Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να οφείλεται σε επιγενετικές αλλαγές που παρουσιάζονται στο DNA. Αυτό υποδηλώνει μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature Biotechnology». Η μελέτη αυτή ρίχνει φως στο πώς γονίδια «υψηλού κινδύνου» για την εκδήλωση της νόσου μπορούν να εκφραστούν ανάλογα με τις επιδράσεις του περιβάλλοντος καθώς και στο γιατί ορισμένοι άνθρωποι νοσούν από ρευματοειδή αρθρίτιδα πιο εύκολα από άλλους.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα έχει φανεί ότι συνδέεται στενά με γονίδια ή τμήματα του DNA τα οποία είναι σημαντικά για την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού. Αυτά τα «ανοσογονίδια» ευθύνονται ως έναν βαθμό για την αυτοάνοση απόκριση του οργανισμού ενάντια στα ίδια τα όργανα και τους ιστούς του, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε ρευματοειδή αρθρίτιδα και σε άλλα αυτοάνοσα νοσήματα.
Συγχρόνως, προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος εμφάνισης ρευματοειδούς αρθρίτιδας αυξάνεται και εξαιτίας εξωγενών παραγόντων, όπως το κάπνισμα.
Επιγενετική και κάπνισμα
Οι επιγενετικοί μηχανισμοί θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ο «κρίκος» που ενώνει την κληρονομικότητα με το περιβάλλον. Ενας τέτοιος επιγενετικός μηχανισμός είναι η μεθυλίωση, μια βιολογική διαδικασία κατά την οποία μεθυλομάδες (χημικοί διακόπτες στα γονίδια) είτε προσδένονται είτε αποσυνδέονται από συγκεκριμένα τμήματα του DNA.
Ο μηχανισμός αυτός είναι ζωτικής σημασίας ώστε τα κατάλληλα γονίδια να είναι ενεργά τις κατάλληλες στιγμές σε διαφορετικούς κυτταρικούς τύπους. Η σημασία τέτοιων μηχανισμών έχει κάνει τους επιστήμονες να κατανοήσουν ότι η επιγενετική «ανάγνωση» του DNA μπορεί να φωτίσει τα αίτια πολλών και διαφορετικών ασθενειών, όπως ο καρκίνος.
Στο πλαίσιο της νέας μελέτης οι ερευνητές έδειξαν όχι μόνο ότι οι επιγενετικές αλλαγές σε ορισμένα γονίδια του ανοσοποιητικού συστήματος συνδέονται με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, αλλά ότι επίσης ορισμένες από αυτές τις αλλαγές διαμεσολαβούν προσδιορίζοντας τον γενετικό κίνδυνο για την ασθένεια.
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε τη μεθυλίωση καθώς και αλληλουχίες DNA σε κύτταρα του αίματος μεγάλου αριθμού ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα καθώς και υγιών εθελοντών. Τα δεδομένα «έτρεξαν» σε ένα νέο μαθηματικό μοντέλο και από την ανάλυση προέκυψε ότι η μεθυλίωση λάμβανε χώρα σε συγκεκριμένα τμήματα του DNA μόνο εάν το άτομο έφερε μια συγκεκριμένη παραλλαγή ενός γονιδίου – γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η μεθυλίωση μπορεί να αποτελεί «μεσάζοντα» που προσδιορίζει τον γενετικό κίνδυνο για τη νόσο.
«Τα ευρήματα αυτά μπορούν να εξηγήσουν για ποιον λόγο τα επικίνδυνα γονίδια προκαλούν νόσο καθώς επίσης και γιατί ορισμένα άτομα ‘πλήττονται’ πιο εύκολα σε σύγκριση με άλλα» ανέφερε ο Τόμας Εκστρεμ, καθηγητής Μοριακής Κυτταρικής Βιολογίας του Τμήματος Κλινικών Νευροεπιστημών στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα και προσέθεσε: «Χαρακτηριστικό παράδειγμα μπορεί να αποτελέσει η γονιδιακή παραλλαγή η οποία έχει στο παρελθόν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο ρευματοειδούς αρθρίτιδας στους καπνιστές. Αυτή τη στιγμή διερευνούμε εάν υπάρχει μια ενδιάμεση επιγενετική σύνδεση μεταξύ της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος σε ό,τι αφορά τη σχέση καπνίσματος και ρευματοειδούς αρθρίτιδας».
