Πως ο ήλιος ωφελεί την υγεία – ανεξάρτητα από τη βιταμίνη D

Ο ήλιος θεωρούνταν παραδοσιακά ευεργετικός, στην συνέχεια όμως διαπιστώθηκε ότι προκαλεί καρκίνους του δέρματος. Πρόσφατες, ωστόσο, επιστημονικές μελέτες ανακάλυψαν ξανά τις ευεργετικές επιδράσεις των ηλιακών ακτίνων στην ανθρώπινη υγεία. Μια σωστή δόση ηλιοφάνειας μας κάνει να ζούμε περισσότερο, να είμαστε πιο υγιείς και πιο ευτυχισμένοι.

Το φως του ήλιου μπορεί να μας προστατεύσει από παχυσαρκία, καρδιακές προσβολές, εγκεφαλικά επεισόδια, άσθμα και σκλήρυνση κατά πλάκας. Επίσης, ενισχύει τη λίμπιντο και γενικά την ψυχική διάθεση.

Τα καλά αυτά δεν συμβαίνουν απλώς επειδή αυξάνεται η παραγωγή της βιταμίνης D η οποία βοηθά στο χτίσιμο υγιών οστών και δοντιών και μπορεί να προστατεύσει από τον καρκίνο του εντέρου. Οι ηλιακές ακτίνες ωφελούν το σώμα μας με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, η έκθεση στον ήλιο κάνει το σώμα να παράγει περισσότερο μονοξείδιο του αζώτου (νιτρικό οξείδιο ή ΝΟ), μια χημική ουσία που διατηρεί σε φόρμα τις αρτηρίες.

Η έλλειψη του ήλιου είναι τόσο κακή όσο το κάπνισμα

Μια σημαντική ένδειξη για τα οφέλη της ηλιοφάνειας έχει προκύψει από μια μελέτη σε περίπου 30.000 γυναίκες από τη Σουηδία των οποίων οι συνήθειές  τους σχετικά με την ηλιοθεραπεία καταγράφηκαν για 20 χρόνια.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Internal Medicine, διαπίστωσε ότι, κατά μέσο όρο, 1,5 γυναίκες στις 100 οι οποίες ανέφεραν ότι έκαναν ηλιοθεραπεία μέχρι μία φορά την ημέρα βρέθηκαν να έχουν πεθάνει κατά τη διάρκεια των 20 ετών, σε σύγκριση με 3 στις 100 για τις γυναίκες που δήλωσαν ότι είχαν αποφύγει την ηλιοθεραπεία.

Οι ερευνητές που ηγήθηκαν της μελέτης είπαν ότι μη καπνιστές που αποφεύγουν τον ήλιο έχουν προσδόκιμο ζωής παρόμοιο με τους καπνιστές που εκτίθενται στον ήλιο.

Έκφραση των γονιίδων

Ο δρ Richard Weller, λέκτορας δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, δημοσίευσε το 2015 μια μελέτη στο περιοδικό Maturitas προειδοποιώντας ότι οι ηλικιωμένοι άνθρωποι έχουν περισσότερο ανάγκη τον ήλιο. «Οι συμβουλές για μια υγιή έκθεση στον ήλιο πρέπει να επανεξεταστούν”, ανέφερε. “Υπάρχει μείωση των καρδιαγγειακών παθήσεων και των θανάτων από όλες τις αιτίες με αυξημένη έκθεση στον ήλιο”.

Πριν από δύο χρόνια, η ομάδα του Weller έδειξε ότι η έκθεση στο ηλιακό φως μπορεί να ρίξει την αρτηριακή πίεση, κάτι που μειώνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου. Το όφελος αυτό δεν έχει σχέση με τη βιταμίνη D αλλά με το νιτρικό οξείδιο το οποίο απελευθερώνεται στα αιμοφόρα αγγεία.

Ο Weller δήλωσε: “Φαίνεται ότι το φως του ήλιου αλλάζει τον τρόπο που συμπεριφέρονται τα γονίδιά μας. Πέρυσι, επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Cambridge έδειξαν ότι η έκφραση του 28% των γονιδίων αλλάζει, ανάλογα με την εποχή”.

Οι ερευνητές του Cambridge έγραψαν στο περιοδικό Nature Communications ότι το χειμώνα αυξάνεται η δραστηριότητα των φλεγμονωδών γονιδίων του ανοσοποιητικού συστήματος ενώ το καλοκαίρι αυξάνεται η δραστηριότητα των αντι-φλεγμονωδών γονιδίων. Η χρόνια φλεγμονή σχετίζεται με σύγχρονες επιδημίες όπως η καρδιακή προσβολή, ο διαβήτης και ο καρκίνος.

“Όπως συνέβη με το μονοξείδιο του αζώτου και τη γονιδιακή έκφραση, νομίζω ότι θα υπάρξουν και άλλοι θετικοί παράγοντες που θα ανακαλύψουν στο μέλλον”, λέει ο Weller.

Προστατεύει από την παχυσαρκία

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι το φως του ήλιου μπορεί ακόμη και να μας βοηθήσει να κρατήσουμε πιο λεπτό το σώμα μας, σύμφωνα με μελέτες από τα Πανεπιστήμια του Σαουθάμπτον και του Εδιμβούργου που έγιναν σε ποντίκια.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η υπεριώδης ακτινοβολία μπορεί να καταστείλει την ανάπτυξη της παχυσαρκίας και των συμπτωμάτων του διαβήτη τύπου 2.

Τα οφέλη αυτά ήταν και πάλι ανεξάρτητα από τις επιδράσεις της βιταμίνης D, ανέφεραν οι ερευνητές στο περιοδικό Diabetes το 2014. Αντ’ αυτού πιστεύουν ότι τα αποτελέσματα έχουν αιτία και πάλι στην αυξημένη παραγωγή του μονοξείδιο του αζώτου. Χωρίς αρκετό μονοξειδίου του αζώτου στο αίμα, η ινσουλίνη μπορεί να μην λειτουργεί σωστά, επιτρέποντας την ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2.

Άλλες έρευνες δείχνουν ότι η έκθεση σε άφθονο φως του ήλιου μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Επιδημιολόγοι έχουν χρησιμοποιήσει τις καιρικές συνθήκες από δορυφορικά αρχεία για να καθορίσουν πόσο ηλιακό φως έπεφτε πάνω σε 16.000 ανθρώπους που ζουν σε ολόκληρες τις ΗΠΑ σε μια περίοδο 15 ετών. Η έρευνα αυτή, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Annals of Neurology το 2013 από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα αποκάλυψε ότι η περισσότερη ηλιοφάνεια μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Καλύτερη διάθεση

Όλοι έχουν την τάση να αισθάνονται πιο ευτυχισμένοι όταν ο ήλιος λάμπει στον ουρανό. Η έρευνα δείχνει ότι το κύριο μήκος κύματος του ηλιακού φωτός διεγείρει αισθητήρες στον αμφιβληστροειδή που ρυθμίζουν το ρολόι του σώματός μας. Αυτό με τη σειρά του ρυθμίζει την ποσότητα της μελατονίνης, της ορμόνης του ύπνου.

Ορισμένες μελέτες, όπως μια έκθεση από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα στη Σουηδία, που δημοσιεύθηκε το 2016 στο περιοδικό PLoS ONE έδειξε ότι μια διαταραχή των επιπέδων μελατονίνης συνδέεται με την κατάθλιψη, τη νόσο Αλτσχάιμερ και τη νόσο Πάρκινσον.

Τα μάτια των παιδιών

Η έλλειψη του ηλιακού φωτός έχει φυσικές επιπτώσεις και στα παιδιά. Μια αυστραλιανή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Vision Science το 2009 βρήκε ότι τα παιδιά που περνούν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους σε εσωτερικούς χώρους έχουν σημαντικά αυξημένη συχνότητα εμφάνισης μυωπίας.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η ντοπαμίνη, ένας νευροδιαβιβαστής, είναι υπεύθυνος γι’ αυτό. Ο ήλιος κάνει τον αμφιβληστροειδή να απελευθερώσει περισσότερη ντοπαμίνη κι αυτό εμποδίζει την εμφάνιση της μυωπίας.

Ερωτική διάθεση

Το φως του ήλιου αυξάνει επίσης τη λίμπιντο σύμφωνα με μια αυστριακή μελέτη που αφορούσε 2.299 άνδρες και δημοσιεύθηκε το 2010.

Ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Γκρατς ανακάλυψαν ότι τα επίπεδα της ορμόνης τεστοστερόνη κατά το μήνα Αύγουστο είναι μεγαλύτερα ενώ μειώνονται το χειμώνα (τα χαμηλότερα είναι το Μάρτιο).

Καρκίνος και αντηλικά

Ο Weller παραδέχεται ότι οι άνθρωποι που ζουν σε ηλιόλουστα κλίματα έχουν περισσότερους καρκίνους του δέρματος, επειδή η ηλιακή ακτινοβολία μεταλλάσσει το DNA και δημιουργεί ελεύθερες ρίζες που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνους.

“Όμως, η επιδημιολογία υποδηλώνει ότι συνολικά, οι άνθρωποι που εκτίθενται σε περισσότερο φως του ήλιου τείνουν να ζουν περισσότερο, παρόλο που ο πληθυσμός τους εμφανίζει πιο πολλούς καρκίνους του δέρματος”.

Ο ίδιος θεωρεί ότι η αποφυγή του ήλιου ή η συνεχής χρήση αντηλιακών μπορεί να είναι ένας νέος παράγοντας κινδύνου για καρδιακή νόσο.

Δείτε επίσης