Τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (ultra-processed foods) αποτελούν μείζονα ανησυχία για τις πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις τους στην υγεία.
Mια ιταλική μελέτη διερεύνησε τις επιπτώσεις στην υγεία ενός μεγάλου διαιτητικού μεριδίου υπερεπεξεργασμένων τροφίμων σε άτομα που ήδη έπασχαν από καρδιαγγειακές παθήσεις. Τα ευρήματα έδειξαν υψηλότερο κίνδυνο για δεύτερη καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό, αυτή τη φορά θανατηφόρο.
Μια παρατήρηση που προκύπτει από αυτή τη μελέτη είναι ότι ακόμη και σε άτομα που ακολουθούν γενικά τη μεσογειακή διατροφή, αλλά καταναλώνουν εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, οι κίνδυνοι για την υγεία είναι υψηλότεροι.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal, το περιοδικό της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καρδιολογίας, παρακολούθησε 1.171 άτομα που συμμετείχαν στο επιδημιολογικό πρόγραμμα Moli-sani για πάνω από 10 χρόνια. Όλοι τους είχαν ήδη καρδιαγγειακή νόσο τη στιγμή της ένταξής τους στη μελέτη.
Όσον αφορά τη δίαιτα που ακολούθησαν οι συμμετέχοντες, οι ερευνητές εστίασαν στην κατανάλωση υπερβολικά επεξεργασμένων τροφίμων, που παρασκευάζονται εν μέρει ή εξ ολοκλήρου με ουσίες που δεν χρησιμοποιούνται συνήθως στη μαγειρική (υδρολυμένες πρωτεΐνες, μαλτοδεξτρίνες, υδρογονωμένα λίπη, κλπ) και οι οποίες γενικά περιέχουν διάφορα πρόσθετα. όπως χρωστικές ουσίες, συντηρητικά, αντιοξειδωτικά, πηκτικά, ενισχυτικά γεύσης και γλυκαντικά. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει ζαχαρούχα και ανθρακούχα ποτά, προσυσκευασμένα γεύματα, αλείμματα και ορισμένα φαινομενικά «ανυποψίαστα» προϊόντα, όπως παξιμάδια, δημητριακά πρωινού, κράκερ και γιαούρτια φρούτων. Αυτά τα τρόφιμα ταξινομήθηκαν χρησιμοποιώντας το σύστημα NOVA, το οποίο βαθμολογεί τα τρόφιμα σύμφωνα με το βαθμό επεξεργασίας τους και όχι με τη θρεπτική τους αξία.
«Είδαμε», εξηγεί η Marialaura Bonaccio, πρώτη συγγραφέας της μελέτης, «ότι τα άτομα με μεγαλύτερη κατανάλωση πολύ επεξεργασμένων τροφίμων έχουν αυξημένο κίνδυνο κατά 66% για δεύτερο έμφραγμα ή εγκεφαλικό, αυτή τη φορά θανατηφόρο, σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες που λιγότερο συχνά τρώνε αυτά τα τρόφιμα. Η πιθανότητα θανάτου από οποιαδήποτε αιτία ήταν 40% υψηλότερη. Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι ο ορισμός των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων δεν συνδέεται με το θρεπτικό περιεχόμενο, αλλά με τη διαδικασία που χρησιμοποιείται για την παρασκευή και την αποθήκευσή τους. Με άλλα λόγια, ακόμα κι αν ένα τρόφιμο είναι διατροφικά ισορροπημένο, θα μπορούσε να θεωρείται εξαιρετικά επεξεργασμένο. Σαφώς, δεν είναι το ένα μόνο τρόφιμο που καταναλώνεται περιστασιακά που κάνει τη διαφορά, αλλά μια δίαιτα που, στο σύνολό της, περιέχει πάρα πολλά προϊόντα τα οποία προέρχονται από τα ράφια των σούπερ μάρκετ. Θα πρέπει πάντα να προτιμάται μια δίαιτα που βασίζεται στην κατανάλωση φρέσκων, ελάχιστα επεξεργασμένων προϊόντων, όπως ήταν η παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή».
«Αυτή η μελέτη», είπε η Licia Iacoviello, Διευθύντρια του Τμήματος Επιδημιολογίας και Πρόληψης στο Neuromed, «μεταφέρει ένα σημαντικό μήνυμα: Είναι καιρός να ξεπεραστεί η διάκριση μεταξύ υγιεινών και ανθυγιεινών τροφίμων αποκλειστικά με βάση τη θρεπτική τους αξία. Με άλλα λόγια, ένα άτομο θα μπορούσε να ακολουθήσει μια μεσογειακή διατροφή, ίσως πλούσια σε όσπρια ή λαχανικά, μια υγιεινή διατροφή θα λέγαμε. Αλλά ο απλός ορισμός της «μεσογειακής διατροφής» δεν μας λέει πώς παρασκευάστηκαν αυτά τα τρόφιμα. Τα φρέσκα λαχανικά δεν είναι το ίδιο με το προμαγειρεμένα και καρυκευμένα λαχανικά, και το ίδιο ισχύει για πολλά άλλα τρόφιμα. Είναι ένας παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όλο και περισσότερο όταν συμβουλεύουμε τον κόσμο σχετικά με τη σωστή διατροφή. Η πρότασή μας είναι να προστεθεί το επίπεδο της βιομηχανικής επεξεργασίας των τροφίμων στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, στις ετικέτες, οι οποίες μέχρι τώρα παρέχουν μόνο διατροφικές πληροφορίες».
