάλωση αλκοόλ. Μία από αυτές τις συνέπειες είναι η μείωση της γνωστικής λειτουργίας, ιδιαίτερα η μνήμη και η αφηρημάδα. Ωστόσο, δεν καταλαβαίνουμε πλήρως τον παθομηχανισμό, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος έχει υποστεί βλάβη από το αλκοόλ.
Γνωρίζουμε από διάφορες νευροεκφυλιστικές ασθένειες ότι οι εναποθέσεις σιδήρου στον εγκέφαλο είναι υπεύθυνες για τη βλάβη των νευρικών ιστών. Αυτές οι εναποθέσεις μπορούν επίσης να ανιχνευθούν σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου (συμπεριλαμβανομένων των βασικών γαγγλίων) σε άτομα που πίνουν πολύ αλκοόλ.
Οι ερευνητές της μελέτης θεωρούν ότι η γνωστική επιδείνωση προκαλείται από εναποθέσεις σιδήρου στον εγκέφαλο και ότι η χορήγηση βιταμίνης Β1 θα μπορούσε να προστατεύει τον εγκέφαλο από αυτές τις εναποθέσεις.
Η υπόθεση που ανέπτυξαν οι συγγραφείς της μελέτης προσφέρει μια εξήγηση στο γιατί οι εναποθέσεις σιδήρου είναι τόσο διαδεδομένες σε όσους πίνουν αλκοόλ. Η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα σιδήρου στο αίμα και επίσης σε ανεπάρκεια βιταμίνης Β1, η οποία, μεταξύ άλλων, είναι σημαντική για τη διατήρηση του αιματοεγκεφαλικού φραγμού. Εάν συμπίπτουν αυτές οι δύο καταστάσεις -αυξημένος σίδηρος και ανεπάρκεια Β1- περισσότερος σίδηρος εναποτίθεται στον εγκέφαλο, οδηγώντας τελικά σε οξειδωτική βλάβη του ιστού.
Αυτός ο πρόσφατα περιγραφόμενος ρόλος της βιταμίνης Β1 θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει ένα τεράστιο βήμα προόδου στην κατανόησή μας για την ανάπτυξη της νευρολογικής βλάβης που σχετίζεται με το αλκοόλ. Και θα μπορούσε να προσφέρει μια νέα προληπτική και θεραπευτική προσέγγιση.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι θα ήταν χρήσιμο να αξιολογηθεί η χρήση φαρμάκων για τη μείωση των επιπέδων σιδήρου (π.χ. χηλικοποιητές), όπως γίνεται σε άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Και έχουν ήδη αρχίσει να σχεδιάζουν μια κλινική μελέτη για την επικύρωση της σχέσης μεταξύ αλκοόλ, ανεπάρκειας βιταμίνης Β1 και εγκεφαλικού σιδήρου που θα δώσει μια βάση για περαιτέρω έρευνα στον τομέα της σχετιζόμενης με το αλκοόλ άνοιας.
