Οι περισσότεροι άνθρωποι που καταναλώνουν γάλα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά έχουν μικρότερα τελομερή. Μια ενδιαφέρουσα μελέτη βρήκε ότι οι ενήλικες που πίνουν πλήρες γάλα ή με 2% λιπαρά έχουν σημαντικά βραχύτερα τελομερή από όσους καταναλώνουν γάλα με 1% λιπαρά.
Η βιολογική γήρανση επηρεάζεται από τη διατροφή. Η πρόσληψη υγιεινών τροφών όπως οι καρποί με κέλυφος και οι σπόροι σχετίζονται με μεγαλύτερο μήκος τελομερών, ενώ η κατανάλωση λιγότερο υγιεινών τροφίμων, όπως τα επεξεργασμένα κρέατα, σχετίζεται με βραχύτερα τελομερή. Η πρόσληψη φυτικών ινών συμβαδίζει με μεγαλύτερα τελομερή όπως και η υψηλότερη πρόσληψη λαχανικών και φρούτων. Ωστόσο, η κατανάλωση λιπών και ελαίων σχετίζεται με βραχύτερα τελομερή και αυξημένα βιολογικά επίπεδα γήρανσης.
Ένα ερώτημα που απασχολεί είναι ποια είναι η επίδραση του γάλακτος στα τελομερή και κατ’ επέκταση στη βιολογική γήρανση.
Το γάλα είναι ένα αμφισβητούμενο τρόφιμο από πλευράς υγείας. Περιέχει ασβέστιο και γι’ αυτό θεωρείται ότι κάνει καλό στα οστά αλλά ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση δεν φαίνεται να υπάρχει ομοφωνία. Για παράδειγμα σε μια μελέτη του 2018 (Feskanich et al.), η πρόσληψη γάλακτος συνδέθηκε με χαμηλότερο κίνδυνο κατάγματος του ισχίου, ενώ σε άλλη μελέτη, πάλι του 2018 (Michaelsson et al.) συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο κατάγματος του ισχίου. Περαιτέρω, μια μετα-ανάλυση του 2011 που περιελάμβανε έξι μελέτες με έμφαση στις γυναίκες και τρεις μελέτες σε άνδρες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πρόσληψη γάλακτος και το κάταγμα του ισχίου είναι άσχετα μεταξύ τους.
Είναι σαφές ότι οι επιδράσεις της κατανάλωσης γάλακτος στην υγεία των ενηλίκων ποικίλλουν και τα τελευταία χρόνια τα ερωτήματα σχετικά με την επίδραση του γάλακτος περιπλέκονται περαιτέρω με τη συζήτηση σχετικά με την επίδραση του λίπους στον κίνδυνο ασθενειών. Είναι το γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά μια πιο υγιεινή επιλογή από το πλήρες λιπαρών;
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2017 από τους Tognon et al. η θνησιμότητα όλων των αιτιών είναι σημαντικά υψηλότερη στους ενήλικες που κατανάλωναν πλήρες γάλα σε σύγκριση με το γάλα μεσαίας ή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Ομοίως, οι Talaei et al. διαπίστωσαν ότι οι Ιρανοί που πίνουν πλήρες γάλα καθημερινά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας από κάθε αιτία από τους ομολόγους τους. Παρομοίως, η πρόσληψη πλήρους γάλακτος συνδέεται με αυξημένη θνησιμότητα από καρκίνο του προστάτη στις μελέτες των Lu et al. και Song et al. Αντίθετα, σύμφωνα με τους Crichton και Alkerwi, η υψηλή πρόσληψη γαλακτοκομικών προϊόντων πλήρους λίπους συνδέεται αντιστρόφως με την παχυσαρκία και την κοιλιακή λιπαρότητα σε σύγκριση με εκείνη με χαμηλή κατανάλωση. Επιπλέον, η έρευνα από τους Drehmer et al. δείχνει ότι τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά όχι χαμηλών λιπαρών, σχετίζονται με το μεταβολικό σύνδρομο στους ενήλικες.
Συνεπώς, εξακολουθούμε να έχουμε πολλά να μάθουμε για την επίδραση του αγελαδινού γάλακτος την υγεία και τις ασθένειες στους ενήλικες. Επίσης, η επίδραση του λίπους του γάλακτος χρειάζεται διευκρίνιση.
Γάλα και γήρανση
Τώρα μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Oxidative Medicine and Cellular Longevity δείχνει ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα. Το γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (ελαφρύ γάλα με 1% λιπαρά) συνδέεται με σημαντικά μικρότερη γήρανση στους ενήλικες.
Η έρευνα σε 5.834 ενήλικες μέσης ηλικίας 46 ετών (3.072 γυναίκες και 2.762 άνδρες) των Ηνωμένων Πολιτειών από τον Larry Tucker καθηγητή εργοφυσιολογίας του Πανεπιστημίου Brigham Young, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που καταναλώνουν γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά έχουν μικρότερη βιολογική γήρανση από αυτούς που πίνουν γάλα με περισσότερα λιπαρά (2% και παραπάνω).
“Ήταν εκπληκτικό το πόσο ισχυρή ήταν η διαφορά”, δήλωσε ο Tucker. “Αν πρόκειται να πίνετε γάλα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτό σχετίζεται με ορισμένες σημαντικές συνέπειες”.
Ο Tucker διερεύνησε τη σχέση μεταξύ του μήκους των τελομερών και της συχνότητας πρόσληψης γάλακτος (ημερήσιοι καταναλωτές έναντι εβδομαδιαίων καταναλωτών ή λιγότερο). Επίσης διερεύνησε την κατανάλωση γάλακτος με διαφορετικά λιπαρά (2% έναντι 1% και έναντι αποβουτυρωμένου γάλακτος).
Τα τελομερή είναι τα τερματικά νουκλεοτίδια των ανθρώπινων χρωμοσωμάτων. Δείχνουν τη βιολογική ηλικία. Κάθε φορά που αναπαράγεται ένα κύτταρο, οι άνθρωποι χάνουν ένα μικρό κομμάτι των τελομερών και ως εκ τούτου, οι ηλικιωμένοι έχουν μικρότερα τελομερή.
Τα τελομερή μετρήθηκαν σε λευκοκύτταρα (κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος) και ήταν, κατά μέσο όρο, 15,3 ζεύγη βάσεων μικρότερα για κάθε επιπλέον έτος χρονολογικής ηλικίας.
Η μελέτη έδειξε:
- Για μια αύξηση κατά μια ποσοστιαία μονάδα του καταναλισκόμενου γάλακτος γάλακτος (κατανάλωση 2% έναντι 1% γάλακτος), τα τελομερή ήταν κατά 69 ζεύγη βάσεων μικρότερα. Αυτό σημαίνει πάνω από τέσσερα χρόνια πρόσθετη βιολογική γήρανση.
- Τα άτομα που κατανάλωναν πλήρες γάλα είχαν τελομερή κατά 145 ζεύγη βάσεων μικρότερα από τους καταναλωτές γάλατος μηδέν λιπαρών. Αυτό σημαίνει 9-10 χρόνια διαφορά στη γήρανση.
- Κάπως απροσδόκητα, η μελέτη βρήκε ότι οι απέχοντες από το γάλα είχαν μικρότερα τελομερή από αυτούς που κατανάλωναν γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά. Οι καταναλωτές γάλακτος χωρίς λιπαρά είχαν τελομερή που ήταν, κατά μέσο όρο, 115 ζεύγη βάσεων μεγαλύτερα από εκείνους που δεν έπιναν αγελάδες γάλα.
- Το μήκος των τελομερών δεν διέφερε μεταξύ αυτών που κατανάλωναν πλήρες γάλα ή απείχαν από το γάλα.
- Αυτοί που κατανάλωναν γάλα με λιπαρά 1% είχαν ίδιο μήκος τελομερών με αυτού που κατανάλωναν γάλα με μηδέν λιπαρά.
Σχεδόν οι μισοί από τους ανθρώπους που συμμετείχαν στη μελέτη κατανάλωναν γάλα καθημερινά και το ένα τρίτο κατανάλωνε γάλα τουλάχιστον εβδομαδιαίως. Το 30% ανέφερε ότι κατανάλωνε πλήρες γάλα και άλλο ένα 30% ανέφερε κατανάλωση γάλακτος με 2% λιπαρά. Το 10% κατανάλωσε γάλα με 1% λιπαρά και το 17% έπινε γάλα χωρίς λιπαρά. Περίπου το 13% δεν έπινε γάλα αγελάδας.
Αυτά τα στοιχεία είναι παρόμοια με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία της βάσης NHANES. Τα πρόσφατα δεδομένα της NHANES δείχνουν ότι περίπου 36% αναφέρουν ότι πίνει 2% γάλα και άλλο έναν 21% πίνει πλήρες γάλα. Περίπου 13% πίνει γάλα με μηδέν λιπαρά και το 10,5% πίνει γάλα με 1% λιπαρά. Πιο συνοπτικά, το 57% πίνει γάλα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά και το 23,5% πίνει γάλα με χαμηλά λιπαρά.
“Το γάλα είναι ίσως το πιο αμφισβητούμενο τρόφιμο στη χώρα μας”, δήλωσε ο Tucker. “Tα ευρήματα της μελέτης σίγουρα αξίζει να τα σκεφτούμε, ίσως υπάρχει κάτι που απαιτεί λίγο περισσότερο την προσοχή μας”.
Αυτοί που δεν έπιναν αγελαδινό γάλα κατανάλωναν λιγότερη πρωτεΐνη από οποιαδήποτε άλλη ομάδα. Επίσης, αυτοί που κατανάλωναν γάλα χωρίς λίπος λάμβαναν το λιγότερο λίπος από οποιαδήποτε άλλη ομάδα. Από την άλλη πλευρά, οι ενήλικες που έπιναν πλήρες γάλα ή με 2% λιπαρά κατανάλωναν περισσότερο διατροφικό λίπος από τις δύο προηγούμενες ομάδες.
Το παλμιτικό οξύ είναι το κύριο κορεσμένο λιπαρό οξύ του πλήρες γάλακτος. Σύμφωνα με μια έρευνα, το παλμιτικό οξύ είναι ένα εμπλεκόμενο ενδοκυτταρικό μόριο που σηματοδοτεί ανάπτυξη νόσων. Μπορεί να οδηγήσει σε προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο με πολλούς μηχανισμούς. Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα, ιδιαίτερα το παλμιτικό οξύ, ίσως επηρεάζουν τη διαίρεση των κυττάρων, τον καρκίνο και την κυτταρική γήρανση.
Ο Tucker δήλωσε ότι τα ευρήματα της μελέτης υποστηρίζουν τις τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές για τους Αμερικανούς (2015-2020), οι οποίες ενθαρρύνουν τους ενήλικες να καταναλώνουν γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (1% ή μηδέν λιπαρά).
Πηγή: Larry A. Tucker. Milk Fat Intake and Telomere Length in U.S. Women and Men: The Role of the Milk Fat Fraction.
