Μια ομάδα ερευνητών από το MedUni Vienna εντόπισε έναν ρυθμιστικό βρόχο που ελέγχεται από τη λεπτίνη, μια ορμόνη που προέρχεται από λιποκύτταρα, ρυθμίζοντας τον μεταβολισμό των ηπατικών λιπιδίων μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Cell Metabolism, παρέχει στοιχεία ότι ο άξονας λιπώδους ιστού-εγκεφάλου-ήπατος, που προηγουμένως είχε εντοπιστεί σε ζωικά μοντέλα, υπάρχει και στους ανθρώπους και ανοίγει νέες προσεγγίσεις για τη θεραπεία μεταβολικών ασθενειών όπως η λιπώδης νόσος του ήπατος.
Η λεπτίνη κυκλοφορεί στο αίμα και δρα κυρίως ως σήμα κορεσμού στον εγκέφαλο. Εκτός από τον έλεγχο της όρεξης, εμπλέκεται επίσης στη ρύθμιση του μεταβολισμού της γλυκόζης και των λιπιδίων. Ο στόχος της μελέτης ήταν να εντοπίσει τις επιδράσεις της λεπτίνης στον μεταβολισμό του λίπους στο ήπαρ στους ανθρώπους, οι οποίες είναι ανεξάρτητες από τις ανορεξικές της δράσεις.
Αυτές οι επιδράσεις μεσολαβούνται μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος, το οποίο συνδέει τον εγκέφαλο με περιφερειακά όργανα, όπως το ήπαρ και τον λιπώδη ιστό. Η ανθρώπινη ανασυνδυασμένη λεπτίνη (metreleptin) έχει εγκριθεί για τη θεραπεία της λιποδυστροφίας. Σε ασθενείς με έλλειψη λεπτίνης, η μετρλεπτίνη μειώνει την περιεκτικότητα σε ηπατικά λιπίδια ανεξάρτητα από την πρόσληψη τροφής. Ωστόσο, ο υποκείμενος μηχανισμός ήταν ασαφής.
Σε προηγούμενα πειράματα σε ζώα, η ερευνητική ομάδα έδειξε ότι η λεπτίνη διεγείρει την απελευθέρωση λιπιδίων από το ήπαρ και ταυτόχρονα καταστέλλει το σχηματισμό νέων λιπιδίων, μειώνοντας έτσι την περιεκτικότητα σε λίπος στο ήπαρ. Αυτή η επίδραση εξαρτιόταν από μια άθικτη αυτόνομη νεύρωση του ήπατος και καταργήθηκε μετά την αποκοπή του πνευμονογαστρικού νεύρου.
Στην παρούσα μελέτη, οι συγγραφείς εξέτασαν εάν ένας συγκρίσιμος μηχανισμός ρυθμίζει τον ηπατικό μεταβολισμό των λιπιδίων στους ανθρώπους. Έδειξαν ότι μία και μόνο ένεση μετρλεπτίνης διέγειρε την ηπατική εξαγωγή λιπιδίων σε υγιείς άνδρες κανονικού βάρους και μείωσε την περιεκτικότητα σε λίπος στο ήπαρ.
Ένα παρόμοιο αποτέλεσμα εμφανίστηκε μετά από τροποποιημένη εικονική σίτιση, μια διαδικασία που διεγείρει φυσιολογικά το πνευμονογαστρικό νεύρο.
Αντίθετα, η μετρλεπτίνη απέτυχε να προάγει την έκκριση ηπατικών λιπιδίων σε λήπτες μοσχευμάτων ήπατος των οποίων το συκώτι δεν νευρώνεται από το αυτόνομο νευρικό σύστημα ως αποτέλεσμα της μεταμόσχευσης.
Ως εκ τούτου, η μελέτη προτείνει ότι η λεπτίνη ρυθμίζει επίσης την περιεκτικότητα σε λίπος του ήπατος στους ανθρώπους μέσω του εγκεφάλου και του αυτόνομου νευρικού συστήματος, εξήγησε ο επικεφαλής της μελέτης Thomas Scherer: «Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι η λεπτίνη, παρόμοια με προηγούμενες παρατηρήσεις σε ζωικά μοντέλα, διεγείρει την απελευθέρωση λιπιδίων από το συκώτι στους ανθρώπους και έτσι μειώνει το ηπατικό λίπος μέσω του κεντρικού νευρικού συστήματος και του πνευμονογαστρικού νεύρου».
Οι ερευνητές υποθέτουν έτσι ότι η λεπτίνη μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη λιπώδους ήπατος ανεξάρτητα από τις ανασταλτικές της δράσεις στην όρεξη. Επιπλέον, η μελέτη υποδηλώνει ότι ο εγκέφαλος έχει επίδραση στον μεταβολισμό του λίπους του ήπατος μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος στους ανθρώπους. Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει νέες θεραπευτικές επιλογές που αφορούν το κεντρικό νευρικό σύστημα για την πρόληψη της ευρέως διαδεδομένης λιπώδους νόσου του ήπατος.
Πηγή: Matthäus Metz et al, Leptin increases hepatic triglyceride export via a vagal mechanism in humans, Cell Metabolism (2022). DOI: 10.1016/j.cmet.2022.09.020.
