Πάνω από το 40% των ενηλίκων ηλικίας 50 έως 64 ετών στη Σουηδία χωρίς γνωστές καρδιακές παθήσεις βρέθηκε να έχουν κάποιο βαθμό αθηροσκλήρωσης, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Circulation της Αμερικανικής Καρδιολογικής Ένωσης. Η αθηροσκλήρωση, ή η συσσώρευση λιπαρών αποθέσεων στα αιμοφόρα αγγεία που παρέχουν αίμα στην καρδιά, είναι μια σημαντική αιτία καρδιακών προσβολών και ισχαιμικών εγκεφαλικών.
Σάρωση CAC και CCTA
Μια ευρέως χρησιμοποιούμενη προσέγγιση για τον έλεγχο των ατόμων που κινδυνεύουν από καρδιακές παθήσεις αλλά δεν έχουν συμπτώματα είναι η αξονική τομογραφία καρδιάς (cardiac computed tomography ή cardiac CT scan) που υποδεικνύει την ασβέστωση των στεφανιαίων αρτηριών με βάση την βαθμολογία CAC (coronary artery calcification), δηλαδή την εναπόθεση ασβεστίου στην καρδιά.
Η σάρωση δημιουργεί εικόνες διατομής των αρτηριών που παρέχουν αίμα στον καρδιακό μυ για να μετρήσει την παρουσία και την πυκνότητα της αθηρωματικής πλάκας που περιέχει ασβέστιο στις στεφανιαίες αρτηρίες. Με βάση τη σάρωση δίνεται στα άτομα μια βαθμολογία CAC για να εκτιμηθεί ο κίνδυνος ή η έκταση της στεφανιαίας νόσου. Αυτή η βαθμολογία μπορεί να είναι από 0 έως 400. Μια βαθμολογία CAC που είναι 400 ή υψηλότερη σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο για καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο ή θάνατο μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Ωστόσο, η βαθμολογία CAC μπορεί να χάσει ένα ποσοστό ατόμων που κινδυνεύουν από καρδιακή προσβολή, παρόλο που έχουν μηδενική βαθμολογία CAC.
“Η μέτρηση της ποσότητας της ασβέστωσης είναι σημαντική, αλλά δεν δίνει πληροφορίες σχετικά με τη μη ασβεστωμένη αθηροσκλήρωση, η οποία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφράγματος”, δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης Göran Bergström, καθηγητής και ανώτερος σύμβουλος κλινικής φυσιολογίας στο τμήμα μοριακής και κλινικής ιατρικής στο Ινστιτούτο Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, στη Σουηδία.
Ο Bergström και οι συνεργάτες του περιέλαβαν συμμετέχοντες ηλικίας 50-64 ετών από το σουηδικό μητρώο απογραφής από το 2013 έως το 2018 ως μέρος της σουηδικής μελέτης CArdioPulmonary BioImage (SCAPIS). Αυτή η μελέτη αναφέρει δεδομένα από 25.182 άτομα χωρίς ιστορικό προηγούμενης καρδιακής προσβολής ή καρδιακής παρέμβασης που υποβλήθηκαν σε σάρωση CAC και σάρωση αξονικής στεφανιογραφίας (CCTA: coronary computed tomography angiography).
Η σάρωση CCTA είναι μια ακτινολογική τεχνική που δίνει πολύ λεπτομερή εικόνα του εσωτερικού των αρτηριών που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα. Μια αρνητική CCTA αποκλείει με μεγάλη βεβαιότητα (95-100%) την ύπαρξη αποφρακτικής στεφανιαίας νόσου. Μεγάλο πλεονέκτημα της CCTA είναι η δυνατότητα της απεικόνισης των χαρακτηριστικών της αθηρωματικής πλάκας που δείχνουν πόσο ευάλωτη μπορεί να είναι σε ρήξη.
Τα αποτελέσματα
Οι ερευνητές ήθελαν να προσδιορίσουν τον επιπολασμό της αθηροσκλήρωσης στον γενικό πληθυσμό χωρίς διαπιστωμένη καρδιοπάθεια και πόσο στενά τα ευρήματα CCTA συσχετίζονται με τα ευρήματα CAC.
Βρέθηκε ότι:
- Η σάρωση CCTA ανίχνευσε κάποιο βαθμό αθηροσκλήρωσης σε περισσότερους από το 42% των συμμετεχόντων στη μελέτη.
- Η σάρωση CCTA διαπίστωσε ότι στο 5,2% των ατόμων με αθηροσκλήρωση, η συσσώρευση εμπόδιζε τη ροή του αίματος μέσω τουλάχιστον μιας στεφανιαίας αρτηρίας (υπάρχουν τρεις) κατά 50% ή περισσότερο.
- Σε σχεδόν 2% αυτών που βρέθηκαν να έχουν πλάκα, η αθηροσκλήρωση ήταν ακόμη πιο σοβαρή. Η ροή του αίματος παρεμποδίστηκε στην κύρια αρτηρία που παρέχει αίμα σε μεγάλα τμήματα της καρδιάς και σε ορισμένες περιπτώσεις, και οι τρεις στεφανιαίες αρτηρίες είναι σημαντικά μπλοκαρισμένες.
- Η αθηροσκλήρωση ξεκινά κατά μέσο όρο 10 χρόνια αργότερα στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες.
- Η αθηροσκλήρωση ήταν 1,8 φορές συχνότερη σε άτομα ηλικίας 60-64 ετών έναντι των ηλικιών 50-54 ετών.
- Οι συμμετέχοντες με υψηλότερα επίπεδα αθηροσκλήρωσης που παρατηρήθηκαν από το CCTA είχαν επίσης υψηλότερες βαθμολογίες CAC.
- Από εκείνους με βαθμολογία CAC πάνω από 400, σχεδόν οι μισοί είχαν σημαντική απόφραξη, όπου περισσότερο από το 50% της ροής του αίματος παρεμποδίστηκε σε μία από τις στεφανιαίες αρτηρίες.
- Σε εκείνους με μηδενική βαθμολογία CAC, το 5,5% είχε αθηροσκλήρωση που ανιχνεύθηκε από το CCTA και το 0,4% είχε σημαντική απόφραξη της ροής του αίματος.
“Το 2019, η κατευθυντήρια γραμμή της American Heart Association και του American College of Cardiology για την πρόληψη των καρδιακών προσβολών αναφέρει ότι οι ενήλικες με μηδενική βαθμολογία CAC και ενδιάμεσο επίπεδο παραγόντων κινδύνου διατρέχουν χαμηλό κίνδυνο μελλοντικής καρδιακής προσβολής. Διαπιστώσαμε ότι το 9,2% των ατόμων που ταιριάζει σε αυτήν την περιγραφή είχε αθηροσκλήρωση στις στεφανιαίες αρτηρίες τους ορατή από το CCTA”, είπε ο Bergström.
“Ένα πλεονέκτημα του CCTA είναι ότι μπορεί να ανιχνευθεί ακόμη και η ασβεστωμένη αθηροσκλήρωση. Διαπιστώσαμε ότι το 8,3% των ενηλίκων είχαν μία ή περισσότερες μη ασβεστωμένες πλάκες. Η μη ασβεστωμένη αθηροσκλήρωση πιστεύεται ότι είναι πιο επιρρεπής στην πρόκληση καρδιακών προσβολών σε σύγκριση με την ασβεστωμένη αθηροσκλήρωση”.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η σιωπηλή στεφανιαία αθηροσκλήρωση είναι συχνή στους ενήλικες μέσης ηλικίας και αυξάνεται ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και τους παράγοντες κινδύνου, σύμφωνα με τον Bergström. “Μια υψηλή βαθμολογία CAC σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα απόφραξης των στεφανιαίων αρτηριών. Ωστόσο, το πιο σημαντικό, η μηδενική βαθμολογία CAC δεν αποκλείει την αθηροσκλήρωση στους ενήλικες, ειδικά εάν έχουν πολλούς παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο”.
