Η εμμηνόπαυση είναι στάδιο της ζωής και όχι παθολογική κατάσταση, όμως επειδή υπάρχουν κάποια συμπτώματα οι γιατροί μιλούν για θεραπεία ή αντιμετώπιση.
Με πολύ απλούς όρους είναι η μετάβαση από το χρονικό διάστημα που έχετε μηνιαίο κύκλο και μπορείτε να κάνετε παιδιά στο χρονικό διάστημα που σταματά ο μηνιαίος κύκλος και δεν μπορείτε να μείνετε έγκυος.
Η εμμηνόπαυση συμβαίνει, όταν οι ωοθήκες δεν έχουν πια ωάρια και δεν παράγουν αρκετά οιστρογόνα, ώστε να διεγερθεί επαρκώς το ενδοθήλιο της μήτρας και του κόλπου σας.
Η εμμηνόπαυση συμβαίνει φυσιολογικά στις περισσότερες γυναίκες μεταξύ 45 και 55 ετών. Όταν φτάσετε στη μέση ηλικία, θα καταλάβετε ότι πλησιάζετε στην εμμηνόπαυση, όταν οι περίοδοι σας γίνουν ακανόνιστες. Μπορεί να έχετε περίοδο περισσότερο ή λιγότερο συχνά, μπορεί να χάνετε περιόδους ή να έχουν οι περίοδοι σας μεγαλύτερη ή μικρότερη διάρκεια και να είναι πιο βαριές.
Κατ’ εκτίμηση το ένα τρίτο των γυναικών δεν παρουσιάζει διαταραχές εμμήνου ρύσεως πριν την εμμηνόπαυση. Για τις περισσότερες γυναίκες η εμμηνόπαυση είναι μια σταδιακή διαδικασία, η οποία διαρκεί από πολλούς μήνες μέχρι πολλά χρόνια, καθώς οι ωοθήκες εκκρίνουν όλο και λιγότερα οιστρογόνα. Μπορεί να εξακολουθείτε να παράγετε οιστρογόνα κάπου αλλού στο σώμα σας, αλλά η συνολική ποσότητα ελαττώνεται δραματικά κατά την εμμηνόπαυση.
Κυριολεκτικά η εμμηνόπαυση αρχίζει, όταν έχετε περίοδο για τελευταία φορά. Κλινική εμμηνόπαυση επέρχεται, όταν δεν έχετε περίοδο για 12 μήνες. Προ-εμμηνόπαυση είναι η χρονική περίοδος 5-10 ετών, που αρχίζει όταν για πρώτη φορά γίνουν ακανόνιστες οι περίοδοι, και διαρκεί, μέχρι να προσαρμοστεί πλήρως το σώμα σας στις ορμονικές μεταβολές.
Αν και δεν είναι απίθανο να έχει μια γυναίκα περίοδο στα 55 της, η μέση ηλικία της τελευταίας εμμήνου ρύσεως είναι τα 50-51 χρόνια.
Συμπτώματα
Η εμμηνόπαυση συνδέεται με ένα αριθμό συμπτωμάτων, όπως εξάψεις και κολπικές μεταβολές. Οι εξάψεις συμβαίνουν, όταν διαστέλλονται τα αιμοφόρα αγγεία. Μερικές γυναίκες αντιμετωπίζουν ήπιες εξάψεις, ενώ σε άλλες οι εξάψεις προκαλούν ακραία ενόχληση. Ορισμένες γυναίκες μπορεί να ξυπνούν μούσκεμα στον ιδρώτα πολλές φορές κάθε νύχτα (νυχτερινές εφιδρώσεις).
Στη διάρκεια της ημέρας μπορεί να νιώθουν αμηχανία, επειδή γίνεται φανερό, όταν έχουν εξάψεις, καθώς νιώθουν τα πρόσωπα τους να φλογίζονται και αρχίζουν να ιδρώνουν. Βοηθάει να θυμάστε ότι τις περισσότερες φορές οι εξάψεις προκαλούν μια ελαφριά μόνο αλλαγή στο χρώμα του δέρματος και έτσι οι άλλοι δεν το προσέχουν.
Όλες οι γυναίκες παρουσιάζουν σταδιακή αλλαγή στον κόλπο κατά την εμμηνόπαυση. Η λέπτυνση των τοιχωμάτων του κόλπου και η μειωμένη ύγρανση μπορεί να κάνουν επώδυνη τη σεξουαλική επαφή. Οι κολπικές αλλαγές και η λέπτυνση του βλεννογόνου της ουρήθρας μπορεί να προκαλέσουν ευπάθεια σε κολπικές και ουρολογικές λοιμώξεις.
Η οστεοπόρωση, μια διαταραχή κατά την οποία τα οστά γίνονται πορώδη και εύθραυστα, μπορεί να είναι σοβαρό πρόβλημα. Είναι πιο συνηθισμένη σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση. Άλλα νοσήματα, όπως η στεφανιαία νόσος και ο καρκίνος του μαστού, εμφανίζονται περισσότερο μετά την εμμηνόπαυση.
Πολλές γυναίκες παρουσιάζουν κατά την εμμηνόπαυση προβλήματα ύπνου και ένα μικρό ποσοστό συναισθηματικές δυσκολίες. Όμως η συσχέτιση των συναισθηματικών δυσκολιών με την εμμηνόπαυση είναι δύσκολο να αποδειχτεί ή να απορριφθεί, επειδή η μέση ηλικία είναι συχνά δύσκολη περίοδος για γυναίκες και άνδρες, ειδικά αν τα παιδιά φύγουν από το σπίτι, αν αρρωστήσουν σύζυγοι και φίλοι και πεθάνουν ηλικιωμένοι γονείς. Κάθε μία από αυτές τις αλλαγές μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της διάθεσης που καμιά φορά αποδίδονται στην εμμηνόπαυση.
Η εμμηνόπαυση μπορεί επίσης να επηρεάσει θετικά τη σωματική και διανοητική σας υγεία. Για παράδειγμα, αν έχετε ημικρανίες ή ενδομητρίωση, τα συμπτώματα συχνά ελαττώνονται ή εξαφανίζονται. Επιπλέον, δε χρειάζεται πια να ανησυχείτε για το αν θα μείνετε έγκυος.
Σημεία και συμπτώματα
- Διακοπή εμμήνου ρύσεως.
- Εξάψεις, ξαφνικό ερύθημα του προσώπου και του λαιμού που συνοδεύεται από αίσθηση ζέστης.
- Λέπτυνση των ιστών του κόλπου και μείωση της λίπανσης που μπορεί να κάνει επώδυνη τη συνουσία.
- Αϋπνία.
Τα συμπτώματα φεύγουν μόνα τους σε λίγους μήνες ή χρόνια. Όμως μπορεί να θελήσετε να επισκεφθείτε το γιατρό, για να ανακουφιστείτε από τις εξάψεις και άλλες ενοχλήσεις της εμμηνόπαυσης, όπως η ξηρότητα του κόλπου.
Αντιμετώπιση
Αν και δεν μπορεί να διατηρηθεί η λειτουργία των ωοθηκών, τα σημεία και τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί συνήθως να αντιμετωπιστούν με φάρμακα. Οι συνήθειες του τρόπου ζωής επίσης μπορεί να προλάβουν ή να ελέγξουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Τρόπος ζωής. Η καλά ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση και η αποφυγή εκλυτικών παραγόντων μπορεί να σας βοηθήσουν να περάσετε εύκολα αυτό το στάδιο της ζωής σας, με λιγότερα ή ηπιότερα συμπτώματα.
Διατροφή. Η θρεπτική διατροφή με λίγα κορεσμένα λίπη και χοληστερίνη και η διατήρηση υγιούς βάρους μπορεί να περιορίσουν τις εξάψεις και τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Για να περιοριστεί ο κίνδυνος οστεοπόρωσης να επιλέγετε τροφές πλούσιες σε ασβέστιο, ειδικά όσο είστε νέες. Το ασβέστιο βρίσκεται στα γαλακτοκομικά προϊόντα και στα πράσινα λαχανικά. Οι γυναίκες κάτω των 50 ετών πρέπει να παίρνουν 1.000 mg ασβέστιο την ημέρα και άνω των 50 ετών, 1.200 έως 1.500 mg την ημέρα.
Άσκηση. Οι ασκήσεις μεταφοράς βάρους, όπως το περπάτημα και τα βαράκια, μπορεί να επιβραδύνουν την απώλεια οστικής μάζας. Η άσκηση επίσης συμβάλλει στη γενική ευεξία, που μπορεί να κάνει ευκολότερη την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
Εκλυτικοί παράγοντες. Για να περιορίσετε τις εξάψεις και τις νυχτερινές εφιδρώσεις, εξακριβώστε τι σας προκαλεί εξάψεις και προσπαθήστε να το διαχειριστείτε ή να το αποφύγετε. Παράγοντες πρόκλησης μπορεί να είναι το στρες, οι μεγάλες θερμοκρασίες, οι πικάντικες τροφές, η καφεΐνη και τα ζεστά ποτά.
Διαταραχές Ορμονών και Έμμηνος Ρύση. Μια πολύπλοκη έκκριση ορμονών διέπει το μηνιαίο κύκλο. Ο υποθάλαμος του εγκεφάλου σας εκπέμπει χημικές ουσίες, που λέγονται παράγοντες έκκρισης, στην υπόφυση. Μετά η υπόφυση εκκρίνει ορμόνες (γοναδοτροπίνες) που με την κυκλοφορία του αίματος πηγαίνουν στις ωοθήκες σας και παρακινούν τα ωοθυλάκια να εκκρίνουν οιστρογόνα και προγεστερόνη. Τα οιστρογόνα και οι προγεστερόνη ετοιμάζουν τη μήτρα για πιθανή εγκυμοσύνη. Σε κάθε στάδιο αυτής της διαδικασίας τα πράγματα μπορεί να μην πάνε σωστά.
Πολλές ορμονικές διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν διαταραχές εμμήνου ρύσεως. Ο υποθάλαμος μπορεί να επηρεαστεί από νόσο, στρες ή ναρκωτικά. Πιο σπάνια ο υποθάλαμος σας εμφανίζει μια διαταραχή – όγκο ή λοίμωξη, για παράδειγμα – που μπορεί να επηρεάσει την περίοδο.
Αν ο υποθάλαμος δε διεγείρει την υπόφυση, θα σταματήσει η παραγωγή οιστρογόνου και η έμμηνος ρύση. Καμιά φορά η υπόφυση εκκρίνει μεγάλη ποσότητα της ορμόνης προλακτίνης, που προκαλεί την παραγωγή γάλακτος, όταν η γυναίκα θηλάζει. Αν εκκριθεί υπερβολική προλακτίνη σε άλλο χρόνο, μπορεί να εμποδίσει την ωορρηξία και την περίοδο.
Φάρμακα και διατροφικά συμπληρώματα. Έχει χρησιμοποιηθεί η θεραπεία υποκατάστασης ορμονών (HRT), για να μειώσει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης ή για να περιορίσει τον κίνδυνο καταστάσεων που συνδέονται με τη μείωση των οιστρογόνων. Λόγω των ανησυχιών για κινδύνους που συνδέονται με τη θεραπεία υποκατάστασης μπορεί να χρησιμοποιηθούν επίσης και άλλα φάρμακα για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων συμπτωμάτων.
Η βιταμίνη Ε και το βότανο φυγόκορη μπορεί να έχουν κάποιο αποτέλεσμα στον περιορισμό των εξάψεων. Αν και η φυγόκορη μπορεί να έχει αποτελέσματα σαν τα οιστρογόνα, είναι άγνωστο αν έχει και τους κινδύνους των οιστρογόνων. Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της πέραν των 6 μηνών δεν έχουν μελετηθεί. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων δεν μπορεί να ελέγχει στενά τα συμπληρώματα και έτσι δεν υπάρχει εγγύηση για τον έλεγχο ασφαλείας, καθαρότητας και ποιότητας.
Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να είναι μια επιλογή στα χρόνια αμέσως πριν την εμμηνόπαυση. Μπορεί να βοηθήσουν να ελέγξετε τις ακανόνιστες αιμορραγίες, να μειώσουν τις βαριές περιόδους και να περιορίσουν τις εξάψεις, τις νυχτερινές εφιδρώσεις και την ξηρότητα του κόλπου. Υπάρχουν κίνδυνοι που σχετίζονται με αυτά τα φάρμακα, όπως η θρόμβωση του αίματος και η αρτηριακή υπέρταση.
Τα κολπικά υπόθετα, οι κρέμες ή οι δακτύλιοι αργής αποδέσμευσης οιστρογόνων, που εισάγονται στον κόλπο,
μπορεί να χρησιμοποιηθούν, για να ανακουφίσουν από την ξηρότητα του κόλπου, την επώδυνη συνουσία και τα ενοχλητικά ουρολογικά συμπτώματα, που μπορεί να εμφανιστούν μετά την εμμηνόπαυση.
