Ο κίνδυνος για καρδιακή προσβολή (έμφραγμα) και εγκεφαλικό αξιολογείται σήμερα από πέντε βασικούς παράγοντες: τη χοληστερίνη, την αρτηριακή πίεση, το κάπνισμα, το μεταβολικό σύνδρομο και την καθιστική ζωή. Φαίνεται όπως πως υπάρχει και ένας άλλος ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου οποίος παρότι είναι πολύ σημαντικός και ακριβής δεν εκτιμάται συχνά: η ασβέστωση (αποτιτάνωση) των αρτηριών.
Η ασβέστωση (calcification) ή ασβεστιοποίηση έχει μεγάλη σημασία διότι μπορεί να κρίνει ποια άτομα είναι κατάλληλα για φάρμακα όπως είναι η ασπιρίνη και οι στατίνες.
Η αθηρωματική πλάκα, η οποία είναι υπεύθυνη για τις καρδιακές προσβολές και τα ισχαιμικά εγκεφαλικά, μεγαλώνει μέσα στα τοιχώματα των αρτηριών εξαιτίας της χοληστερίνης που εναποτίθεται και της αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος που δημιουργεί φλεγμονή. Η τελευταία αντίδραση του σώματος σ’ αυτή την διαδικασία είναι η εναπόθεση ασβεστίου στην αθηρωματική πλάκα, η λεγόμενη ασβέστωση. Το ασβέστιο κάνει τις αρτηρίες σκληρές και αυξάνει κατά πολύ τον κίνδυνο ενός εμφράγματος.
Εδώ και δεκαετίες, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει ότι οι ασβεστώσεις των αρτηριών αποτελούν ένα σημαντικό και ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για έμφραγμα και ισχαιμικό εγκεφαλικό.
Τώρα, μια νέα μελέτη Αμερικανών επιστημόνων που δημοσιεύθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιθεώρηση Καρδιάς (EHJ) δείχνει ότι οι παραδοσιακοί παράγοντες κινδύνου για καρδιοαγγειακά επεισόδια, όπως είναι η αρτηριακή πίεση και η χοληστερίνη δεν αρκούν από μόνοι τους να αξιολογήσουν την πιθανότητα να πάθει κάποιος καρδιακή προσβολή ή ισχαιμικό εγκεφαλικό. Διότι ακόμη καλύτερος δείκτης κινδύνου είναι η μέτρηση του συσσωρευμένου ασβεστίου στις αρτηρίες.
Ενδέχεται, όσοι έχουν ελάχιστο ή καθόλου ασβέστιο στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών τους, να είναι απίθανο να πάθουν έμφραγμα ή εγκεφαλικό έστω κι αν έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση ή αυξημένη χοληστερίνη. Αντίθετα, αυτοί που έχουν χαμηλή αρτηριακή πίεση και μειωμένη χοληστερίνη μπορεί να έχουν αυξημένο κίνδυνο για έμφραγμα και ισχαιμικό εγκεφαλικό επειδή διαθέτουν προχωρημένη ασβέστωση στις αρτηρίες τους.
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, του Βrigham and Women’s hospital και άλλων νοσηλευτικών κέντρων στις ΗΠΑ. Και έδειξε ότι ένας στους έξι εθελοντές που θεωρούνταν χαμηλού κινδύνου επειδή είχαν χαμηλή αρτηριακή πίεση και μειωμένη χοληστερίνη, διέτρεχαν στην πραγματικότητα υψηλό κίνδυνο για έμφραγμα επειδή είχαν αυξημένο ασβέστιο στα τοιχώματα των αρτηριών.
Ασβέστωση και στατίνες
Οι ερευνητές υπέβαλλαν σε αξονική τομογραφία σχεδόν 7.000 εθελοντές για να μετρήσουν τον δείκτη αποτιτάνωσης των στεφανιαίων αρτηριών τους (CAC ή Coronary Αrtery Calcium). Ο δείκτης αυτός υπολογίζεται με βάση τα ιζήματα ασβεστίου στο εσωτερικό των αρτηριών, την ηλικία και το φύλο, και οι τιμές του κυμαίνονται από μηδέν έως μερικές εκατοντάδες. Όταν υπάρχει αποτιτάνωση στα τοιχώματα των αρτηριών, οι αρτηρίες δεν είναι ελαστικές αλλά παρουσιάζουν επικίνδυνη σκλήρυνση.
Όπως έδειξε η μελέτη, οι εθελοντές που είχαν χαμηλό ασβέστιο στις αρτηρίες διέτρεχαν μικρό κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού μέσα στην επόμενη επταετία και έτσι χρειάζονταν μόνον συμβουλές για τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής τους. Αντιθέτως, όσοι είχαν υψηλό CAC (πάνω από 50-100), χρειάζονταν φάρμακα. Συνολικά, ο κίνδυνος αυξανόταν κατ’ αναλογίαν με το CAC: όσο υψηλότερο ήταν το ασβέστιο στις αρτηρίες, τόσο περισσότερο κινδύνευαν οι εθελοντές.
Ο επικεφαλής της μελέτης δρ Μάικλ Σίλβερμαν, καρδιολόγος στο Brigham and Women’s Hospital της Βοστώνης, ανέφερε ότι ο δείκτης της ασβέστωσης είναι ανώτερος από κάθε άλλον στην πρόβλεψη των καρδιακών προσβολών. Και πρόσθεσε: “Δείξαμε ότι με βάση τους παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου, αγνοείται ένα σημαντικό μέρους του ρίσκου και επιπλέον δίνονται φάρμακα σε πολλούς ανθρώπους που δεν τα χρειάζονται”.
Στην ίδια κατεύθυνση ήταν και οι δηλώσεις του δρ Ρότζερ Σκοτ Μπλούμενθαλ, καθηγητή Ιατρικής, ο οποίος συμμετείχε στη μελέτη. “Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η χρήση μόνον των παραδοσιακών παραγόντων κινδύνου έχει ως συνέπεια να μην γίνεται αντιληπτό υψηλό ποσοστό ατόμων που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για έμφραγμα. Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος να χορηγούνται στατίνες σε άτομα που δεν τα χρειάζονται. Ανακαλύψαμε ότι το 15% των εθελοντών, που ήταν χαμηλού καρδιαγγειακού κινδύνου με βάση την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερίνη τους, είχαν στην πραγματικότητα CAC πάνω από 100 και έτσι διέτρεχαν σχετικά υψηλό κίνδυνο καρδιακού επεισοδίου μέσα στα επόμενα χρόνια», εξήγησε ο δρ Μπλούμενθαλ.
«Αντίθετα, το 35% των εθελοντών που θεωρούνταν πολύ υψηλού κινδύνου και έτσι έκαναν εντατική θεραπεία με ασπιρίνη και στατίνες για τη μείωση της χοληστερίνης, δεν είχαν ασβεστώσεις στις στεφανιαίες αρτηρίες τους και έτσι είχαν εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό εμφραγμάτων στη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης», πρόσθεσε.
Να σημειωθεί ότι η βιταμίνη Κ2 μπορεί να καταπολεμά την ασβέστωση των αρτηριών.
