Πως οι φυτικές ίνες προστατεύουν το έντερο

To παρακάτω κείμενο βασίστηκε σε άρθρο του Tim Spector, καθηγητή γενετικής επιδημιολογίας, που δημοσιεύθηκε το The Conversation.

Μια μελέτη στο περιοδικό Cell ρίχνει φως στο πώς οι φυτικές ίνες λειτουργούν για την προστασία του εντέρου και δείχνει πόσο σημαντικές είναι για την υγεία μας. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε ποντίκια που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν σε στείρες συνθήκες χωρίς δικά τους μικρόβια του εντέρου.

Κανονικά, όλα τα ζώα από τη γέννησή τους έχουν μια μεγάλη κοινότητα μικροβίων που ζει κυρίως στο κατώτερο έντερο (κόλον). Στους ανθρώπους, αυτό φτάνει τα 40 τρισεκατομμύρια μικρόβια, ξεπερνώντας τα δικά μας κύτταρα. Αυτά τα μικρόβια (κυρίως βακτήρια αλλά επίσης ιοί και μύκητες) έχουν συνεξελιχθεί μαζί μας και παράγουν πολλές από τις βιταμίνες, τις ορμόνες και άλλα ευεργετικά μόρια. Είναι επίσης το κλειδί για τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού μας συστήματος, του βάρους και της διάθεσής μας. Οι άνθρωποι έχουμε περίπου 17 πεπτικά ένζυμα αλλά τα μικρόβια έχουν χιλιάδες γιατί πρέπει να κάνουν την πέψη τροφών υψηλής περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και να εξάγουν από αυτές θρεπτικά συστατικά -κάτι που εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε.

Στο πείραμα, τα αρχικώς στείρα ποντίκια έλαβαν μεταμόσχευση 14 γνωστών βακτηρίων που φυσιολογικά αναπτύσσονται στο ανθρώπινο έντερο. Αλλά δεν κατανάλωναν φυτικές ίνες και αυτό τα οδήγησε να αλλάξουν τις διατροφικές τους συνήθειες. Έτσι τα βακτήρια άρχισαν να τρέφονται με το στρώμα βλέννας (αποτελείται από υδατάνθρακες) που καλύπτει το έντερο. Αυτό δεν θα πείραζε αν συνέβαινε για λίγο, ίσως να ήταν και καλό. Το σώμα έχει χρόνο να αναγεννήσει το στρώμα βλέννας, αλλά όταν συμβαίνει για καιρό όπως στα άτομα που κάνουν μακροχρόνιες δίαιτες πρόχειρου φαγητού- το στρώμα αυτό γίνεται επικίνδυνα λεπτό.

Όταν λείπουν οι φυτικές ίνες το έντερο είναι πολύ πιο ευαίσθητο σε λοιμώξεις. Τα μικρόβια ή μέρη τους μπορούν να διασχίσουν ευκολότερα το τοίχωμα του εντέρου και να μπουν στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτή η κατάσταση έχει χαρακτηριστεί ως «διαρρέον έντερο». Τα άτομα με «διαρρέον έντερο» έχουν περισσότερα βακτηριακά προϊόντα του εντέρου στο αίμα τους, όπως για παράδειγμα ένα το ισχυρό προφλεγμονώδες βακτηριακό προϊόν που λέγεται λιποπολυσακχαρίτης (LPS), και προάγει τη συστηματική φλεγμονή. Εκτός από τις λοιμώξεις, προκαλείται φλεγμονή του παχέος εντέρου και μπορεί να εμφανιστεί μια πάθηση που λέγεται κολίτιδα. Η έλλειψη φυτικών ινών πιστεύεται ότι είναι αιτία για πολλά κοινά εντερικά προβλήματα. Στο πείραμα, οι ερευνητές προσπάθησαν να διορθώσει το πρόβλημα ταΐζοντας τα ποντίκια με πρεβιοτικά. Διαπίστωσαν ότι ενώ οι πραγματικές μη επεξεργασμένες φυτικές ίνες είχαν αποτέλεσμα, όταν τα ποντίκια τρέφονταν με επεξεργασμένες, συμπληρωματικές ίνες, όπως η σκόνη ινουλίνης, αυτό δεν λειτουργούσε καλά.

Ποιο είναι το ξεκάθαρο μήνυμα; Ότι πρέπει να τρώμε τακτικά φυτικές ίνες για να κρατάμε τα μικρόβια μας χαρούμενα και να τα εμποδίσουμε να καταβροχθίσουν τα έντερά μας από μέσα. Εάν τρώτε περισσότερες φυτικές ίνες θα αυξήσετε την ποικιλομορφία και την υγεία των μικροβίων σας και, αυτό θα σας προφυλάξει από ασθένειες.

Οι περισσότεροι άνθρωποι τρώνε πολύ κάτω από την σύσταση των 25-30 γραμμαρίων την ημέρα -αυτή είναι η ελάχιστη ποσότητα- και αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει την σύγχρονη επιδημία του ευερέθιστου εντέρου. Επίσης η πραγματική τροφή ως πηγή φυτικών ινών είναι καλύτερη από τις φυτικές ίνες που παράγονται βιομηχανικά.

Η μελέτη βοηθά επίσης να καταλάβουμε γιατί τα άτομα που ακολουθούν μόνιμες δίαιτες με πρόχειρο φαγητό τα πηγαίνουν τόσο άσχημα με την υγεία τους. Σύμφωνα με μια μελέτη, μόνο 10 ημέρες διατροφής με μπέργκερ και πατάτες μπορούν να αποδεκατίσουν τον αριθμό των ευεργετικών μικροβίων έως και κατά 40%. Ενδεχομένως η μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών να είναι ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει τα μικρόβια του εντέρου -και όχι τόσο η υπερφόρτωση με ζάχαρη ή λίπος.

Να σημειωθεί πως όσοι καταναλώνουν λίγες φυτικές ίνες μπορεί να παίρνουν βάρος πιο γρήγορα και δεν έχουν μεγάλη μικροβιακή ποικιλομορφία.

Δείτε επίσης