Το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο ονομάζεται τριγμός ή βρουξισμός (bruxism), ο δεύτερος όρος προέρχεται από τη λέξη βρυγμός. Πρόκειται για ένα σφίξιμο των δοντιών που συνοδεύεται από τρίξιμο. Το τρίξιμο των δοντιών είναι μια ακούσια και μη ελεγχόμενη κίνηση της κάτω γνάθου στον ύπνο και αυτό έχει ως συνέπεια, όταν συμβαίνει συχνά, να προκαλείται φθορά στην αδαμαντίνη των δοντιών. Μπορεί ακόμα και να επιφέρει κατάγματα στα δόντια. Το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο μπορεί να παρατηρηθεί τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικες.
Εάν το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο γίνεται με μεγάλη συχνότητα και ένταση, πρέπει να υπάρξει οδοντιατρική αντιμετώπιση γιατί μακροπρόθεσμα θα δημιουργηθούν κατάγματα στην αδαμαντίνη των δοντιών. Οι οδοντίατροι έχουν δει αρκετά άτομα που συστηματικά τρίζουν τα δόντια τους στον ύπνο και έχουν παρατηρήσει ότι χάνουν σημαντική ποσότητα αδαμαντίνης με ταυτόχρονες ευαισθησίες στα δόντια και πονοκεφάλους.
Το τρίξιμο των δοντιών στα παιδιά
Πολλές φορές τα παιδιά από μικρή ακόμα ηλικία τρίζουν τα δόντια τους στον ύπνο. Τα αίτια δεν είναι με γνωστά, μπορεί όμως να οφείλεται στο στρες. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο δεν έχει σοβαρές επιπτώσεις στη συνολική οδοντική κατάσταση των παιδιών, μέχρι να εμφανιστούν τα μόνιμα δόντια στο στόμα. Επίσης είναι μια συνήθεια την οποία δεν ελέγχουν τα παιδιά. Από την άλλη μεριά, δεν χρειάζεται να γίνει κάποια θεραπεία ή παρέμβαση τουλάχιστον μέχρι να έρθουν τα πρώτα μόνιμα δόντια. Αν το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο συνεχιστεί και μετά την ανατολή των μονίμων δοντιών τότε θα πρέπει να αξιολογηθεί προσεκτικά και κυρίως αν δημιουργεί περιοχές που τα μόνιμα δόντια εμφανίζουν αποτριβές, κάτι που είναι πολύ σπάνιο για ηλικίες μέχρι την εφηβεία. Το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο σταματάει σε ποσοστό 90% μέχρι την ηλικία των 10-12 ετών χωρίς άλλες επιπτώσεις στα δόντια. Αν συνεχιστεί πέρα από αυτή την ηλικία θα πρέπει να αντιμετωπιστεί, συνήθως με την κατασκευή ενός νάρθηκα που χρησιμοποιείται στον ύπνο. Ο νάρθηκας είναι ένα πλαστικό πέταλο που παρεμβάλλεται ανάμεσα στα δόντια της άνω και της κάτω γνάθου και τα προστατεύει από τη φθορά.
Τρίξιμο των δοντιών και συνέπειες
Το ενοχλητικό τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο είναι λιγότερο συχνό στους ενήλικες απ’ ότι στα παιδιά. Θεωρείται πάντως ότι το 25% των ενηλίκων κάποια στιγμή στη ζωή τους παρουσιάζουν βουρξισμό. Βέβαια, αυτός που τρίζει τα δόντια του στον ύπνο δεν μπορεί να το καταλάβει μόνος του και το μαθαίνει από την/τον σύντροφό του. Μερικοί ενήλικες τρίζουν επίσης τα δόντια τους κατά τη διάρκεια της ημέρας σε περιόδους έντονης κόπωσης ή πνευματικής εργασίας. Το τρίξιμο των δοντιών φέρνει πόνο στις αρθρώσεις των γνάθων, μυαλγίες και τακτικούς πρωινούς πονοκέφαλους. Σε μελέτες που έχουν δημοσιευθεί, διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς με πονοκεφάλους, σφίγγουν τις γνάθους τους κατά τη διάρκεια του ύπνου 14 φορές πιο έντονα από τους ασυμπτωματικούς ασθενείς. Υπολογίζεται ότι μόνο το 5% όσων τρίζουν τα δόντια τους στον ύπνο, όπως είναι ο πόνος στο σαγόνι και πονοκέφαλοι.
Το τρίξιμο των δοντιών, όταν γίνεται συχνά στον ύπνο, έχουν ως επακόλουθο την καταστροφή των μασητικών επιφανειών των δοντιών με αποτέλεσμα να προκύπτουν λειτουργικά-συγκλεισιακά αλλά και αισθητικά προβλήματα για το στόμα. Επίσης ο βρουξισμός μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στην κροταφογναθική άρθρωση και είναι πολύ πιθανό το πρωί να υποφέρει κάποιος από πονοκέφαλο και έντονη πίεση στους μασητήρες.
Τρίξιμο των δοντιών, αιτία και θεραπεία
Κατά κύριο λόγο το τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο έχει ψυχολογική αιτία, όπως:
– Το έντονο άγχος και στρες,
– Η καταπίεση και ο θυμός είναι σίγουρα μια αιτία για τον βρουξισμό
– Άλλοι παράγοντες είναι η καφεΐνη και η νικοτίνη που αυξάνουν το στρες. Επίσης η αδρεναλίνη συνηγορεί στον βρουξισμό.
Το τρίξιμο των δοντιών μπορεί να εξαλειφθεί μέσα σε λίγες μόνο μέρες, μετά την επίσκεψη στον οδοντίατρο. Σε μια και μόνο επίσκεψη στο ιατρείο κατασκευάζεται ένας εξατομικευμένος μικρός νάρθηκας στα δυο επάνω κεντρικά πρόσθια δόντια. Πρόκειται για ένα λεπτό, κινητό μηχάνημα (ειδικό μασελάκι), σε πλήρη αποτύπωση και εφαρμογή με ακρίβεια στο στόμα, που φοριέται μόνο στον ύπνο. Εξαιτίας του μικρού του μεγέθους είναι εύκολα ανεκτό από όλους τους ασθενείς. Με αυτόν τον νάρθηκα γίνεται πρακτικά αδύνατο το τρίξιμο των πίσω δοντιών και διατηρούνται χαλαροί οι μύες των γνάθων. Έτσι συνήθως αρχίζουν να εξαφανίζονται οι πρωινοί πονοκέφαλοι, οι πόνοι στον αυχένα, η ευαισθησία στις γνάθους και όλα τα σχετικά συμπτώματα που σχετίζονται με το ακούσιο και ανεξέλεγκτο τρίξιμο των δοντιών στον ύπνο.
