Προσφέροντας γλυκύτητα χωρίς θερμίδες, τα τεχνητά γλυκαντικά φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, ότι μπορούν να είναι μια απάντηση στο υπερβάλλον βάρος. To μέσο αναψυκτικό με ζάχαρη παρέχει 150 θερμίδες -σχεδόν όλες από τη ζάχαρη- αλλά αν περιέχει τεχνητά γλυκαντικά μπορεί να μην έχει καθόλου θερμίδες.
Οι Αμερικανοί καταναλώνουν κατά μέσο όρο πάνω από 17 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη (περίπου 290 θερμίδες) την ημέρα από πρόσθετα σάκχαρα, συχνά από γλυκά ποτά. Η American Heart Association συνιστά στις γυναίκες να καταναλώνουν όχι πάνω από 6 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη την ημέρα και οι άνδρες όχι πάνω από 9 κουταλάκια του γλυκού. Η έξυπνη χρήση μη θρεπτικών γλυκαντικών (αυτών δηλαδή που δεν έχουν θερμίδες) μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τα πρόσθετα σάκχαρα στη διατροφή σας. Έτσι θα μειώσετε τον κίνδυνο για διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο, καρδιακές παθήσεις και καρκίνο.
Αλλά όλα τα τεχνητά γλυκαντικά δεν είναι ίδια. Μεταξύ των πολλών που υπάρχουν, ο αμερικανικός FDA έχει εγκρίνει τα παρακάτω έξι:
- Σακχαρίνη: πωλείται ως Sweet’N Low, Sweet Twin και Necta Sweet, είναι 700 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη.
- Ασπαρτάμη: πωλείται ως NutraSweet, Equal ή Sugar Twin, είναι 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Αυτό το γλυκαντικό δεν πρέπει να καταναλώνεται από άτομα που πάσχουν από μια σπάνια πάθηση, την φαινυλκετονουρία.
- Ακεσουλφάμη καλίου (Ace-K): πωλείται ως Sunnet ή Sweet One, είναι 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται συνήθως για το ψήσιμο και το μαγείρεμα.
- Σουκραλόζη: πωλείται ως Splenda. Αυτό το δημοφιλές τεχνητό γλυκαντικό είναι 600 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη και χρησιμοποιείται συνήθως στο μαγείρεμα και το ψήσιμο.
- Νεοτάμη: πωλείται ως Newtame και είναι 1.300 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη.
- Αντβαντάμη: είναι 20.000 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη.
Ο FDA έχει επίσης εγκρίνει ένα φυσικό γλυκαντικό χαμηλών θερμίδων, τη στέβια.
Τα τεχνητά γλυκαντικά εφευρέθηκαν για τη μείωση των προσλαμβανόμενων θερμίδων αλλά τίποτα δεν αποκλείει να αντικαθιστά κάποιος τις χαμένες θερμίδες μέσω άλλων πηγών. Για παράδειγμα, εάν πίνετε αναψυκτικά διαίτης μπορεί να θεωρείτε ότι είναι Οκ να έχετε ένα επιπλέον κέικ. Κι αυτό μπορεί να μην είναι εντελώς τυχαίο. Η ανησυχία είναι ότι ο εγκέφαλος μπορεί να ανταποκρίνονται στα τεχνητά γλυκαντικά με τρόπο που αυξάνει την κατανάλωση θερμίδων.
Παχυσαρκία, διαβήτης και μεταβολικό σύνδρομο
Είναι πιθανόν τα τεχνητά γλυκαντικά να αλλάζουν τη γεύση γιατί είναι πολύ πιο ισχυρά από τη ζάχαρη και το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης. Η υπερδιέγερση των υποδοχέων σακχάρου από τη συχνή χρήση αυτών των έντονων γλυκαντικών μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που ο εγκέφαλος αισθάνεται τη γεύση. Μπορεί να αρχίσετε να βρίσκετε λιγότερο γλυκά τα φρούτα ή άλλες υγιεινές τροφές ή μπορεί ακόμα να βρίσκετε τα λαχανικά δυσάρεστα.
Δεν αποκλείεται τα τεχνητά γλυκαντικά να εμποδίζουν τον εγκέφαλό σας να συνδέει τη γλυκύτητα με την πρόσληψη θερμίδων, και ως αποτέλεσμα, να λαχταράτε περισσότερα γλυκά. Για παράδειγμα, οι συμμετέχοντες στη San Antonio Heart Study που έπιναν πάνω από 21 ποτά διαίτης την εβδομάδα είχαν διπλάσιες πιθανότητες, μέσα σε επτά-οκτώ χρόνια, να γίνουν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι συγκριτικά με αυτούς που δεν έπιναν ποτά διαίτης -τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν το 2008.
Επίσης, ξέρουμε ότι ορισμένα γλυκά τρόφιμα είναι εθιστικά. Νομίζετε ότι μπορείτε να σταματήσετε τα ποτά με τεχνητά γλυκαντικά όποτε θέλετε; Δεν είναι σίγουρο. Σε μελέτες αρουραίων που εκτέθηκαν σε κοκαΐνη και μετά τους δόθηκε επιλογή μεταξύ ενδοφλέβιας κοκαΐνης ή στοματικής σακχαρίνης, τα περισσότερα επέλεξαν τη σακχαρίνη.
Τα τεχνητά γλυκαντικά θεωρούνται ασφαλή, γι’ αυτό άλλωστε και είναι εγκεκριμένα, αλλά αυτό πάντα ισχύει μέχρι ενός ορίου. Το αν είναι πράγματι ασφαλή, εξαρτάται από τον ορισμό του ασφαλούς. Οι μελέτες που οδήγησαν στην έγκριση από τον FDA απέκλεισαν τον κίνδυνο καρκίνου για συγκεκριμένες ποσότητες αλλά δεν ξέρουμε τι επίδραση έχουν αυτές οι ουσίες όταν λαμβάνονται για πολλά χρόνια. Ειδικά για την ασπαρτάμη έχει προκληθεί μια διαμάχη για το αν προκαλεί καρκίνο ή όχι.
Και δεν είναι μόνο ο καρκίνος. Το 2009, η Multiethnic Study of Atherosclerosis, βρήκε ότι η καθημερινή κατανάλωση ποτών διαίτης συσχετίστηκε με 36% μεγαλύτερο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο και 67% αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2. Αλλά υποτίθεται ότι στη πρόληψη αυτών των δύο παθήσεων, κατά κύριο λόγο, βοηθούν τα τεχνητά γλυκαντικά.
