Το αράπικο φιστίκι (Arachis hypogaea) θεωρείται βοτανολογικά μπιζέλι και ανήκει στην οικογένεια των οσπρίων (fabaceae). Παρ’ όλα αυτά έχει όλα τα χαρακτηριστικά του ξηρού καρπού και είναι ένας ελαιούχος σπόρος. Επίσης, έχει περισσότερη πρωτεΐνη από οποιοδήποτε άλλο ξηρό καρπό, σε επίπεδα συγκρίσιμα με αυτά των φασολιών.
Τα ωμά αράπικα φιστίκια καταναλώνονται σε όλο τον κόσμο. Τα ψημένα υποβάλλονται σε θέρμανση στους 180 ° C για περίπου 12-15 λεπτά ή στους 160 ° C για 40-60 λεπτά ανάλογα με την περιεκτικότητά τους σε υγρασία.
Το φιστικοβούτυρο δημιουργήθηκε το 1890 ως ένα μαλακό υποκατάστατο των πρωτεϊνών για άτομα που δεν είχαν δόντια. Το 1895, ο Δρ. John Harvey Kellogg κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μια «Διαδικασία προετοιμασίας γεύματος με ξηρούς καρπούς» και χρησιμοποίησε τα φιστίκια για να εξυπηρετήσει τους στρατιώτες.
Αντιοξειδωτικά και γλυκαιμικός δείκτης
Τα φιστίκια είναι μια εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών όπως είναι η ρεσβερατρόλη, τα φαινολικά οξέα και τα φλαβονοειδή. Έχουν επίσης συνένζυμο Q10. Περιέχουν και τα 20 αμινοξέα, και σε υψηλότερη ποσότητα την αργινίνη. Αυτές οι βιοδραστικές ενώσεις έχουν ιδιότητες πρόληψης νόσων και πιστεύεται ότι προάγουν τη μακροζωία. Τέλος, έχουν φυτοστερόλες που εμποδίζουν την απορρόφηση της χοληστερόλης από τη διατροφή.
Δεδομένου ότι τα φιστίκια είναι όσπρια, περιέχουν φυτικό οξύ το οποίο σχετίζεται με τη μείωση της βιοδιαθεσιμότητας άλλων θρεπτικών συστατικών λόγω των δεσμευτικών ιδιοτήτων του, αλλά η ποσότητα στα φιστίκια είναι χαμηλότερη σε σύγκριση με άλλα όσπρια όπως η σόγια (Schlemmer 2009). Οι φυτικές ίνες στα φιστίκια είναι κυρίως αδιάλυτες, με χαμηλότερες τις ποσότητες των διαλυτών ινών (Higgs 2003).
Στην κλίμακα με ανώτατη βαθμολογία το 100, ο γλυκαιμικός δείκτης των φιστικιών είναι 14 και το γλυκαιμικό φορτίο είναι 1. Συνεπώς, η Αμερικανική Ένωση Διαβήτη κατατάσσει τα φιστίκια -και άλλους ξηρούς καρπούς- στις αντιδιαβητικές υπερτροφές.
Λιπαρά και χοληστερόλη
Τα αναδυόμενα στοιχεία δείχνουν ότι ο τύπος του λίπους που καταναλώνουμε μπορεί να επηρεάσει την υγεία με διάφορους τρόπους. Τα φιστίκια περιέχουν κυρίως ακόρεστο λίπος και ιδιαίτερα μονοακόρεστο.
Οι δίαιτες με υψηλά μονοακόρεστα λιπαρά, όπως αυτά που υπάρχουν στα φιστίκια -αλλά και σε άλλους ξηρούς καρπούς καθώς και στο ελαιόλαδο- μειώνουν τα τριγλυκερίδια, την ολική χοληστερόλη κατά 11% και την (κακή) LDL χοληστερόλη κατά 14%, ενώ διατηρούν την (καλή) HDL χοληστερόλη (Pelkman 2004). Τα οφέλη της διατροφής με φιστίκια στη χοληστερόλη είναι συγκρίσιμα με τη διατροφή ελαιολάδου. Ισχυρές ενδείξεις υποστηρίζουν τη συσχέτιση μεταξύ μονοακόρεστου λίπους μέσω ξηρών καρπών και μείωσης του κινδύνου στεφανιαίας νόσου (Matilsky et al. 2009).
Αργινίνη
Τα φιστίκια έχουν το υψηλότερο επίπεδο αργινίνης μεταξύ όλων των τροφίμων. Η αργινίνη (ή L-αργινίνη) είναι ένα αμινοξύ που απαιτείται για την καλή διατήρηση του ήπατος, του δέρματος, των αρθρώσεων και των μυών. Βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, ρυθμίζει τις ορμόνες και το σάκχαρο στο αίμα και προάγει τη γονιμότητα των ανδρών. Η έρευνα έχει δείξει ότι αυτό το αμινοξύ μπορεί να βελτιώσει την κυκλοφορία του αίματος και να βοηθήσει στις καρδιακές παθήσεις.
Η αργινίνη θεωρείται ένα ημι-απαραίτητο αμινοξύ επειδή, αν και ο οργανισμός μπορεί να το παράγει, υπάρχουν στιγμές που μπορεί να απαιτείται ως συμπλήρωμα διατροφής, όπως στην περίπτωση σοβαρών τραυμάτων ή ασθενειών. Η αργινίνη διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνοντας την παραγωγή των Τ λεμφοκυττάρων (Τ-κύτταρα) από το θύμο αδένα.
Επίσης, η αργινίνη είναι πρόδρομος του μονοξειδίου του αζώτου που βοηθά στη χαλάρωσης των αρτηριών, βελτιώνοντας τη ροή του αίματος και την επούλωση των ιστών (Moncada and Higgs 1993). Οι Duggan et al. (2002) θεώρησαν ότι η αργινίνη είναι ένα από τα προστατευτικά θρεπτικά συστατικά του γαστρεντερικού σωλήνα.
Ρεσβερατρόλη
Η ρεσβερατρόλη ανήκει σε μια κατηγορία πολυφαινολικών ενώσεων που ονομάζονται στιλβένια. Ορισμένοι τύποι φυτών παράγουν ρεσβερατρόλη και άλλα στιλβένια ως απόκριση στο στρες, τη μυκητιακή λοίμωξη και την υπεριώδη ακτινοβολία (Jeandet et al. 2012). Η ρεσβερατρόλη είναι λιποδιαλυτή και εμφανίζεται σε μορφές cis και trans. Τόσο η cis όσο και η trans ρεσβερατρόλη υπάρχουν και ως γλυκοζίτες (δεσμευμένες σε ένα μόριο γλυκόζης).
Οι επιστήμονες ενδιαφέρθηκαν να διερευνήσουν τα πιθανά οφέλη της ρεσβερατρόλης για την υγεία μετά το 1992, όταν η παρουσία της αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο κόκκινο κρασί, οδηγώντας σε εικασίες ότι η ρεσβερατρόλη μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση του «Γαλλικού Παραδόξου». Αυτό το βιοφλαβονοειδές πιστεύεται ότι βελτιώνει τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο κατά 30%, μειώνοντας τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου (Fazel Nabavi et al. 2014).
Εκτός από τις αντιοξειδωτικές της ιδιότητες έχει αποδειχθεί ότι η ρεσβερατρόλη δρα χημειοπροληπτικά ενάντια σε διάφορους τύπους καρκίνου τροποποιώντας τις φάσεις έναρξης, προαγωγής και εξέλιξης του όγκου (Delmas et al. 2006). Επιπλέον, η ρεσβερατρόλη επεκτείνει τη διάρκεια ζωής διαφόρων ειδών, συμπεριλαμβανομένων των Saccharomyces cerevisiae, Drosophila melanogaster και των ποντικιών (Baur et al. 2006) -αν και δεν έχουν δείξει όλες οι μελέτες αυτό το αποτέλεσμα.
